همیشه با صحبت از بورس، کلمات تخصصی پشت سر هم ردیف می شود. اما سوال اینجاست که چطور باید در بورس سرمایه گذاری کنیم؟ ایرنا زندگی در مجموعه‌ گزارش‌هایی به این سوال به تفصیل پاسخ می‌دهد که چگونه باید در بورس سرمایه‌گذاری کنیم؟

تصویر یک فرد متفکر و روزنامه به دست که روبروی تالار شیشه‌ای بورس نشسته، اولین چیزی است که وقتی صحبت از «بورس» می‌شود، به ذهن مان می‌آید. اما معامله کردن در بورس راحت‌تر از این حرف‌هاست. البته اگر به آن آگاه باشید و قدم‌های اول را به درستی بردارید. شاید اولین چیزی که باید بدانید این است که همه مردم و با هر سرمایه‌ای می‌توانند وارد بورس شوند. همین باعث می‌شود تصورتان از عجیب و غریب بودن بورس کنار رود. می‌توانید با برداشتن قدم‌های اولیه، خیلی راحت در خانه یا محل کارتان بنشینید و نمادهای بورسی را معامله کنید.

بورس چیست؟

برای وارد شدن به یک بازار، باید اول به خوبی آن را بشناسیم. پس اولین قدم برای معامله در بورس، شناختن آن است. بورس در واقع یک بازار است که کالا یا اوراق شرکت‌ها در آن معامله می‌شود. اگر قرار باشد کالا معامله شود، بورس کالا و اگر اوراق شرکت‌ها باشد، بورس اوراق بهادار وارد کار می‌شود. وقتی کسی سهام شرکت‌ها را می‌خرد، در واقع پول خودش را در شرکت‌های مربوطه سرمایه‌گذاری کرده است.

مثلا اگر شما سهام یک شرکت تولید موادغذایی را بخرید، پول شما جزء سرمایه‌گذاری آن شرکت است. حالا که با مفهوم بورس آشنا شدیم، بد نیست که برخی مفاهیم ساده آن را هم مروری کنیم.

بازار اولیه و ثانویه

وقتی وارد معاملات بورسی شوید، با این دو عبارت بسیار کار دارید. برای همین باید بدانید مفهوم آن چیست. بازار اولیه در واقع دارایی‌هایی است که برای اولین بار در بورس عرضه می‌شود. هر شرکتی که تاسیس شود یا هر جایی که فعالیت اقتصادی‌اش را آغاز کند، همان بازار اولیه است.

اما بازار ثانویه چیست؟ بازار ثانویه همان دارایی‌هایی است که ابتدا در بازار اولیه معامله شده است. یعنی در بازار ثانویه شرکتی تاسیس نمی‌شود بلکه سهام شرکت‌ها معامله می‌شود. در حقیقت بورس، همان بازار ثانویه است. پس بورس، یک نوع بازار ثانویه است که نه کاری به تاسیس شرکت‌ها دارد و نه شروع فعالیت‌ها. فقط سهام این شرکت‌ها را مورد معامله قرار می‌دهد.

قیمت اسمی

مفهوم دیگری که باید با آن آشنا شویم، قیمت اسمی است. خوب می‌دانیم که بررسی هر چیزی نیاز به یک معیار دارد. مثلا برای آمار و اطلاعاتی که مرکز آمار ارائه می‌دهد، یک سال مشخص را به عنوان سال پایه آماری در نظر می‌گیرند. در بورس هم یک قیمت را به عنوان مبنا قرار می‌دهند. در حقیقت این قیمت، قیمت اولیه سهم در بازار است. مبنا در بورس تهران، 100 تومان است. یعنی هر شرکت در اولین روز، قیمت هر سهم خودشان را 100 تومان تعیین کرده‌اند. با این عدد زیاد کار داریم. مثلا وقتی بخواهیم سرمایه یک شرکت را محاسبه کنیم، تعداد سهام را در همین عدد 100 ضرب می‌کنیم.

پرتفو

اما مفهوم دیگری که باید بشناسیم، «پرتفو» است. پرتفو یعنی یک سبد سهام. یعنی ترکیب سهام‌های مختلف که کنار هم قرار می‌گیرد تا ریسک معاملات‌ شما را کم کند. یعنی به گونه‌ای این سهام انتخاب می‌شوند که اگر یکی از سهام افت کرد، دیگری بالا رود. معمولا کارگزاری در پرتفوی شما سهام یک شرکت پتروشیمی را قرار می‌دهد. علتش هم تغییرات سهام این شرکت‌ها با نوسانات دلار است. مثلا اگر شرکتی در کار صادرات باشد، با بالا رفتن قیمت ارز وضعیت بهتری پیدا می‌کند. در مقابل اگر شرکتی مواد اولیه‌اش را با واردات تامین کند و قیمت ارز هم بالا رفته باشد، احتمالا با ضرر روبرو می‌شود. پس پرتفوی خودتان را باید به گونه‌ای تنظیم کنید که نوسانات مختلف را پوشش دهد.

شاخص کل

اما یکی دیگر از مفاهیمی که در معاملات بورسی زیاد استفاده می‌شود، کلمه «شاخص» است. مثل هر شاخص دیگری در حوزه اقتصاد، شاخص بورس هم وضعیت بازار بورس را در حال حاضر و گذشته نشان می‌دهد. اما «شاخص کل» چیست؟ این عنوان در واقع عددی است که بازدهی کل بازار را نشان می‌دهد. اگر مثبت باشد یعنی بازار وضعیت خوبی داشته و اگر منفی باشد، یعنی بازار چندان هم وضع خوبی نداشته است.

کد معاملاتی

عنوان دیگری که در ابتدای کار با آن روبرو می‌شوید، کد معاملاتی است. در واقع مثل یک رمز عبور برای فعالیت‌های شماست. هر فردی که وارد بورس می‌شود باید یک کد معاملاتی مشخص داشته باشد. در گزارش‌های بعدی درباره نحوه وارد شدن به بورس صحبت خواهیم کرد.