سرویس خارجی: اخراج جان بولتون مشاورجنگ طلب و تندرو سابق امنیت ملی آمریکا از کاخ سفید توسط ترامپ نه تنها خوشحالی محافل ومقامات سیاسی ایالات متحده را در پی داشت، بلکه با استقبال گسترده چندین کشورجهان از جمله ایران، روسیه ، ونزوئلا،نیکاراگوئه و کوبا روبرو شد.

در همین رابطه،«مایک پمپئو» وزیر خارجه آمریکا در یک نشست خبری که با حضور منوچین وزیر خزانه داری این کشوربرگزار شد با اعلام این که از برکناری جان بولتون شگفت زده نشده است،گفت: با رفتن وی سیاست کاخ سفید عوض نمی شود.وی افزود: رئیس جمهوری خواستار استعفای بولتون شد و امروز استعفا نامه را دریافت کرد. رئیس جمهوری حق دارد که کارمندی داشته باشد که مناسبش باشد. من و منوچین هر روز با ترامپ صحبت می کنیم و وی حق دارد که تصمیم بگیرد.پمپئو درباره اختلاف نظرهایی که با بولتون داشته است هم گفت: من درباره مسائل داخلی صحبت نمی کنم، بارها من و بولتون اختلاف نظر داشتیم اما این مساله با خیلی های دیگر هم صادق بوده وماموریت من دیپلماسی است.وی اظهارداشت: هرگز شگفت زده نیستیم. ما درک کاملی از کاری که رئیس جمهوری انجام می دهد، داریم. ماموریت ما صحبت در این باره نیست و درباره مسائل مهم در سیاست خارجی آمریکا صحبت می کنیم.وزیر خارجه آمریکا که تلاش کرد ترامپ را مسئول سیاست های کاخ سفید بداند گفت: من با ترامپ کار کردم، اگر یکی برود و دیگری بیاید، سیاست متفاوت نخواهد شد.«استیون منوچین»وزیر خزانه داری ترامپ هم در این نشست در پاسخ به سوال مربوط به برکناری بولتون گفت: رئیس جمهوری به طور شفاف گفته است که دیدگاه او درباره جنگ عراق با دیدگاه بولتون کاملا متفاوت بود.

سناتور«رند پال» جمهوریخواه نیز به شدت از اخراج جان بولتون استقبال کرد وضمن تاختن به مواضع «جنگ‌طلبانه» بولتون، اخراج او توسط رئیس‌جمهوری آمریکا را ستود.

رند پال گفت: با خروج بولتون از کاخ سفید، تهدید جنگ در مناطق مختلف جهان به شدت کاهش یافته است، به نظر من، او نقطه نظر ساده‌لوحانه‌ای درباره جهان داشت مبنی بر این که ما باید در همه جا رژیم‌ها را ساقط و یک دولت دموکراتیک در آن جاها مستقر کرده تا جهان را به یک مکان بی عیب و نقص مبتنی بر تصویر مدنظر خودمان تبدیل کنیم. صادقانه بگویم که این کارها جواب نمی‌دهد و موثر نیست. سابقه طولانی از این موضوع وجود دارد که در نتیجه (دخالت آمریکا) در خلاص شدن از حکومت‌های مقتدر خودکامه در خاورمیانه، آشوب ایجاد شده است یا اینکه آن جاها به محلی برای پرورش تروریست‌ها تبدیل شده است».پال گفت:در مجموع به نظر من، ایده بولتون درباره این که نحوه تعامل آمریکا با ایران باید سرنگون کردن حکومت آنها باشد یا این که نحوه تعامل با کره شمالی باید سرنگونی کردن حکومتشان باشد، واقعا با موضع رئیس‌جمهوری متفاوت بوده است. وی گفت: به نظر من، رویکرد و موضع بولتون درباره جهان، نادرست و ساده لوحانه بودند و من خوشحالم که شاهد خروج او (از مقام مشاور امنیت ملی) هستم و امیدوارم ترامپ بتواند کسی را بیابد که واقعا به حرف‌هایی که رئیس‌جمهور می‌زند، گوش بدهد.

