روزنامه صبح نو: عصر تکنولوژیته امروزی همه ابعاد زندگی از جمله سپهر سیاست را نیز تحت‌تاثیر خود قرار داده است. کنش سیاسی گروه‌ها، افراد، سیاستمداران، رای‌دهندگان و جریانات سیاسی تابع تغییرات تکنولوژی است. فیسبوک نیز اعلام کرد که تبلیغات سیاسی را حذف نمی‌کند.

از این رو عرصه کنش سیاسی، با تهدیدات و مخاطرات جدیدی مواجه شده است. ظهور پلتفرم‌های رسانه‌ای‌-اجتماعی نظیر شبکه‌­های اجتماعی، پلتفرم‌های اشتراک‌گذار ویدئو و محتوا (فیس‌بوک، توییتر، یوتیوب و تلگرام) در حالی که نوید مشارکت گسترده‌­تر عمومی و تکثرگرایی را در جوامع مختلف سرمی‌­داد، با گذر زمان نگرانی‌­ها و دغدغه­‌هایی را درخصوص سوء‌استفاده از داده‌های شخصی افراد و قطبی‌سازی سیاسی در جامعه ایجاد کرد؛ دغدغه‌­هایی که صحت خود را در وقایع مختلف نظیر انتخابات­های کشورهای مختلف، بحران­های سیاسی و اجتماعی و اقتصادی نشان دادند.

پیام‌­های سیاسی شخصی‌سازی‌شده

استفاده از اپلیکیشن‌­های موبایلی و کامپیوتری توسط میلیاردها کاربر در سراسر جهان منجر به جمع­‌آوری و تولید حجم زیادی از داده شده است که در اصطلاح به آن کلان‌داده یا ابرداده می­‌گویند. این داده‌­ها از اطلاعات خرید و فروش محصولات و خدمات تا نتایج جست­‌وجو در موتورهای جست‌وجو و پاسخ­ و واکنش­های احساسی نسبت به محتوای آنلاین را شامل می‌شود. امروزه متوسط افراد در جوامع غربی به‌طور داوطلبانه اگر نگوییم، میلیون‌ها نفر هزاران داده را در اختیار اپلیکیشن‌های نرم‌افزاری‌ قرار می‌دهند بدون آنکه بدانند از این داده‌‌ها چگونه استفاده می‌شود و چه منفعت‌­هایی را از این تحلیل­‌های چندبعدی به دست می‌­آورند.

قطبی‌سازی گروهی

سوال کلیدی در اینجا آن است که آیا رسانه‌های اجتماعی، قطبی‌سازی سیاسی را افزایش می‌دهند. به‌طور کلی، قطبی‌سازی سیاسی و اجتماعی تحت‌تاثیر عوامل بالا به پایین، پایین به بالا چون تفکرات، بیانات و نگرش­‌های سیاستمداران و منابع رسانه‌ای تاثیرگذار و تغییرات اجتماعی و اقتصادی-اجتماعی قرار دارد. این قطبی‌سازی سیاسی و گروهی پدیده جدیدی نیست با این وجود در بستر رسانه‌های اجتماعی نیز این قطبی‌سازی صورت می‌گیرد. با این حال در ابتدا کاملا مشخص نیست که رسانه‌های اجتماعی لزوما به قطبی‌سازی وسیع­‌تری در سطح جامعه منجر می‌شوند یا خیر. افراد در رسانه‌های اجتماعی با گروه‌های مختلف و طیف­های متفاوت سیاسی و اجتماعی روبه‌رو می‌شوند و می‌توانند انتخاب کنند که به کدام‌یک از گروه‌ها را بپیوندند؛ این در صورتی است که گروه‌های رسانه‌های اجتماعی بازتاب‌دهنده توزیع کنونی و موجود عقاید در جامعه باشند. در این نگاه رسانه‌های اجتماعی آینه تفکرات موجود و نحوه توزیع آنان در جامعه هستند.

الگوریتم‌های پلتفرم‌ها و رادیکالیسم

در سال 2017، 45درصد آمریکایی‌­ها داستان­های خبری را از فیس‌بوک، 18 درصد از یوتیوب و 11 درصد از توییتر و 7 درصد از اینستاگرام دریافت می‌کردند. محتوای خبری این پلتفرم‌ها توسط گروه‌های ثالث تولید می‌شود؛ از جمله وب­سایت­های تلویزیون، رسانه‌های چاپی و رادیویی. علاوه‌بر این حجم زیادی از محتوای کاربرپدید[1] که ماهیتا سیاسی هستند نیز بر بستر این پلتفرم‌ها تولید می‌شوند. چنین محتوایی با جریانات و تفکرات سیاسی مشخصی سروکار دارد و همینطور از همه مهم­تر در مورد مسائل فرهنگی، اجتماعی و سیاسی جاری است.

گسترش اخبار جعلی

نشر اخبار جعلی پدیده جدیدی نیست بلکه تکنولوژی موجب شده است تا سرعت نشر و انتقال محتوای جعلی و پتانسیل شناسایی مخاطبان و اثرگذاری را تا حد زیادی افزایش دهد. تحلیل کلان‌مقیاسی از 126 هزار خبری که در پلتفرم توییتر از سال 2006 تا 2017 توسط محققان MIT صورت گرفته، نشان داده شده است که محتوای غلط و جعلی، بیشتر، سریع­تر، عمیق­تر و گسترده‌­تر از حقیقت است[2]؛ البته باید در نظر داشت که این تحقیق میان اطلاعات گمراه‌کننده[3] که با قصد و نیت منتشر می‌شوند و اطلاعاتی که اشتباه[4] هستند، تمایزی قائل نشده است.