اغلب شهروندان به غذاهای آماده و فست‌فودی روی آورده و در کمتر سفره‌ای غذاهای مقوی و سالم وجود دارد. در واقع تغییر ذائقه‌ها شیوه زندگی شهروندان پایتخت‌نشین را به سوی تغذیه ناسالم هدایت کرده است. به‌ویژه کودکان و نوجوانان که میل و رغبتی به خوردن مواد مغذی مثل گوشت، حبوبات، مواد پروتئینی و... ندارند و در عوض در بیشتر وعده‌های غذایی‌شان از فست‌فود و نوشابه استفاده می‌کنند. این امر باعث می‌شود بدن‌شان آن‌طور که لازم است املاح و ویتامین دریافت نکند و روز به روز از توانایی جسمی و روحی آنها کاسته شده و در اوج شکل‌گیری کالبدشان به جای رشد استخوان‌ها با اضافه وزن مواجه شوند. در دوران میانسالی هم دیابت، فشارخون و بیماری قلبی به سراغ‌شان می‌آید. همین دلیل مهمی شده که آمار بیماران سکته‌ای و فوتی روند رو به رشدی داشته باشد. معاونت اجتماعی و فرهنگی شهرداری برای کنترل این مشکل، مرکزی را با عنوان فرآموز تغذیه سالم در منطقه ۱۳ راه‌اندازی کرده است. در این مرکز کودکان و نوجوانان به‌صورت عملی با مواد غذایی سالم آشنا می‌شوند. «محدثه زمانی» مسئول این مرکز است که با او گفت‌وگو کرده‌ایم.
- آشنایی با اندام بدن
مرکز فرآموز تغذیه سالم، انتهای پارک خیام قرار دارد. همین باعث شده، بوستان خیام همیشه شلوغ باشد به‌ویژه صبح‌ها که کودکان و نوجوانان زیادی از راه‌های دور و نزدیک برای بازدید از مرکز گذرشان به اینجا می‌افتد. امروز هم مثل روزهای دیگر پارک پر از هیاهوی کودکانه است. تعداد زیادی کودک خردسال برای آموزش آمده‌اند. همه به صف و منظم پشت سر هم ایستاده‌اند. لباس‌هایشان سرمه‌ای ـ زرشکی است و کلاه‌های بانمکی روی سر دارند. معصومیت کودکانه‌شان آمیخته با شیطنت است به گونه‌ای که هر آدم خموده‌ای را سرذوق می‌آورد. پشت سر مربی‌شان پا به مرکز می‌گذراند. نخستین کلاس آموزشی، آشنایی با اندام بدن است. «محدثه زمانی» غیر از مسئولیت اداره مرکز فرآموز، کار آموزش را هم برعهده دارد. از مولاژ بدنی که روی میز است، قلب را بیرون آورده و به بچه‌ها نشان می‌دهد. درباره رگ‌های قلب و کار کردن آن توضیح می‌دهد اما به روشی که بچه‌ها متوجه شوند. می‌گوید: «بچه‌ها چیپس و سیب‌زمینی سرخ کرده نخورید. چون چربی این مواد غذایی باعث بسته شدن رگ قلب می‌شود. به بزرگ‌ترها هم بگویید نخورند.» در ادامه به مضرات نمک اشاره می‌کند و می‌گوید: «بچه‌ها چه کسی خوراکی‌هایش را بدون نمک می‌خورد؟» بچه‌ها دستشان را بالا می‌گیرند و او می‌خواهد که خودشان را تشویق کنند.
- اتاق هرم غذایی
کلاس بعدی که بچه‌ها را برای آموزش می‌روند، اتاق هرم غذایی است. فضای نسبتاً بزرگی که میان آن میز توخالی قرار دارد. درون میز پر از کارت‌هایی است که تصویر مواد غذایی را نشان می‌دهد. زمانی، ابتدا از روی تابلو ارزش مواد غذایی را نشان می‌دهد. نان و غلات در طبقه اول، گوشت و پنیر و ماست طبقه دوم، میوه و سبزی طبقه سوم و طبقه آخر روغن‌ها که باید کم‌مصرف شوند. بعد از توضیحاتش از بچه‌ها می‌خواهد کارت‌های درون میز را با توجه به ارزش غذایی‌شان روی تابلو هرم غذایی نصب کنند. مسابقه شروع می‌شود. بچه‌ها در گروه‌های ۴ نفره تلاش می‌کنند که کارشان را درست انجام دهند. با صدای سوت زمانی، وقت تمام می‌شود. تقریباً همه مواد غذایی را درست در جای خود قرار داده‌اند. زمانی تشویق‌شـان می‌کند و می‌خواهـد به اتـاقی که فروشگاه اسـت بروند.