«الیزابت وارن» سناتور دموکرات آمریکا هم در توئیتی نوشت: برای آمریکایی‌ها خوب شد که جان بولتون دیگر در کاخ‌سفید نیست،برای جهانیان هم بهتر خواهد شد اگر آن کسی که بولتون را سر کار آورد هم بیرون برود.‌از طرفی،«کاندولیزا رایس» وزیر امور خارجه اسبق آمریکا در خصوص اخراج «جان بولتون» از کاخ سفید،گفت: بولتون مجبور شد برود چون در یک درگیری میان رئیس‌جمهور و مشاورش، انتظار می‌رود که رئیس‌جمهور باقی بماند.رایس گفت: من فکر می‌کنم یک نوع اختلاف‌نظر طولانی‌مدت میان بولتون و رئیس‌جمهوری و شاید با افراد دیگر در دولت وجود داشته باشد.

«مایک گراول» سناتور پیشین آمریکا هم در توئیتی نوشت: مهم نیست چه نگاهی به ترامپ دارید، تصمیم او در برکناری بولتون، خطرناکترین شخص در کاخ سفید، خبر خوشی برای یک جهان ایمن است.وی این برکناری را نشانه خوبی برای صلح با ایران، کره شمالی و دیگر قدرت‌ها دانسته است.‌ این در حالی است که جان بولتون در توئیتی در فاصله کمی بعد از اعلام کنار گذاشته شدن او از سمت مشاور امنیت ملی دولت آمریکا از سوی رئیس جمهوری آمریکا مدعی شد که ترامپ در این مورد دروغ گفته و این خود او بوده که از این سمت استعفا کرده است. در چنین شرایطی،«هوگان گیدلی» سخنگوی کاخ سفید اعلام کرد: به دنبال برکناری جان بولتون، چارلزکوپرمن به طور موقت مسئولیت مشاور امنیت ملی دولت آمریکا را برعهده خواهد داشت.وی گفت:سیاست‌ها و اولویت‌های

جان بولتون با ترامپ همخوانی ندارد.

واکنش‌ مقامات ایران

محمود واعظی رئیس دفتر رئیس جمهوری ایران گفت: جان بولتون از گذشته فردی بسیار تند و جنگ‌طلب بوده و از زمات حضورش در این منصب به هیچ کدام از اهدافش نرسیده است.وی با اشاره به اخراج مشاور امنیت ملی آمریکا، اظهارداشت: این اقدام نشانگر آن است که دولت تندرو امریکا هم به این نتیجه رسیده که دوران جنگ طلبی به سر آمده و اگر قرار است با دنیا تعامل کند، راهش منطق است.

«حسام‌الدین آشنا» مشاور رئیس‌جمهوری ایران نیز در واکنش به برکناری جان بولتون از کاخ سفید با تأکید بر این که حصر ایران شکسته‌ خواهد شد، اظهار داشت : شک نکنید که ما توان مدیریت رفتار ایالات متحده آمریکا نسبت به ایران را داریم و هرگز عقب نخواهیم نشست.وی در توئیتی نوشت: ‏به حاشیه‌رفتن و سپس حذف بولتون یک حادثه نیست، بلکه نشانه‌ای قاطع از شکست راهبرد فشار حداکثری آمریکا در مواجهه با مقاومت سازنده حداکثری جمهوری اسلامی ایران است.

«محمد جواد ظریف» وزیر امور خارجه ایران هم در پاسخ به درخواست یک خبرنگار آمریکایی که خواستار اظهار نظر درباره اخراج «جان بولتون» مشاور امنیت ملی سابق آمریکا شده بود گفت: ما درباره امور داخلی ایالات متحده اظهار نظری نمی کنیم.

