به گزارش گروه تحلیل، تفسیر و پژوهش های خبری ایرنا، خبرگزاری ها، تارنماهای خبری-تحلیلی و روزنامه های امروز یکشنبه ۲۴ شهریورماه مسایلی چون امکان و موانع تشکیلات سازی جمعی در جریان اصلاح طلبی و اصولگرایی و مساله مشارکت در انتخابات را مورد توجه قرار دادند.

موازی کاری در وحدت‌سازی؟

فعالیت «شورای عالی سیاستگذاری اصلاح طلبان»، «شورای هماهنگی اصلاحات» و بحث و نظرها در مورد پارلمان اصلاحات، انگاره  تعدد و موازی کاری تشکیلات جمعی اصلاح طلبان را پررنگ کرده و توجه رسانه ها را به چالش های نهادهای جمعی موجود در این اردوگاه جلب کرده است. در این میان فعالان اصلاح طلب در این باره اظهارنظر می کنند.

«عزت‌الله تقوائیان» رئیس دوره‌ای شورای هماهنگی جبهه اصلاحات درباره مباحث درباره وجود ساختارهای موازی و تعدد تشکل های اصلاح طلب به «ایرنا» گفت: برخی ایجاد این پارلمان را در قالب تعدد نهادها مطرح می کنند که این گونه نیست. شورای هماهنگی  با ۲۲ سال تجربه تشخیص داد که ظرفیت خود را برای هماهنگی بیشتر گسترش دهد.

وی با بیان این که ظرفیت سازی با تعدد متفاوت است، گفت: شورای سیاستگذاری بیشتر شامل کسانی است که ساکن تهران و مرکز نشین هستند اما تکلیف استان‌ها چه می‌شود؟ این ظرفیت را یک بار قبلا گسترش دادیم، به این شکل که شورای هماهنگی احزاب اصلاح‌طلب با همفکری رهبران احزاب اصلاح‌طلب و شخص خاتمی، نهادی به نام شورای عالی ایجاد کرد.

تقواییان یادآور شد: تاکنون به جمع‌بندی خوبی رسیده‌ایم. در خصوص تشکیل شورای عالی سیاست گذاری هم اختلافات جزئی و اساسی وجود داشت ولی چون اسم نهاد ما «شورای هماهنگی» است و اعتقاد به عمل دموکراتیک و تکیه بر خرد جمعی دارد، در مساله پارلمان اصلاحات هم به تفاهم می‌رسیم.

مساله دموکراتیک بودن روندهای تصمیم گیری یکی از ایراداتی است که به شورای عالی سیاستگذاری اصلاح طلبان گرفته می شود. «مصطفی کواکبیان» نماینده مردم تهران در مجلس شورای اسلامی در گفت و گو با «ایسنا» از  حاکم نبودن سازوکار دموکراتیک در شورای عالی به عنوان یکی از علت های شرکت نکردن خود در جلسات این شورا نام برد.

کواکبیان بیان داشته «من به سه دلیل، دیگر در جلسات شورای عالی اصلاح‌طلبان شرکت نکردم. اول اینکه چرا با دولت ائتلاف کردید، دوم اینکه چرا اشخاص حقیقی رأی بیشتری در شورا دارند، سوم هم اینکه چرا یک سازوکار دموکراتیک بر شورای عالی حاکم نیست»

«فاطمه راکعی» فعال سیاسی اصلاح‌طلب در این میان از تغییر در سازوکار شورای عالی و فعالیت جدی این نهاد خبر می دهد و در عین حال از لزوم اصلاح رویه ها در این نهاد می گوید.

 راکعی درباره انفعال جریان اصلاحات در ایام نزدیک به انتخابات مجلس می‌گوید با تغییر سازوکار در شورای عالی سیاست‌گذاری به جبهه و تغییر هیئت رئیسه آن، فعالیت‌های انتخاباتی و جلسات با حضور دبیران کل احزاب شاخص یا نمایندگان آنها به شکل منظم، برگزار و کارگروه‌ها شدیداً فعال‌ هستند.

وی درباره وضعیت شورای عالی سیاست‌گذاری اصلاح‌طلبان توضیح می‌دهد: ما معتقدیم برای تصمیم‌گیری‌های کلان در کشور باید به خرد جمعی اتکا کنیم، در گذشته شورای عالی این روش‌ها را آغاز کرده است. اینکه یک نهاد فراگیر در ایام انتخابات بتواند به شکل منظم تشکیل جلسه دهد و متکی به عقل جمعی باشد، اتفاق خوبی بود. البته در دور گذشته اشکالاتی به آن وارد بود؛ بعضی افراد از درون جبهه اصلاحات بیرون رفتند و متأسفانه این مسئله نیز برجسته شد. اصل تشکیل این نهاد درست است، اما روش‌ها باید اصلاح شود.