- فروشگاه فرآموز
فروشگاه در واقع یک اتاق است با ۲ قفسه که در ۲طرف آن قرار دارد. در طبقات هر قفسه تعداد زیادی کارت وجود دارد که تصویر موادغذایی روی آنها نصب شده است. یکی از بچه‌ها به‌عنوان متصدی فروشگاه پشت پیشخوان قرار می‌گیرد و باقی بچه‌ها سبد برداشته و از قفسه‌ها موادغذایی سالم را درون آن می‌گذارند. نمایش زیبایی است. گویی واقعاً از فروشگاه خرید می‌کنند. هرکسی خرید می‌کند کارت‌هایش را روی پیشخوان می‌گذارد. زمانی، یکی‌یکی نام موادغذایی را می‌برد و هرکدام تعداد بیشتری در سبد خود داشته باشند تشویق می‌شوند. آخرین مرحله بازدید از مرکز، اتاق نمایش است. جایی که بچه‌های خردسال روی سن، شعر می‌خوانند و بچه‌های دبستانی نمایش بازی می‌کنند. زمانی از بازتاب این مرکز می‌گوید: «آموزش و ارتقای آگاهی مهم‌ترین راه برای فرهنگسازی است. در اینجا بچه‌ها هر آنچه که یاد گرفته‌اند را به والدین خود انتقال می‌دهند و از آنها می‌خواهند مواد غذایی ناسالم را استفاده نکنند. کودک، تغذیه سالم را رعایت می‌کند اما وقتی پدر و مادر فست‌فود می‌خورند یا تنقلات جزو برنامه غذایی‌شان است آموزش‌های ما تأثیر خود را نمی‌گذارد برای همین از والدین هم دعوت می‌کنیم که همراه فرزندانشان در مرکز فرآموز حضور پیدا کنند. از دیگر اقداماتی که در نظر دارم آن را عملی کنم، دعوت از متصدیان بوفه مدارس است. با آگاه‌سازی آنها درباره تغذیه ناسالم دیگر شاهد فروش تنقلات و پفک و چیپس در بوفه مدارس نخواهیم.» - فاطمه قلیچ‌خانی ـ مدیر کانون چاقی منطقه ۱۴:
کاهش وزن با تغذیه سالم امکانپذیر است
بیش از ۶۰درصد جامعه ما با مشکل اضافه وزن مواجه هستند. آمار خوبی نیست. می‌توان گفت که نگران‌کننده هم است. چراکه اغلب شهروندان از عوارضی که از چاقی نصیبشان می‌شود خیلی آگاه نیستند یا آن را جدی نمی‌گیرند. «فاطمه قلیچ‌خانی» دبیر کانون چاقی منطقه۱۴ می‌گوید: «بیشتر شهروندان به چاقی به‌عنوان معضلی برای نازیبا شدن ظاهرشان نگاه می‌کنند. در صورتی که خبر ندارند اضافه وزن عوارض خطرناکی را در پی دارد. نارسایی کبد، چربی خون، بیماری‌های قلبی، دیابت و... و. از مهم‌ترین آنها است.» بسیاری از افراد چاق برای رهایی از وزن اضافه‌شان به قرص‌های لاغری رو می‌آورند که به اعتقاد قلیچ‌خانی این قرص‌ها نه تنها تأثیری در لاغری ندارد بلکه باعث از بین رفتن املاح بدن می‌شود. قلیچ‌خانی ادامه می‌دهد: «قرص‌های لاغری بیشتر جنبه تبلیغاتی دارد و خطراتش به مراتب بیشتر از نفعش است. روی معده و روده تأثیر منفی می‌گذارد و باعث دفع بیش از حد مواد غذایی می‌شود. با رژیم غذایی سالم و کمی ورزش می‌توان وزن را کنترل کرد. غذاهای پرکالری وارد سفره ما شده و چون تحرکی صورت نمی‌گیرد، مازاد قند و چربی بدن تبدیل به توده‌های چربی در شکم می‌شود.» او چند راه‌حل پیشنهاد می‌دهد: «برای خوردن غذا از بشقاب‌های کوچک استفاده کنید. فست‌فود و نوشابه را از رژیم غذایی خود حذف کنید. آهسته غذا بخورید و قبل از سیر شدن دست از غذا بکشید. وعده‌های غذایی را در چند نوبت آن هم به مقدار کم‌مصرف کنید.» به گفته این کارشناس، اعضای کانون‌های چاقی را بیشتر بانوان تشکیل می‌دهند. او اول هر ماه وزن آنها را یادداشت می‌کند تا بسنجد در مدت ۳۰ روز چقدر توانسته‌اند با کمک تغذیه سالم و ورزش خود را لاغر کنند. قلیچ‌خانی می‌گوید: «بانوان با آموزش‌هایی که دیده‌اند توانسته‌اند سبک زندگی‌شان را تغییر دهند.» او دمنوش چای سبز را به افراد چاق توصیه می‌کند که البته اگر همراه با تخم کرفس باشد تأثیر زیادی در چربی‌سوزی دارد. این کارشناس به کسانی که بیشتر ساعات روز را پشت میز می‌گذرانند توصیه می‌کند: «صبح‌ها قبل از رفتن به سرکار چند دقیقه نرمش کنید. اگر نمی‌توانید در ایستگاه تندرستی حضور پیدا کنید، شبکه تلویزیونی سلامت، صبح‌ها ورزش صبحگاهی انجام می‌دهد که می‌توانید در خانه تمرین کنید.»
نظر شما