این کنفرانس که در پایتخت آلمان با هدف برقراری آتش بس پایدار برای نیل به صلح با حضور مقامات ارشد 12 کشور جهان برگزار شده بود و تنها با توافق بر سر عدم حمایت نظامی از طرفین درگیری در لیبی توسط کشورها پایان یافت، در اندک زمانی با حمله یک طرف دعوای قدرت به پایتخت این کشور نقض شد.

اگرچه کشورهای شرکت‌ کننده در کنفرانس برلین بر حفظ و پایبندی به تحریم تسلیحاتی لیبی تاکید و توافق کردند تا از طرف‌های درگیر در آن کشور حمایت نظامی نکنند، اما حامیان فرمانده ارتش ملی لیبی که مورد حمایت کشورهای امارات، عربستان، مصر، روسیه، فرانسه، رژیم صهیونیستی و اردن است، ساعاتی بعد از این توافق به مواضع "دولت وفاق ملی" که مورد حمایت سازمان ملل و جامعه جهانی است، حمله کردند.

این در حالی است که حفتر که از بازماندگان ارتش دیکتاتور سابق "معمر قذافی" است، اولین نشست صلح لیبی که اوایل هفته گذشته در مسکو برگزار شده بود را نیز با خروج از محل نشست بدون امضای توافق صلح به شکست کشانده بود.

شکست کنفرانس بین المللی مسکو موجب شد تا اروپایی ها با انجام رایزنی هایی بخواهند بحران در لیبی را به عنوان کشوری در مجاورت خود با راه حل های خودشان حل کنند، ابتکاری که در واقع قدم آن نه صرفا از سوی آلمان بلکه توسط اتحادیه اروپا برداشته شده بود.

به گزارش شبکه "الجزیره" قطر، نیروهای حفتر بامداد امروز (دوشنبه) در منطقه "صلاح الدین" در جنوب طرابلس با نیروهای دولت وفاق ملی درگیر شدند؛ اما نیروهای دولتی موفق شدند حملات آنها را دفع و از مواضع خود محافظت کنند.

به همین دلیل، دولت وفاق ملی لیبی به ریاست "فائز السراج" که مورد تایید سازمان ملل است، این حملات را نقض فاحش توافق آتش بس در لیبی خواند.

پیش‌تر "آنگلا مرکل" صدراعظم آلمان در پایان کنفرانس برلین اعلام کرده بود که ژنرال حفتر فرمانده ارتش شرق لیبی و السراج رئیس دولت وفاق ملی توافق کردند تا نمایندگان خود را برای تشکیل یک کمیته نظامی معرفی کنند. هدف از تاسیس این کمیته مذاکره در خصوص برقراری آتش‌بس پایدار بود.
"هایکو ماس" وزیر خارجه آلمان نیز بعد از دیداری که قبل از کنفرانس برلین با ژنرال حفتر در "بنغازی" داشت، او را برای شرکت در کنفرانس متقاعد سازد، اعلام کرده بود که فرمانده نیروهای ارتش ملی لیبی بر پایبندی خود به آتش بس موجود تاکید کرده است.

وی پیشتر گفته بود که پیام نشست برلین واضح است و آن اینکه بحران لیبی راه حل نظامی ندارد و همه طرف ها باید از این فرصت برای بازگشت به روند سیاسی تحت نظارت سازمان ملل و به دور از دخالت های خارجی استفاده کنند.

اگرچه "آنتونیو گوترش" دبیر کل سازمان ملل متحد نیز اعلام کرده بود که نشست برلین قرار است به ۶ محور اساسی شامل پایان دادن به درگیری ها و آتش بس دائمی، ممنوعیت استفاده از سلاح، اصلاح نظام امنیتی، بازگشت به روند سیاسی، اصلاحات اقتصادی و احترام به قوانین حقوق بشر بپردازد، اما اقدام دیشب نیروهای ارتش مستقر در شرق و جنوب لیبی برای حمله به پایتخت همه اهداف کنفرانس برلین را نقض کرد.

کشورهایی همچون آمریکا، روسیه، ترکیه، مصر، امارات، چین، فرانسه، انگلیس، الجزایر، تونس، مغرب، قطر و سازمان های منطقه ای و جهانی از جمله اتحادیه اروپا، اتحادیه آفریقا، اتحادیه عرب و سازمان ملل از جمله دعوت شدگان به کنفرانس برلین بودند که تونس و مغرب این دعوت را رد کردند، اما به رغم پافشاری یونان برای شرکت در این نشست، از این کشور دعوتی به عمل نیامد.