وحدت اصولگرایان دست یافتنی است؟

اصولگرایان اما ارزیابی مثبتی از روند وحدت سازی در اردوگاه خود دارند.

«حسین کنعانی مقدم» فعال سیاسی اصولگرا و رئیس کمیته اطلاع‌رسانی خانه احزاب درباره فعالیت‌های انتخاباتی اصولگرایان برای انتخابات مجلس ۹۸ می‌گوید: در حال حاضر ما فعالیت‌هایمان را در سه بخش آغاز کرده‌ایم؛ یک تیم برای برنامه‌ریزی در حال فعالیت است، تیم دیگر برای گفتمان‌سازی اصولگرایی و تیم سوم هم حول محور گزینه‌ها و پیدا کردن نامزدهای انتخاباتی فعالیت می‌کند.

به نوشته «ایرناپلاس»، رئیس کمیته اطلاع‌رسانی خانه احزاب، می‌افزاید: در حال حاضر فعالیت‌های اصولگرایان از سوی فراکسیون اصولگرایی خانه احزاب، شورای وحدت و ... پیش‌ می‌رود. همه گروه‌های اصولگرایی بناست که لیست خود را ارائه دهند و برنامه انتخاباتی خود را خواهند داشت. اصولگرایان در تلاش هستند به وحدت برسند و روحانیت مبارز نیز در تلاش است بتواند وفاق بین اصولگرایان را شکل دهد.

«اسدالله بادامچیان» دبیرکل «حزب موتلفه اسلامی» در گفت و گو با خبرگزاری «میزان» با اشاره به اینکه اصولگرایان برای موفقیت در انتخابات پیش‌رو به وحدت می‌اندیشند، گفت: وحدت و ائتلاف از راه‌هایی همچون تشکیل جبهه واحدی از تشکل‌ها و چهره‌های همراه با جریان سیاسی برای تصمیم‌گیری جمعی و نیز تلاش برای موفقیت آرمان، اهداف، مقاصد و فهرست مطلوب برای مجلس یازدهم میسر است (البته مجلس گام دوم است)، در این صورت ممکن است برخی تشکل‌ها و چهره‌ها در یک جبهه جمع نشوند اما از فهرست واحدی حمایت کنند.

دبیرکل حزب موتلفه اسلامی تصریح کرد: هریک از این راه‌ها و راهکارهای دیگر به شرط وحدت بر فهرست متناسب، برای مجلس یازدهم مفید است و مشکلی ایجاد نمی‌کند.

تفاوت رجوع به شیخوخیت در ۲ اردوگاه اصولگرایی و اصلاح طلبی

یکی از راهکارهای تسهیل دستیابی به وحدت در دو اردوگاه سیاسی رجوع به شیخوخیت و احیای جایگاه مرجعیت نهادهای سنتی است. اصولگرایان و اصلاح طلبان در مسیر احیای این نهادها هم با چالش هایی متفاوت مواجه هستند.

«خبرآنلاین» در گزارشی با اشاره به تلاش هایی در جریان اصولگرایی و اصلاح طلبی برای احیای جایگاه محوریت «جامعه روحانیت» و «مجمع روحانیون مبارز»، به مقایسه روند احیای شیخوخیت در دو جریان پرداخت و نوشت: شاید اگر قرار باشد مقایسه‌ای میان دو حلقه شیخوخیت در جریان اصولگرایی و اصلاح‌طلبی داشته باشیم، بتوان میزان پایبندی بیشتری برای اصلاح‌طلبان قائل شویم و بگوییم جریان چپ سرسپردگی بیشتری به ریش‌سفیدانشان خاصه در چند سال اخیر داشته‌اند، مشابه آنچه تا قبل از سال ۸۴ در جریان اصولگرا نیز وجود داشت.

اما در این میان نمی‌توان نقش‌آفرینی و ظهور و بروز مجمع روحانیون را به اندازه جامعه‌ روحانیت مبارز دانست. در واقع «مجمع روحانیون مبارز» طی چند سال اخیر معمولا در سکوت بوده و در بزنگاه ها ظهور و بروز داشته است، در واقع تلاش کرده تا فاصله خود را از حلقه اصلی تصمیم گیری بیشتر کند و برخی اعضای آن حتی انزوای خودخواسته ای را در پیش گرفته اند. این درحالیست که جامعه روحانیت تلاش کرده در تحرکات اصولگرایانه خاصه انتخابات گوشه نشین نباشد.

