محمدرضا ابراهیم‌پور عصر دوشنبه در حاشیه نصب دستگاه شتاب‌نگار برخط (نسل چهارم) در فرمانداری کاشان در گفتگو با ایرنا افزود: با توجه به افزایش روزافزون تراکم جمعیت در شهر‌ها ضروری است برای کاهش خسارت‌های جانی و مالی هنگام وقوع زلزله و پس از آن مطالعه لازم برای آسیب‌پذیری شهر‌ها در برابر زلزله انجام شود.

وی شناسایی و تعیین حریم گسل شهر‌ها و ضوابط اجرای آیین‌نامه ۲۸۰۰ مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی و نصب دستگاه‌های شتاب‌نگار برخط را از جمله موارد برای کاهش خسارت‌های ناشی از زلزله در شهر‌های بزرگ عنوان کرد.

کارشناس ارشد شبکه شتاب‌نگاری زلزله ایران در ادامه مهم‌ترین گسل موجود در نزدیکی شهر کاشان را گسل قم- زفره برشمرد و تصریح کرد: این گسل با نزدیک به ۸۰ کیلومتر درازا، محدوده بین فین و نطنز را تشکیل می‌دهد که در گستره روستا‌های گهرآباد، تتماج و هنجن قابل شناسایی است.

وی همچنین گسل راوند با طول نزدیک به ۵۵ کیلومتر که از شمال فین تا شمال آب‌شیرین دارد را مورد اشاره قرار داد و یادآور شد: این گسل از پهنه وسیع‌تری برخوردار بوده و با توجه به زمین‌لرزه‌های تاریخ کاشان، این منطقه دامن زمین‌لرزه‌های بزرگی بوده به گونه‌ای که در سال ۹۸۲ هجری قمری، نزدیک به یک‌هزار و ۲۰۰ نفر و سال ۱۱۹۲ ه. ق. نیز ۱۱۱ هزار نفر کشته شدند.

نصب ۱۲۰۳ دستگاه شتاب‌نگار به‌روز در کشور

ابراهیم‌پور همچنین اظهار داشت: با توجه به اهمیت موضوع و قرار گرفتن بسیاری از مناطق کشور بر روی گسل زلزله، ایران با نصب و راه‌اندازی تجهیزات جدید شتاب‌نگار زلزله، بیشترین شمار این تجهیزات را در سطح خاورمیانه به خود اختصاص داده است.

وی تشریح کرد: سال ۱۳۹۷ در مرحله نخست با پیگیری مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی ۲۶۰ دستگاه شتاب‌نگار زلزله جدید خریداری و به تناسب نیاز مناطق لرزه‌خیز کشور نصب شد و در مرحله دوم نیز ۲۴۰ دستگاه خریداری شده که در حال انجام کار‌های پایانی آن برای ورود به کشور هستیم.

کارشناس ارشد شبکه شتاب‌نگاری زلزله ایران یادآور شد: تاکنون بیش از یک‌هزار دستگاه شتاب‌نگار آفلاین و ۲۰۳ دستگاه شتاب‌نگار آنلاین با فناوری روز در شهرستان‌ها، بخش‌ها و مناطق لرزه‌خیز کشور با خطر نسبی خیلی خطرناک و خطرناک نصب و راه‌اندازی شده است.

وی اضافه کرد: تاکنون سه دستگاه شتاب‌نگار زلزله در شهر‌های اصفهان، نایین و نطنز نصب شده و قرار است تا پایان امسال شهر‌ها و بخش‌های لرزه‌خیز سمیرم، فریدون‌شهر، چرمهین، چادگان، خوانسار، جندق، انارک و کاشان راه‌اندازی شود که یکی از این دستگاه‌ها امروز با هماهنگی و پیگیری مدیریت بحران استان، در فرمانداری شهرستان کاشان نصب و راه‌اندازی شد.

ایران دارای بزرگترین شبکه شتاب‌نگاری زلزله در غرب آسیا

ابراهیم‌پور با بیان اینکه جمهوری اسلامی ایران در غرب آسیا دارای بزرگترین شبکه شتاب‌نگاری ثبت زمین‌لرزه است، تصریح کرد: یک‌هزار و ۱۰۰ دستگاه شتاب‌نگار در کشور نصب شده و تنها ترکیه با بیش از ۵۰۰ ایستگاه شتاب‌نگاری در این عرصه فعال است.

به گفته وی، در تولید تجهیزات جدید شتاب‌نگار زلزله از آخرین فناوری روز دنیا برای انتقال داده‌های شتاب‌زلزله به مرکز‌های مدیریت بحران کشور و مرکز استان‌ها با بهره‌گیری از امکانات تلفن همراه، استفاده شده است.