وزیر خارجه ایران همچنین در پیامی توییتری ضمن محکوم کردن تحریم‌های تازه آمریکا علیه ایران، این اقدام را تشدید تروریسم اقتصادی خواند.وی در واکنش به این اقدام آمریکا در پیامی توییتری به موضوع برکناری جان بولتون اشاره کرد و نوشت: در حالی که جهان داشت از کنار رفتن مرید گروه ب در کاخ سفید نفسی به راحتی می‌کشید (البته به استثنای دو سه نفر از همفکران وحشت‌زده او)، پمپئو و منوچین تشدید تروریسم اقتصادی علیه ایران را اعلام کردند. این عطش برای جنگ و فشار حداکثری باید به همراه با سردسته جنگ‌طلبان کنار برود.محمدجواد آذری جهرمی وزیر ارتباطات نیز در واکنشی طنزآلود به اخراج بولتون از کاخ سفید نوشت: به طراح مد سبیل نیاز دارید؟ جان بولتون بیکار است.

علی ربیعی سخنگوی دولت ایران هم به برکناری جان بولتون واکنش نشان داد و در توئیتی نوشت: جان بولتون ماه‌ها پیش وعده داده بود که ایران تا سه ماه دیگر نخواهد بود؛ ما هنوز ایستاده‌ایم و او رفته است؛ همانگونه که همه ایران‌ستیزان، یکایک صحنه را ترک کردند.وی گفت: با اخراج بزرگ‌ترین حامی جنگ و تروریسم اقتصادی، کاخ سفید با مانع کمتری برای درک واقعیت‌های ایران مواجه خواهد بود. علی شمخانی دبیر شورای عالی امنیت ملی ایران نیز بولتون را حقوق بگیر و کارگزار منافقین در کاخ سفید خواند و گفت عزل و نصب های درون هیئت حاکمه آمریکا تاثیری بر تغییر دیدگاه ایران نسبت به اغراض سوء این کشور ندارد. در این حال،مجید تخت روانچی نماینده ایران در سازمان ملل، برکناری جان بولتون مشاور امنیت ملی ترامپ را یک مساله داخلی دانست و گفت: مادام که سیاست تروریسم اقتصادی واشنگتن علیه مردم ایران لغو نشود، مذاکره با آمریکا منتفی است.وی گفت:موضوع تغییر و تحولات داخل حکومت‌ها و دولت ها یک مساله داخلی است و در همه دولت‌ها وجود دارد.وی ادامه داد: تغییر بولتون هم شامل این مساله است و ما درباره مسایل داخلی کشورها موضع نمی گیریم.نماینده ایران در سازمان ملل متحد درباره تاثیر برکناری بولتون در کاهش جنگ طلبی و تندروی‌های واشنگتن هم اظهارداشت: قضاوت در این باره زود است، بولتون به تندرویی معروف بود و این را خود آقای ترامپ هم به صراحت مطرح کرده بود.

واکنش کشورها

«سرگئی ریابکوف» معاون وزیر امور خارجه روسیه در واکنش به اخراج «جان بولتون» از سمت مشاور امنیت ملی کاخ سفید نوشت: استعفای بولتون موضع مسکو در قبال آمریکا را تغییر نمی‌دهد.‌وی گفت: ما نمی‌توانیم این رخداد را ارزیابی کنیم زیرا این یک موضوع کاملاً داخلی آمریکا است. ما در گذشته به طور مداوم شاهد بوده‌ایم که تغییرات خاص درون دولت آمریکا به هیچ عنوان به بهبود روابط منجر نشده و این در حالی است که همان مقامات عالیرتبه دولت اظهاراتی را (در راستای بهبود روابط با کشورهای دیگر) مطرح کرده‌ بودند.

«دیمیتری پسکوف» سخنگوی ریاست جمهوری روسیه به برکنار شدن “جان‌بولتون” از سمت مشاور امنیت ملی آمریکا واکنش نشان دادوگفت: «این مسا له به مسائل داخلی ایالات متحده مربوط می‌شود و ما در آن دخالت نمی کنیم.

