سرویس بین الملل جوان آنلاین: اروپا چند روز مانده به نشست روز جمعه، از الحاق شش کشور اروپایی به اینستکس خبر داده تا از آن دستاویزی برای جلوگیری از کاهش تعهدات برجامی ایران بتراشد. معاون وزیر خارجه ایران نیز در پکن با مقام‌های چینی رایزنی کرده و ضمن دفاع از کاهش تعهدات ایران، گفته که این کار برای «حفظ برجام» انجام شده است.

چهار روز مانده به نشست معاونان وزیر خارجه ایران و اعضای برجام منهای امریکا، سه کشور اروپایی معروف به تروئیکا، یک بار دیگر بیانیه صادر و ضمن به رخ کشیدن الحاق شش کشور بلژیک، دانمارک، فنلاند، هلند، نروژ و سوئد به اینستکس، مجدداً ایران را تهدید کردند که مکانیزم ماشه را به جریان بیندازند. فرانسه، آلمان و انگلیس به عنوان اعضای اروپایی امضاکننده توافق هسته‌ای ایران (برجام)، دیروز با انتشار بیانیه‌ای درباره اینستکس بار دیگر از ایران خواستند به طور کامل به این توافق پایبند باشد. پایگاه اینترنتی رسمی دولت انگلیس، متن بیانیه سه کشور اروپایی را منتشر کرد که در ابتدای آن آمده است: «سه کشور فرانسه، آلمان و انگلیس به عنوان بنیانگذاران و سهامداران اصلی ساز و کار حمایت از تجارت مبادله‌ای، اینستکس، از تصمیم گرفته شده از سوی کشور‌های بلژیک، دانمارک، فنلاند، هلند، نروژ و سوئد برای پیوستن به اینستکس به گرمی استقبال می‌کنند.» این بیانیه می‌گوید: «این گام برای تقویت هر چه بیشتر اینستکس نشان از تلاش‌های اروپایی‌ها برای تسهیل تجارت مشروع بین اروپا و ایران و پایبندی روشن در قبال تعهدات در برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) دارد. اجرای کامل و مؤثر برجام از اهمیت زیادی برخوردار است. ایران باید به پایبندی کامل به تعهدات خود بر اساس برجام بازگردد.» این بیانیه اروپاییان در حالی است که آمار منتشرشده از سوی اداره اطلاعات اقتصادی اتحادیه اروپا (یورواستات) نشان می‌دهد مبادلات تجاری ایران و ۲۸ عضو این اتحادیه در هشت‌ماهه نخست سال جاری میلادی (۲۰۱۹) با افت ۷۵ درصدی به ۴۷۱/۳ میلیارد یورو رسیده است.

سه کشور اروپایی در ادامه بیانیه خودشان، مجدداً ایران را به اعمال مکانیسم موسوم به ماشه تهدید کرده‌اند، که به گفته آن‌ها در برجام پیش‌بینی شده است. آن‌ها در بیانیه خودشان گفته‌اند: «ما آمادگی خود را برای لحاظ کردن همه ساز و کار‌های برجام، از جمله ساز و کار رفع اختلاف برای حل و فصل مسائل مرتبط با اجرای تعهدات برجامی ایران اعلام می‌داریم. ما به طور کامل به دنبال کردن تلاش‌های خود برای حل و فصل دیپلماتیک در چارچوب برجام پایبند هستیم.» بر اساس «مکانیسم ماشه» که در بند ۳۷ برجام آمده، در صورت اختلاف و نقض پایبندی این توافق از سوی امضاکنندگان کمیسیون مشترک تشکیل می‌شود. چنانچه در این کمیسیون اختلاف حل و فصل نشود، موضوع به شورای امنیت سازمان ملل ارجاع خواهد شد.

عراقچی: کاهش تعهدات خروج نیست
ایران معتقد است که گام‌های کنونی را بر اساس ماده ۳۶ پیش‌بینی شده در چارچوب برجام برداشته و شرایط کنونی، مشروعیتی برای حرکت اروپا برای اجرای مکانیسم ماشه نیست. سیدعباس موسوی، سخنگوی وزارت خارجه در واکنش به تهدید چند روز قبل دولت فرانسه برای اجرای مکانیسم ماشه، کاهش تعهدات برجامی ایران را «اجرای حق خود در ماده ۳۶» خوانده و گفته است‌: «برجام در شرایط کنونی اساساً به طرف‌های اروپایی اجازه نمی‌دهد که در قبال اعمال حق مشروع جمهوری اسلامی ایران در پاسخ به اقدامات غیرقانونی و یکجانبه ایالات متحده و نقض اساسی تعهدات طرف‌های اروپایی، به این مکانیسم استناد ورزند.»‌عباس عراقچی معاون وزیر خارجه هم به پکن رفته تا طرف چینی را در آستانه نشست جمعه این هفته ۱+۴ (اعضای برجام منهای امریکا) در خصوص موضع ایران متقاعد کند. عراقچی دیروز در کنفرانس خبری پس از نشست مشورتی با همتای چینی خود گفت که برجام توافقی منطبق با شورای امنیت است و قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت این توافق بین‌المللی را تصویب کرده و تصمیم امریکا به عنوان یک عضو دائم شورای امنیت سازمان ملل برای خروج از این توافقنامه بین‌المللی، نقض مصوبه شورای امنیت است. عراقچی با اشاره به اینکه هیچ‌کس نباید ایران را به خاطر کاهش تعهداتش در برجام زیر سؤال ببرد، گفت: آژانس بین‌المللی انرژی هسته‌ای به عنوان منبع مسئول در این حوزه بار‌ها و بار‌ها به وضوح پایبندی کامل ایران در مورد رعایت برجام و مسائل هسته‌ای را تأیید کرده است. عراقچی گفت: در حقیقت با وجود خروج امریکا از برجام و تأمین نشدن منافع ایران به علت اجرای این توافق، ایران قبل از اینکه کاهش تعهدات خود را در برجام آغاز کند به مدت یک سال در برجام باقی ماند. وی تأکید کرد: کاهش تعهدات ایران در قالب برجام به معنای خروج ایران از این توافقنامه نیست بلکه نجات این توافقنامه است و بر اساس ماده ۳۶ این توافقنامه، طرف‌ها توانایی سازماندهی ساز و کار حل اختلافات برای چنین مسائلی را دارند. عراقچی افزود: در عین حال ما از تلاش‌های سیاسی و دیپلماتیک همه طرف‌ها به ویژه چین برای یافتن راه‌حل‌های مؤثر به منظور خروج از بحران برجام استقبال می‌کنیم، زیرا معتقدیم نجات برجام به خودی خود یک موفقیت مهم دیپلماتیک چند‌جانبه است.

اروپا تعجیل کند
معاون وزیر خارجه چین هم در نشست خبری با عباس عراقچی، معاون وزیر امور خارجه ایران در پکن، از اروپایی‌‎‌ها خواسته اجرای اینستکس را با سرعت بیشتری دنبال کنند. ماجائو شی گفته که «کشور‌های اروپایی بدون اینکه وارد یک تجارت معقول با ایران شوند و در حوزه‌های مختلف خودشان را درگیر کنند تا تجارت راه بیفتد، طبیعتاً کاری برای اینستکس نخواهند کرد.» ماجائو شی، همتای چینی عراقچی هم در نشست خبری این دو مقام، از کشور‌های اروپایی خواست در اجرا کردن اینستکس تعجیل کنند. او همچنین از امریکا خواست که تحریم‌های ایران را لغو کند و به برجام برگردد.