شبکه الجزیره به نقل از منابع خبری گزارش داده بود که حفتر پنجشنبه گذشته پس از دیدار با ماس، مخفیانه برای انجام مذاکراتی به آتن سفر کرده بود، زیرا یونان از امضای همکاری نظامی و دریایی دولت وفاق ملی لیبی با ترکیه به شدت خشمگین است. با این وجود، در سفر غیرمنتظره حفتر به آتن موضوع انعقاد یک توافقنامه دریایی جدید میان ارتش شرق لیبی با آتن نیز مطرح شد و دو طرف متعهد شدند هرچه زودتر این توافقنامه را امضاء کنند.

قابل یادآوری است که یونان به‌ صورت کتبی به سازمان ملل اعلام کرده، توافق اخیر بین ترکیه و لیبی برای تقسیم مناطق نفوذ در دریای مدیترانه از نظر آتن اعتبار ندارد.

لیبی از سال ۲۰۱۱ میلادی در پی خیزش مردمی و حمله نظامی نیروهای "ناتو" با هدف برکناری قذافی حاکم وقت این کشور، تنش‌های سیاسی و درگیری‌های نظامی بسیاری را شاهد بود.

این کشور در نهایت به دو بخش شرقی و غربی تقسیم شد. در بخش غربی با مرکزیت طرابلس دولتی موسوم به وفاق ملی به ریاست فایز السراج بر سر کار آمده که مورد تأیید و حمایت سازمان ملل متحد است و در بخش شرقی و جنوبی نیز خلیفه حفتر ژنرال بازنشسته ارتش کنترل امور را در دست گرفته است.

نتایج دو نشست اول در مسکو و دوم در برلین برای برقراری آتش بس جهت نیل به صلحی پایدار در لیبی نشان داد که نه تنها یک طرف درگیر در جنگ قدرت این کشور علاقه ای به صلح ندارد، بلکه با تکیه بر حمایت های خارجی همچنان بر خواسته های خود پافشاری می کند.

ناگفته نماند که نیروهای ژنرال حفتر حتی قبل از آغاز مذاکرات برلین نیز با بستن مهمترین بنادر نفتی "البریقه"، "راس لانوف"، "الحریقه"، "الزویتینه" و "السدره"  در شرق این کشور، بیش از نیمی از صادارت نفت این کشور تک محصولی را متوقف کرده بودند تا از آن به عنوان اهرم چانه زنی در برلین استفاده کنند.

نهاد نفتی لیبی با اعلام "حالت فوق العاده" پس از توقف صادرات نفت از سوی نیروهای حفتر، گفته بود که تولید نفت خام به میزان ۸۰۰ هزار بشکه در روز کاهش یافت و این کشور حدود ۵۵ میلیون دلار در روز متحمل خسارت مالی شده است.

به همین دلیل هم بود که برخی ناظران، بستن بنادر اصلی لیبی قبل از برگزاری نشست برلین را نشانه ای از شکست این رویداد بین المللی قبل از برگزاری آن می دانستند.

در هر حال این نشست مهم بین المللی در برلین برای تعیین سرنوشت کشور ثرورتمند لیبی با یک جمعیت کم نزدیک به 7 میلیون نفر با 48 میلیارد بشکه ذخیره نفتی برگزار شد، اما ظاهرا نه تنها ژنرال حفتر به عنوان یکی از طرفین دعوا به دستاوردهای این نشست پایبند نبود، بلکه در حامیان او نیز اراده ای وجود ندارد تا او را به متعهد ماندن به آتش بس برای نیل به صلح پایدار تشویق و ترغیب کنند.

در واقع باید اذعان داشت که این عدم موفقیت کنفرانس برلین به رفتار صاحبان سهم داخلی و خارجی در بحران لیبی بستگی داشت و دارد.

با توجه به اختلاف نظر طرف‌های درگیر در جنگ داخلی لیبی و بازیگران بیگانه در تحولات این کشور در نشست برلین و اقدامی که نیروهای خلیفه حفتر بعد از این نشست انجام دادند، باید گفت که طرفین دعوا و حامیانشان به دنبال صلح در این کشور آفریقایی نیستند، بلکه در پی سهم خواهی جدید از سفره منابع نفت و گازی این کشور هستند.

در واقع با ظهور بازیگران جدید در بحران لیبی از جمله آلمان، روسیه و ترکیه و سهم خواهی آنها از این بحران، با یک رقابت میان این دسته از کشورها و بازیگران خارجی قدیمی در شمال آفریقا از جمله ایتالیا، مصر، عربستان و فرانسه، شاهد یک منازعه جدید میان این دو دسته از حامیان دعوای قدرت در لیبی هستیم که براساس شواهد موجود نمی توان راه حل فوری برای حل این بحران تصور کرد.

حتی این شواهد حاکی است که لیبی به تدریج به سوریه ای دیگر در منطقه تبدیل شود تا صاحبان خارجی منافع در این کشور بتوانند با تشدید اختلافات و با کمک نیروهای نیابتی از جمله تروریست های "داعش" و "القاعده" بتوانند به اهداف اقتصادی و سیاسی خود در این کشور آفریقایی دست یابند.