«کنستانتین کاساچوف» رئیس کمیته امور بین الملل شورای فدراسیون (سنای) روسیه هم گفت: با برکنار شدن “جان بولتون” از سمت مشاور امنیت ملی رئیس جمهوری آمریکا، امکان تمدید پیمان استارت-۳ می‌تواند افزایش یابد. در این حال،«آلکسی پوشکوف» رئیس کمیته سیاست اطلاعاتی شورای فدراسیون (سنای) روسیه نیز تاکید کرد:برکناری بولتون به طور کلی به نفع خودداری ازبرخوردهای شدیداللحن و روی آوردن به راه حل‌های دیپلماتیک از سوی آمریکاست و می‌تواند به حل و فصل مشکلات بین المللی از جمله مسائل پیرامون ایران کمک کند.

«لئونید اسلوتسکی» رئیس کمیته امور بین الملل دومای دولتی روسیه هم گفت: برکناری جان بولتون از سمت خویش به خودی خود تغییری در سیاست‌های آمریکا در برخورد با روسیه نخواهد گذاشت، ولی می‌تواند تجدید نظر در توافقات روسیه-آمریکا در عرصه کنترل تسلیحات را فعال‌تر کند.‌از سویی،«طارق العیسمی» وزیر صنعت دولت ونزوئلا خوشحالی خود ازاخراج بولتون را ابراز کرد و در توئیتی وی را “بزرگترین دروغگو” که آسیب بسیار بزرگی به مردم ونزوئلا زده، دانست.وی گفت: حقیقت تاریخی، دیو جنگ را مغلوب ساخته؛ آینده از آن ماست.

دولت‌های کوبا و نیکاراگوئه نیز علاقه چندانی به جان بولتون نداشتند. در مورد کوبا، او به طور خصمانه‌ای تلاش کرد مراوداتی که دولت اوباما با این کشور ایجاد کرده بود را از بین ببرد. دولت این کشور به اظهار نظر مستقیم نپرداخته اما رسانه‌های کوبایی، اخراج بولتون را مدرکی دال بر “ناکارآمدی” و “تناقضات” موجود در دولت ترامپ توصیف کردند.

رسانه های بین المللی

«عبدالباری عطوان»، سردبیر روزنامه فرا منطقه ای رای‌الیوم در یادداشتی نوشت: ترامپ، بولتون را به عنوان یک ابزار وحشت به کار گرفت و وقتی این ترفند او جواب نداد، نقش او تمام شد و با ذلت و خواری بیرون انداخته شد.

عبدالباری عطوان گفت: دونالد ترامپ رئیس جمهوری آمریکا که از مواضع تند جان بولتون برای تحریم‌های شدید علیه ایران استفاده کرده بود اکنون با اخراج بولتون بر شکست سیاست فشار حداکثری اذعان کرد.در این یادداشت آمده است: جان بولتون پست خود را به عنوان مشاور امنیت ملی آمریکا رها کرد بدون اینکه رویای خود را در برپایی جشن تغییر نظام ایران در کنار مخالفان در تهران برآورده کند. چیزی که جان بولتون در گردهمایی سالانه مخالفان (گروهک منافقین ) در پاریس به آن وعده داد و بدون این که خوان گوایدو به جای نیکلاس مادورو رهبر ونزوئلا شود و بدون اینکه پیونگ یانگ پایتخت کره شمالی بمباران شود؛ بولتون لیست بلندی از این دست رویاها داشت.

عطوان افزود: شخصیت‌های متعددی پس از دریافت خبر برکناری بولتون دچار افسردگی خواهند شد که مهمترین آنها بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر اسرائیل و برخی از سران حوزه خلیج فارس به ویژه در عربستان سعودی و امارات هستند که امید داشتند به حکم حضور بولتون در کاخ سفید، آمریکا ضربات منحصر به فردی به ایران وارد کند و منجر به سرنگونی نظام ایران شود تا یک دولت طرفدار آمریکا و برنامه‌های آن در منطقه ایجاد شود که نخستین تصمیم آن افتتاح سفارت اسرائیل در قلب تهران باشد.