کارشناس ارشد شبکه شتاب‌نگاری زلزله ایران با اشاره به اینکه شعاع عملکرد این دستگاه‌ها تا چند صد کیلومتر است، افزود: دستگاه‌ها پس از وقوع زلزله با ارائه میزان شتاب به مدیریت بحران در مناطق مختلف کمک خواهد کرد، به گونه‌ای که در هر منطقه‌ای شتاب بیشتر باشد، به طور قطع خرابی نیز آنجا بیشتر است.

وی بیان کرد: دستگاه شتاب‌نگار زلزله چند ثانیه پیش از وقوع زلزله اطلاعاتی را به اداره‌هایی مانند برق و گاز ارسال می‌کند تا برای کاهش خسارت‌های زلزله، نسبت به قطع گاز و برق اقدام کنند.

ابراهیم‌پور، سامانه‌های هشدار پیش‌هنگام و پاسخ سریع را از جمله مهمترین ابزار مدیریت بحران برشمرد و تاکید کرد: اهمیت این سامانه‌ها به قدری است که امروزه کشور‌های لرزه‌خیز و پیشرفته جهان گام‌های بسیار مهمی را در طراحی و اجرای آن‌ها در شهر‌ها و مناطق مهم و پرجمعیت برداشتند و در ایران نیز ضرورت راه‌اندازی آن‌ها در شهر‌هایی مانند تهران، تبریز، مشهد، کرمان، شیراز، اصفهان، رشت، ساری و سایر شهر‌های لرزه‌خیز اجتناب ناپذیر است.

وی عنوان کرد: این تجهیزات با داشتن قابلیت بالای انتقال داده‌ها با استفاده از یک مودم و اتصال به ۲ شبکه تلفن همراه اول و ایرانسل، در راستای اجرا و تدوین برنامه‌های آیین‌نامه ۲۸۰۰ در زمان وقوع حوادث زلزله توانایی میزان اطلاعات مربوط به خسارت‌های وارده بنا‌ها و ساخت و ساز‌های منطقه را با توجه به میزان شتاب زلزله دارد.

کارشناس ارشد شبکه شتاب‌نگاری زلزله ایران، ماهیت این دستگاه‌ها را سنجش ابعاد حوادث زلزله و خسارت‌های ناشی از آن دانست و گفت: سرعت در انتقال اطلاعات مربوط به شتاب زلزله به مرکز‌های مدیریت بحران، زمینه افزایش سرعت عمل مسوولان مدیریت بحران و فرستادن نیرو‌های امدادی به مناطق زلزله‌زده را فراهم می‌کند.

وی تهیه نقشه حریم گسل در سایر شهر‌های استان اصفهان با همکاری وزارت راه و شهرسازی، مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی، سازمان زمین‌شناسی، دانشگاه‌ها و سایر نهادها، شناسایی و جابه‌جایی یا تغییر کاربردی همه ساختمان‌های با اهمیت خیلی زیاد (خطرزا) واقع در حریم گسل‌های اصلی شهر کاشان زیر نظر استانداری استان اصفهان از دیگر موارد پیشنهادی این مرکز برشمرد.

شبکه شتاب‌نگاری زلزله ایران در سال ۱۳۵۲ تاسیس شد و تا سال ۱۳۷۱ بیش از ۲۷۰ دستگاه شتاب‌نگار آنالوگ (SMA ۱) را در سراسر کشور نصب کرد.

پس از زمین‌لرزه رودبار- منجیل در سال ۱۳۶۹ طرح توسعه شبکه شتاب‌نگاری زلزله کشور در دستور کار مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی قرار گرفت و از سال ۱۳۷۲ نصب دستگاه‌های دیجیتال آغاز شد.

نخستین دستگاه شتاب‌نگاری از نوع SMA-۱ نیز سال ۵۴ در داروخانه جمعیت هلال احمر شهرستان کاشان نصب و امروز با پیگیری مدیریت بحران استان اصفهان و دبیر ستاد مدیریت بحران فرمانداری ویژه کاشان، نسل چهارم دستگاه شتاب‌نگار برخط از نوع FORTIS در فرمانداری رونمایی شد تا این منطقه به شبکه برخط شتاب‌نگاری کشور متصل شود.

پیش‌تر پنج دستگاه شتاب‌نگار آفلاین در شهر‌های کاشان، قمصر، جوشقان‌استرک، جوشقان‌قالی و مشکات نصب شده بود.

شهرستان ۳۶۸ هزار نفری کاشان در فاصله نزدیک به ۲۰۰ کیلومتری شمال اصفهان واقع است.