زهرا عباسپور، فعال فرهنگی در یادداشتی نوشت:

با پایان مهلت ثبت نام کاندیداها و مشخص شدن چهره نهایی نامزدهای انتخاباتی مجلس شاهد نقدهای فردی، رویکردی و جریانی زیادی هستیم که می‌تواند هم مخرب و بازی با حیثیت و آبروی افراد باشد و هم به فرمایش امام راحل سازنده و لازمه اصلاح امور شود.

بر این اساس بدیهی است نقادی و نقدپذیری در جامعه اسلامی از جایگاه ویژه‌ای برخوردار است، چرا که هدف اصلی نقد در گفتمان انقلاب اسلامی، اصلاح جامعه جهت تحقق تمدن اسلامی است، بر این اساس نقد و انتقاد محدود به یک جریان سیاسی و فرهنگی نیست، بلکه به پهنا و گستردگی ابعاد زندگی فردی، سیاسی، اجتماعی و علوم بشری است.

جهت رسیدن به چنین هدف والایی بررسی نگاه دینی و امامین انقلاب در این خصوص راه‌گشا است:

شروع نقد از خودمان باشد: نقد درونی باعث می‌شود صرفا دیگران را دچار ضعف و کاستی ندانیم و بنابراین تحمل کاستی‌های دیگران در عرصه‌های سیاسی و اجتماعی طبیعی‌تر به‌نظر برسد و متعاقبا میل به رشد فردی و کمک جمعی جهت اصلاح امور افزون می‌شود.

کسی از نقد مبرا نیست: امیرالمومنین(ع) در این خصوص می‌فرمایند «پس از گفتن حق یا رایزنی در عدالت باز نایستید که نه من برتر از آنم که خطا کنم و نه در کار خویش از خطا ایمنم مگر که خدا مرا در کار نفس کفایت کند که بر من تواناتر است.»

انتقاد مبتنی بر ارائه راه‌حل باشد: با بررسی آیه ۲۹ تا ۲۸ سوره عنکبوت و نهی حضرت لوط از عمل زشت آن مردان با ارائه راه‌حل ازدواج با دخترانش همراه است در می‌یابیم که نقد و گفتن کاستی‌ها بدون ارائه راه‌حل ناقص و ابتر است.

استفاده از پرسش در نقد: از آنجایی که هدف نقد بیان حقیقت و آگاه کردن مخاطب است، شیوه سؤال و طرح پرسش می‌تواند ناقد را در رسیدن به هدف خود بیشتر نزدیک سازد، چرا که زمینه تفکر و اندیشیدن را فراهم می‌آورد.

دلسوزانه بودن نقد: نقد هرچه صمیمانه‌تر و خودمانی‌تر باشد و در مرحله اول به خود فرد ارائه شود آسیب کمتری را به‌دنبال دارد و آبروی افراد حفظ شده و زمینه لجاجت و کینه را از بین می‌برد.

به فرموده امام راحل(ره) در انتقادها مواظب باشید با حیثیت و آبروی افراد بازی نکنید و کسی را از موقعیت و مسؤولیتی که دارد، فرو نیفکنید، انتقاد آزاد است به اندازه‌ای که نخواهد کسی را خفیف یا یک گروهی را از صحنه خارج کند.

نقد مبتنی بر علم و اشراف به موضوع باشد: یکی از اصول مهم نقد که متأسفانه مخصوصا در موضوعات اجتماعی و سیاسی رعایت نمی‌شود، علم شناخت نسبت به موضوع است، چنانچه خداوند در آیه ۳۶ سوره اسرا می‌فرماید: از آنچه بدان آگاهی نداری پیروی نکن، چرا که گوش و چشم و دل همه مسؤول هستند.

در آیه ۱۱۹ سوره انعام نیز این چنین می‌فرماید: بسیاری از مردم به‌خاطر هوی و هوس و بی‌دانشی دیگران را گمراه می‌سازند و پروردگارت تجاوزکاران را بهتر می‌شناسد.

امام خمینی(ره) در این خصوص می‌فرمایند: تقاضا این است که تا قبل از آشنایی به مسائل به اشکال تراشی و انتقاد کوبنده و فحاشی برنخیزید.

داشتن قابلیت روحی: بر اساس آموزه‌های دینی کسی که قابلیت پذیرش حقیقت را ندارد، هرجا میان قبول حقیقت و منافع و وابستگی‌هایش دچار تعارض شود حق را رها کرده و مصر بر اثبات تعلقات خاطر خود است.

امام صادق (ع) می‌فرمایند: «از ویژگی‌های نادان این است که با آنچه درک نمی‌کند می‌ستیزد.» بر این اساس نقد و انتقاد در این برهه ی حساس امری پسندیده است در صورتی که مبتنی بر اصول و روش‌های فوق باشد که اصلاح فرد و جامعه را به‌دنبال دارد.

انتهای پیام/ 70051