«قاسم میرزایی نیکو» از اعضای شورای مرکزی فراکسیون امید درباره نقش رهبری این دو تشکل روحانی به «خبرآنلاین» می‌گوید: به نظر من هم جامعه روحانیت هم مجمع روحانیون جایگاه که قبلا داشته اند چندان ندارند و کمرنگ شده است، دلیل آن هم سکوتی است که به دلیل مصلحت اندیشی ها در پیش گرفته اند. آنها سکوت بیش از اندازه داشته اند درحالی که می‌تواند در اتفاقات می‌توانستند موضع گیری داشته باشند.

میرزایی‌نیکو می افزاید: مسلم است وقتی عقلای قم، و سردمداران اصلاحات از شخصیت‌های سیاسی تا روحانیون مانند مجمع روحانیون مبارز سکوت در پیش می‌گیرند جاعلان جای انها را پر می‌کنند و میدان تبدیل به جولانگاه آنها می‌شود.

روند انتخابات به نفع کیست؟

چند ماهی تا انتخابات باقی مانده و با اینکه بسیاری از ناظران پیش بینی نتیجه انتخابات را با توجه به اتفاقات احتمالی غیرممکن می دانند، ولی برخی ناظران با قطعیت نتیجه انتخابات را پیش بینی می کنند.

«ابراهیم رضایی» عضو فراکسیون نمایندگان ولایی مجلس در گفتگو با خبرگزاری «مهر»، مانند بسیاری از اصولگرایان مدعی رویگردانی مردم از اصلاح طلبان شد و گفت: عملکرد روحانی به اصلاح‌طلبان گره خورده است و قطعاً آنان در انتخابات آینده با اقبال کمی از سوی مردم روبرو خواهند شد.

به نوشته «بهارنیوز» به نقل از «نامه نیوز» «صادق زیباکلام» استاد دانشگاه بر این باور است که زاکانی و دوستانش می خواهند از دلخوری مردم نسبت به اصولگراها و اصلاح طلبان بهره بگیرند و جریان جدیدی را پایه گذاری کنند. آنها می خواهند بگویند «ای مردم ما هم مثل شما دلخونی از اصولگرایان و اصلاح طلبان داریم بنابراین به ما رأی دهید چون ما یک جریان جدید هستیم و در بحث مفاسد اقتصادی نبودیم» اما به نظر من اینها فریب افکارعمومی است.

انتخابات مشروط مقبول است یا مطرود؟

گزاره های متعددی از سوی اصلاح طلبان برای مواجهه با انتخابات مطرح می شود. «مشارکت مشروط»   به عنوان یکی از گزینه های مطرح، همچنان ممحل بحث و نظر میان اصلاح طلبان است.

«عبدالله ناصری» فعال سیاسی اصلاح طلب در گفت و گو با «ایلنا» حضور بدون شرط اصلاح‌طلبان در انتخابات را نامردی سیاسی خواند و آن را علتی برای طرد شدن این جریان سیاسی از جامعه دانست. به گفته ناصری اصلاح‌طلبان باید بپذیرند اگر شرکت در انتخابات را مشروط نکنند، نزد جامعه مدنی و مردم به عنوان نامردان سیاسی قلمداد خواهند شد. بنابراین شرایط تاریخی اینگونه است که اصلاح‌طلبان نباید تنور انتخابات را برای جریان مقابل گرم کنند بلکه باید شرایط معقول بگذارند.

به گفته ناصری، معتقدم اگر یاران اصلی و اصیل اصلاحات  بنشیند شرایطی را برای انتخابات تعریف کنند می‌شود امیدوار بود که در سرنوشت مجلس تعیین‌کننده خواهند بود اما اگر اینگونه نباشد حتما باید نسبت به پیروزی اصلاح‌طلبان تردید کرد.