روزنامه «واشنگتن‌پست» نیز در سرمقاله خود ضمن تأکید بر این که مشاور امنیت ملی کاخ سفید پیش از این باید برکنار می‌شد، نوشت: «جان بولتون»، میراثی جز هرج و مرج و اختلال عملکرد نداشت و هیچ دستاورد مهمی برجای نگذاشت.واشنگتن‌پست گفت: برکناری جان بولتون از سمت مشاور امنیت ملی کاخ سفید یک اقدام منطقی بود که حتی موعد آن نیز به سر رسیده بود.‌در این حال،«نیلو تبریزی» خبرنگار نیویورک تایمز هم در توئیتی نوشت: جان بولتون رفت، آن هم تنها چند روز مانده به مجمع عمومی سازمان ملل متحد. بسیاری اینجا زمزمه می‌کنند که اخراج بولتون پیش شرط دیدار ترامپ- روحانی بوده است.

بی بی سی نیز در واکنش به اخراج بولتون‌ نوشت:‌ رویکرد به شدت سخت‌گیرانه بولتون نسبت به ایران که لقب تندروی تندروها را برایش دست و پا کرده بود یکی دیگر از دلایلی بود که بسیاری آن را از علل زمینه‌ساز تصمیم ترامپ در اخراج وی از سمت مشاور امنیت ملی آمریکا دانستند.‌از سویی،روزنامه آلمانی نشریه «زود دویچه سایتونگ» در مطلبی تحلیلی با موضوع اخراج مشاور امنیت ملی کاخ سفید از سوی ترامپ، این اتفاق را بیش از همه به نفع ایران و ونزوئلا دانست. به نوشته این روزنامه آلمانی با رفتن سیاستمدار ۷۰ ساله تندرو از کاخ سفید، ایران و ونزوئلا بیش از همه خرسند شدند چرا که حضور او به عنوان مشاور امنیت ملی ترامپ پیامدهای منفی برای این دو کشور داشت و اوضاع را برای هر دو متشنج کرده بود.

شبکه‌های تلویزیونی سی.ان.ان ترک، آ خبر، و ان.تی.وی به عنوان سه شبکه تلویزیونی خبری مهم ترکیه نیز اخراج جان بولتون مشاور امنیت ملی کاخ سفید را به عنوان نقطه عطفی در تصمیمات دونالد ترامپ یاد کردند.

سایر تحولات

الکساندر گروشکو” معاون معاون وزیر خارجه روسیه با هشدار به کشورهای اروپایی درباره موافقت با استقرار موشک‌های برد متوسط آمریکایی در خاکشان، تأکید کرد : روسیه تمامی امکانات نظامی- فنی لازم برای پاسخگویی به هر نوع تهدیدی در این رابطه را دارد.‌از سویی،وزارت دارایی چین اعلام کرد در نظر دارد تا ۱۶ قلم محصولات آمریکایی را از اعمال تعرفه اضافی مستثنی کند.این در حالی است که کنگره آمریکا پس از بازگشت از تعطیلات تابستانی طرحی را درخصوص تحریم مقامات چینی در حمایت از اعتراضات هنگ‌کنگ به رأی خواهد گذاشت.

خبر دیگر این که رئیس‌جمهوری آمریکا با صدور دستور اجرایی جدیدی اختیارات وزارت خزانه‌داری برای تحریم “رهبران تروریستی در سراسر جهان بدون مرتبط کردن آن‌ها با اقدامات خاصی” را گسترش داد.همچنین رئیس جمهوری آمریکا وضعیت اضطراری اعلام شده در ارتباط با مداخله خارجی‌ها در انتخابات این کشور را تمدید کرد.‌ از طرفی،نتایج نظرسنجی جدید سی ان ان نشان داد که ۶۰ درصد آمریکایی‌ها معتقدند دونالد ترامپ رئیس جمهور آمریکا شایستگی این که مجدداً به ریاست جمهوری برگزیده شود را ندارد.