طرح ساماندهی صنعت خودرو، طرحی که هیچ تناسبیبا بازار ندارد

مهدی قره‌داغلی- طرح ساماندهی بازار خودرو در اوایل اردیبهشت‌ماه سال گذشته مطرح و در صحن علنی مجلس با بررسی یک فوریت، موافقت شد اما در فرآیند تکوین خود با تغییرات بنیادین و اساسی مواجه گردید که از مبانی طراحان خود به صورت کامل به دور افتاد و حتی در برخی از جهات نیز جنبه معکوس به خود گرفت اما در اواخر اردیبهشت‌ماه امسال این طرح در مجلس با وجود تغییرات بسیار زیادی که در آن ایجاد شده بود به تصویب رسید که هدف از این طرح خصوصی‌سازی، جلوگیری از انحصار، عاملی برای عدم افزایش بدون حساب و کتاب قیمت‌ها و... می‌باشد.

در این راستا شورای نگهبان ابهاماتی را درخصوص این طرح وارد کرد که طی چند روز گذشته ایرادات این شورا در مجلس مورد بررسی نمایندگان قرار گرفت و برطرف شد.

این در حالی است که برخی از کارشناسان این طرح را ضدتولید خواندند و عنوان کردند این طرح هیچ سودی برای صنعت خودرو و حتی بازار نخواهد داشت.

در این باره محمد کاظمی، پژوهشگر حوزه سیاست‌گذاری صنعت و محیط‌زیست با بیان اینکه طرح ساماندهی صنعت خودرو، هیچ نسبتی با صنعت و بازار خودرو ندارد، گفت: طرح اولیه که به اسم ساماندهی واردات خودرو بود، در حقیقت طرح تسهیل‌کننده واردات خودرو بود. در آن زمان عده‌ای تأکید داشتند، این طرح را به زور وارد مجلس کنند تا واردات آزاد شود و آن هم به نان و آب خود برسد.

وی با بیان اینکه این طرح ابتدا در کمیسیون صنایع مسکوت ماند، تصریح کرد: فشار طراحان این طرح که ساماندهی صنعت خودرو را مطرح کردند؛ به علاوه فشارهای اجتماعی، نمایندگان را به این نتیجه رساند که یک طرح ارائه دهند تا از هر دو فشار خلاصی یابند و بعد طرحی ارائه کنند که در شرایط فعلی صدای کسی را در نیاورد.

کاظمی ادامه داد: وقتی چنین طرحی تصویب شود، حداقل تا پنج سال آینده مجلس و دولت به سمتی که طرحی در حوزه صنعت خودرو ارائه شود، نخواهند رفت؛ چراکه ادعا می‌کنند اخیراً یک طرح ساماندهی مصوب شده است.

در‌ این زمینه محمدرضا نجفی، عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس با بیان اینکه این طرح متناسب با نیاز‌های صنعت خودرو کشور نیست، گفت: من این طرح را فاقد این ظرفیت می‌دانم که بتواند مسأله بازار و صنعت خودرو کشور را به سامان برساند، این طرح از محتوای مناسب برای این کار برخوردار نیست و جامعیت و کفایت لازم را ندارد.

همچنین امیرحسن کاکایی، عضو هیأت علمی دانشگاه علم و صنعت با تأکید بر اینکه این طرح، طرح ناکارآمدی بوده که در شرایط نامساعدی به تصویب رسیده است نیز، عنوان کرد: کار اجرایی از این طرح استخراج نمی‌شود و بندهایی همچون اعلام قیمت به شورای رقابت همانند گذشته دردی از این صنعت دوا نمی‌کند زیرا نکته اصلی این است که این شورا مستندات خودروسازان را قبول ندارد.

عضو دانشکده مهندسی خودرو با تأکید بر اینکه آماده‌کنندگان این طرح ادعا می‌کنند که دردی از بازار خودرو با این بند‌ها درمان خواهد شد، تصریح کرد: این طرح نه‌تنها توجهی به صنعت خودرو نمی‌کند بلکه در نهایت به این صنعت نیز ضربه خواهد زد در مورد بازار خودرو نیز خالی از محتوا بوده و در حال‌حاضر مشکلی را حل نخواهد کرد.

این کارشناس صنعت خودرو با تأکید بر اینکه در حال‌حاضر همه به دنبال آرام کردن بازار هستند و این مصوبات و قوانین مشکل بازار را در درازمدت حل نخواهد کرد، می‌گوید: وقتی مشکلات تولید حل نشود چند ماه آینده این مشکلات دوباره خود را نشان خواهد داد. بنابراین، این طرح ضدتولید بوده و در بخش بازار نیز مسکنی موقتی و عاری از راهکار اساسی برای حل مشکلات است.

در این رابطه ابوالفضل خلخالی، عضو هیأت علمی دانشکده خودروی دانشگاه علم و صنعت گفت: مهم‌ترین شاخصه طرح ساماندهی صنعت خودرو مبنی بر این است که مالکیت صنعت خودرو از دولت به مردم واگذار شود.

وی بزرگ‌‌ترین چالش صنعت خودرو را مسأله مدیریت دانست و افزود: توان تکنولوژیک دانشگاه‌ها و قطعه‌سازان بسیار خوب است ولی معضل اصلی مدیریتی است که این دانش فنی را به مزیت اقتصادی تبدیل می‌کند که متأسفانه در این سال‌ها این اتفاق نیفتاده است.

خلخالی خصوصی‌سازی صنعت خودرو را از الزامات فعلی دانست و افزود: هرجا دولت مداخله کند، رانت و فساد به همراه دارد و به واقع قابل کنترل نیست و زیرساخت‌ها نیز قابلیت کنترل رانت و فساد را در مجموعه‌های دولتی نداشته و نمی‌توان به ایجاد این روند امیدوار بود.