به نوشته روزنامه «آرمان»، «مصطفی کواکبیان» نماینده تهران در مجلس در گفت و گو با خبرگزاری «مهر» در خصوص استراتژی اصلاح‌طلبان برای انتخابات مجلس با اشاره به سه دیدگاه مشارکت بی قید و شرط، مشارکت مشروط و تحریم انتخابات گفت: دیدگاهی که خود بنده و دوستانی از اصلاح‌طلبان داریم، این است که معتقدیم ما اهل تحریم نیستیم و نظام را از خودمان می‌دانیم، اگر اشکالاتی هم وجود دارد باید برطرف کنیم، ولی اینکه به هر قیمتی بخواهیم لیست بدهیم، این طور نیست. اگر توانستیم در سبد نامزدهای خود مثلا بالای ۲۰۰ نفر در کل کشور افراد قابل، واجد شرایط و افرادی که مقبولیت خوبی دارند، بگنجانیم، لیست هم می‌دهیم، فعال هم می‌شویم و رقابت جدی می‌کنیم، ولی اگر به هر دلیلی احساس کردیم که نمی‌توانیم رقابت جدی داشته باشیم و برای اکثریت کرسی‌ها نامزد معرفی کنیم، انتخابات را تحریم نمی‌کنیم و به مردم اعلام می‌کنیم شرکت کنند و از بین نامزدهای موجود به هر کسی خواستند رأی بدهند.  

به نوشته روزنامه «آفتاب یزد»، کواکبیان در این گفت و گو با حمایت از عملکرد فراکسیون امید گفت: این را بپذیریم که اصلاح‌طلبی باید یک تعریف و مانیفستی برای خود درست کند تا بتواند در چارچوب نظام بیشترین فعالیت را داشته باشد و برای به سامان کردن برخی نابسامانی‌ها در عرصه سیاسی، اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی و بین‌المللی اقدام کند. اما عده‌ای هستند که خودشان را شاخص قرار می‌دهند. این حرف‌های درستی نیست.

انتقاد از دوقطبی سازی جامعه

اظهارات اخیر حجت الاسلام والمسلمین «علیرضا پناهیان» که از سوی ناظران مورد انتقاد شدید قرار گرفت، بحث و نظر در مورد گزاره دوقطبی سازی در جامعه را در کانون توجه رسانه ها قرار داده است.

به نوشته «خبرآنلاین» یک‌بار دیگر در آستانه انتخابات مجلس، جریانی که اساسا نان خود را در دوقطبی‌سازی انتخاباتی و اتهام‌پراکنی می داند، در حال فعال شدن است. امری که از همان انتخابات ۸۴ با قرار دادن مرحوم آیت‌الله هاشمی رفسنجانی در برابر محمود احمدی نژاد کلید خورد و تبدیل به رویه ای در هر انتخابات شد و تنها از شکلی به شکل دیگری تبدیل شد. یک داستان تکراری که به نظر می رسد قرار است در انتخابات اسفندماه ۹۸ هم شاهد تکرار آن باشیم

«حسین کمالی» دبیرکل «حزب اسلامی کار» به «خبرآنلاین» می‌گوید که برخی به مسئولین اتهام وارد می‌کنند تا فضای جامعه و انتخابات آتی را وارد یک دو قطبی مخرب کنند تا بتوانند با موج سواری به آمال سیاسی خود دست یابند. او این نکته را هم یادآور می‌شود که گاهش این افراد خواسته یا ناخواسته آب به آسیاب دشمن می‌ریزند و تا جایی پیش می‌روند که منافع ملی  را به پای خواسته‌های حزبی و جناح خود ذبح می‌کنند.

«سهیلاجلودارزاده» نماینده مردم در مجلس در گفت و گو با روزنامه «همدلی» یکی از اهداف اصلی تخریب دولت و نمایندگان مجلس، را به‌خاطر نزدیک شدن به انتخابات مجلس دانست و اظهار داشت: آنها قصد دارند با تخریب نمایندگان مجلس و دولت و اقدامات دولت، اعتماد مردم به آنها را خدشه‌دار کنند تا بتوانند از این طریق کاندیداهای خود را معرفی کنند. این اقدام به هیچ وجه کار پسندیده‌ای نیست. یادمان نرفته که حضرت امام (ره) در واکنش به انتقادهای تندی که علیه دولت و مجلس شورای اسلامی وقت طرح می‌شد، آن سخن مهم و طلایی را به زبان آوردند و گفتند؛ «مجلس در راس امور است» و همچنین تاکید نمودند که مخالفت با ارگان‌هایی که در جمهوری اسلامی است، مخالفت با اسلام است و موجب تباهی این کشور و این ملت خواهد شد. خب با توجه به این سخن، وقتی آقای پناهیان می‌گوید؛ رئیس جمهور حسن روحانی تقوای سیاسی ندارد و از سوی دیگر در نقد نمایندگان مجلس، به صراحت می‌گوید «مجلس آدم نیست» دیگر چه چیزی باقی می‌ماند؟ این گونه حرف زدن و ارگان‌های مردمی و مهم نظام را زیر سوال بردن، موجب بی‌اعتمادی مردم نسبت به دولت و مجلس است.