گروه سیاسی آناج؛ تاریخ سیاسی ایران و آذربایجان همواره یکی از پرچالش‌ترین و درعین حال شیرین‌ترین بخش های تاریخ به شمار می آید. تلاش بیگانگان برای تجزیه کشور و مقاومت مردم نواحی مختلف ایران به خصوص آذربایجان، داستان‌های آموزنده‌ای را بیان می کند. سرداران دلاوری همچون ستارخان و باقرخان و مبارزانی مانند شیخ محمد خیابانی، بر تارک تاریخ این کشور می درخشند.

حمله مردم تبریز به بانک انگلیسی

خسرو معتضد، تاریخ‌دان و پژوهشگر برتر تاریخ معاصر در گفت‌وگو با خبرنگار آناج، با اشاره به دلاوری‌های مردم آذربایجان و تبریز در زمان مشروطه به شرح زیر روایت می‌کند:

مردم تبریز از گذشته به شجاعت و دلاوری شهره بودند. قیام‌های مختلفی همچون ستارخان و شیخ محمد خیابانی نیز، در همین راستای وطن‌پرستی و سلطه‌ناپذیری آن‌ها انجام گرفته است.

قیام شیخ محمدخیابانی به گواه تاریخ، برای قطع دست بیگانگان از این سرزمین و میهن‌پرستی صورت گرفته است. اینکه گفته شود خیابانی درصدد تجزیه ایران بود اشتباه محض است، وثوق‌الدوله، نخست وزیر وقت که فردی خائن بود ایران را فروخته بود. قوام السلطنه برادر کوچک وثوق‌الدوله، آذربایجان را به ایران برگرداند. قیام شیخ محمد خیابانی باعث کوتاهی دست انگلیس از ایران و به خصوص آذربایجان شد. حتی مردم تبریز در برهه‌ای از زمان،  به بانک انگلیسی شاهنشاهی در تبریز حمله بردند چرا که این بانک زیر نظر دولت انگلیس فعالیت می کرد و ثروت مردم را به تاراج برد، حتی ثروتی که از زمان ناصرالدین شاه قاجار برجای مانده بود توسط انگلیس به غارت رفت.

ایستادگی شیخ محمد خیابانی در برابر ولیعهد قاجاری

شیخ محمد خیابانی انسانی ملی بود. او در دوره دوم مجلس در برابر اولتیماتوم روس ایستادگی کرد. شیخ محمد خیابانی چپ‌گرا نبود. عبدالله بهرامی رئیس پلیس وقت تبریز در خاطرات خود می‌نویسد: "دولت روسیه اجازه تاسیس امنیه را در آذربایجان صادر کرد و شیخ محمد خیابانی در مقابل محمدحسن میرزای فاسد(برادر احمدشاه قاجار) ایستادگی کرد" حتی شیخ از اخراج  رئیس پلیس وقت تبریز هم جلوگیری کرد.

مخالفت انگلیس با بازگشت قفقاز به خاک ایران

نام جمهوری آذربایجان کنونی در گذشته آران بود، رسول زاده سردبیر روزنامه ایران در خاطراتش می نویسید، "حزب مساوات یا ملیون، جمهوری آذربایجان را ایجاد کردند برای اینکه دوباره به ایران ملحق کنند، بعد از جنگ جهانی دوم، مللی که تحت سلطه روسیه تزاری بودند آزاد شدند، لهستان، فنلاند، استونی از جمله ممالکی بودند که تمام یا بخشی از آن‌ها در مالکیت روسیه تزاری قرار داشت، مساواتی ها معتقد بودند که سازمان اتفاق ملل باید قفقاز را به ایران برگرداند و حتی شعار می‌دادند که به وطن بازخواهیم گشت، مردم باکو و آذربایجان خواستار بازگشت دوباره به ایران بودند، اما در مقابل ارمنی‌ها و گرجی ها، مخالف این اقدام بودند. اما انگلیس با این اقدام مخالفت کرد چراکه تجزیه کشورهای بزرگ و تبدیل به کشورهای کوچک بهترین اقدام برای تحقق منافع انگلیس بود."

تفاوت شیخ محمد خیابانی با پیشه‌وری از شعار تا عمل

اتحادیه جمهوری‌های خزر شمالی تشکیل شد و شیخ محمدخیابانی در اینباره نوشت: " برادران شمال رود ارس اسم ما را دزدیدند، نام آذربایجان مختص جنوب ارس و سرزمین ایران است، و مناطق قفقاز با نام آران شناخته می‌شود. بنابراین شیخ برای جلوگیری از تفرقه اسم آذربایجان را به آزادیستان تغییر داد. تفاوت قیام شیخ محمد خیابانی و سیدجعفر پیشه‌وری نیز در همین موضوع بود، خیابانی به شعارهایش جامه عمل پوشاند ولی شعارهای پیشه‌وری تحقق نیافت. "

غفلت مسئولان از شناساندن ایران

معتضد در ادامه به تفاوت زندگی در جمهوری اسلامی ایران و جمهوری آذربایجان پرداخت و خاطرنشان کرد: از ضعف‌های دولت ایران، می‌توان به عدم آگاهی‌بخشی به مردم نسبت به خوبی‌های ایران اشاره کرد، یکی از جهانگردان معروف انگلیسی درباره ایران و مناطق شمال غرب کشورمان می‌نویسد: تمام کوه‌های آذربایجان به رنگ قرمز است و این نشان دهنده وجود آهن در این کوه‌ها است، تمام معادن بزرگ در آذربایجان وجود دارد و این منطقه را برای یک محل زندگی مناسب تبدیل کرده است.

غربت چهره‌های مشروطه در تبریز

ایران تجزیه‌ناپذیر است. سرداران بزرگی در منطقه آذربایجان بوده و جنگیده‌اند، مجسمه عباس میرزا را باید در وسط شهر تبریز بنشانند. اما کم‌کاری های بزرگی در شناساندن سرداران خود می کنیم، چند سال پیش در سفر به آلمان، فیلم ستارخان، سردار بزرگ مشروطه را به نمایش گذاشتند ولی در خود شهر تبریز توجهی به این امور نمی شود. موزه ستارخان و خانه مشروطیت فقیرانه است، آذربایجان اولین سد دفاعی ایران بود. آنتوان، سردار بزرگ رومی در مبارزه با مردم آذربایجان شکست خورد و از این منطقه فرار کرد، غیرت آذربایجانی زبانزد همه بود.

تلاش جریان پانترک و پانفارس برای جعل تاریخ

قدمت سکونت در ایران به صدهزار سال پیش بازمی‌گردد. تاریخ و حقایق باید برای مردم گفته شود ولی تفرقه‌افکنان و پانترک‌ها و پانفارس‌ها، در خلاف این مسیر حرکت می کنند. این جریانات با استفاده از برخی مشکلات اقتصادی، در صدد تحریک مردم هستند. مردم در قفقاز از انگلیس بیزار بودند برای همین به کمونیسم روی آوردند و از لنین استقبال کردند. زبان مردم آذربایجان ایران حتی با زبان مردم استانبول متفاوت است.

شایعه‌ای درباره قرارداد ترکمانچای

اخیرا شایعه‌ای در قبال تاریخ مطرح می‌کنند که قرارداد ترکمانچای مدت دار بود و بعد از گذشت زمان معینی، شهرهای جداشده باید به ایران ملحق شوند، این موضوع را قویا تکذیب می کنم. چراکه در زمان ناصرالدین شاه قاجار این قرارداد تثبیت شد. در قرارداد فوریه 1921 هیچ صحبتی از بازگشت شهرهای جدا شده قفقاز به ایران نشده است. فقط مقرر شده بود که قریه فیروزه و قسمتی از مغان را به ایران بازگردانند که روسها عقب‌نشینی کرده و مغان را به ما بازگرداندند و در نهایت 80 کیلومتر از دشت مغان به خاک ایران بازگشت، سد دوستی نیز به همین خاطر ساخته شد. دولت روسیه 11/5 تن طلا به ایران داد. دلیل این کارهم استفاده از منابع و امکانات ایران در جنگ های روسیه بود.

تشیع در رگ‌های آذربایجان جریان دارد

روسیه همیشه نسبت به ایران در یک حالت نگرانی خاصی به سر می برد و از طرفی هم استالین انسانی خشن و بی رحم بود. بر روی بی منطقی محمدرضا پهلوی، ایران عضو پیمان بغداد شد. ایالات متحده برای اینکه ایران را از شوروی جدا کند شاه ایران را مجبور به عضویت در این پیمان کرد که علیه شوروی به شمار می روفت حتی پهلوی دوم  قسم خورد که ایران را هرگز به پایگاه شوروی تبدیل نخواهم کرد ولی در عمل ایران به پایگاه نظامی و سیاسی آمریکا در منطقه تبدیل شد. شاه نوکر آمریکا بود و برای اینکه صداقت خود به آمریکایی ها را نشان دهد دشمنی شوروی با ایران را به جان خرید.

تشیع با ایران در هم آمیخته است، این فقه شیعی بود که ایران را از عثمانی جداکرد.  مذهب تشیع مردم آذربایجان و تبریز را شجاع پدید آورده است. اهل سنت نیز در ایران حضور دارند و توانستند درکنار سایر مردم به خوبی زندگی کنند.

انتهای پیام/