به گزارش خبرگزاری صدا و سیما، مرکز اصفهان؛ صنعت گز سازی در اصفهان قدمتی چند ساله دارد ،به صورت دقیق روشن نیست که مبدأ این خوراکی شیرین از کجاست اما طبق تحقیقات، گز از صفویه و همزمان با شکوفا شدن مجدد هنرو فرهنگ ایرانی تکامل یافت؛ پادشاهان ایرانی گز اصفهان را هدیه ای گرانبها برای یادگاری به سایرپادشاهان انتخاب می کردندو دوره قاجاراین محصول صادر می شد.
با سوغات اصفهان کام تان شیرین می‌شود
وقتی برای خرید سوغات همراه دوستم که از شهرستان آمده بود مثل همیشه به مغازه گز فروشی که از آشنایان دورم بودرفتم، قیمتی که اعلام کرد پایین تر ازنرخی بود که دوهفته قبل خرید کرده بودم ،با تعجب گفتم این بار تخفیف خوبی می دهیددر جوابم با لبخند گفت که قیمت ها پایین آمده و خداراشکر خریدارها هم رو به افزایش است.
در ادامه خرید صنایع دستی در میدان امام، تعداد خریداران را در گز فروشی ها بیشتر از هفته های پیش دیدم.
از زوج جوانی با دو کیسه پلاستیکی بزرگ گز به دست که از یکی از شیرینی فروشی ها بیرون می آمدند از اوضاع و احوال این سوغاتی خوراکی معروف نصف جهان پرسیدم همین طور که با لبخند به یکدیگر نگاه می کردند می گفتند ساکن اصفهانیم اما گذری که از اینجا رد می شدیم متوجه شدیم قیمت ها نسبت به عید پایین آمده ،برای خانواده و خودمان گز خریدیم تا بعد از ماهها شیرین کام شویم.
به یکی از مغازه های گز فروشی که علاوه بر خریدار ایرانی،گردشگران خارجی هم مشغول خرید بودند رفتم،به عنوان گزارشگر به سراغ صاحب مغازه رفتم.
می گوید:"خوشحالم که رونق به مغازه ام بازگشت اما لبخند رضایت مشتریانم را که می بینم بیشتر خرسند می شوم."
آقای جمالی که درادامه راه پدر، 58 سالی است مغازه گز فروشی در میدان امام را اداره می کند اضافه می کند:"درست است خریداران به نصف آمار دوسال قبل هم نمی رسد اما کمتر از دوسالی است که بازار کساد بوده بویژه عید امسال و بیشتر قیمت می پرسیدند تا خرید کنند."
جان گردشگر اسپانیایی هم که درحال انتخاب نمونه گز بود،دست وپاشکسته می گوید: "فوق العاده است،هر وقت اصفهان می آیم این شیرینی را می خرم و سوغات می برم."
از چند مغازه گز فروشی با نشان های تجاری مختلف هم قیمت ها را پرسیدم ،نرخ ها پایین آمده بود و مغازه داران از حضور خریداران خوشحال و مشتریان هم در این اوضاع گرانی از اینکه نرخ خوردنی معروف اصفهان پایین آمده خرسند بودند و متعجب.
فروشنده یکی از بزرگترین گزفروشی های میدان تاریخی امام اصفهان در این باره می گوید:با وجود کاهش کم قیمت گز،افزایش مشتریان محسوس بوده است ،پارسال که قیمت انواع گز۲۰ تا ۴۰ درصد گران شد،مشتریان با دیدین قیمت ها تعجب زده می شدند و نمی خریدند.
زمستان پارسال بود که قیمت نجومی پسته، شیرینی معروف اصفهان را با کاهش تولید و افزایش 30 درصدی قیمت روبرو کرد و الان در تحقیقاتم متوجه شدم کاهش نرخ مغز پسته ،علت پایین آمدن 10 درصدی قیمت گز بوده است.
به گفته عضوهیئت رئیسه اتحادیه آجیل و خشکبار استان اصفهان گفت: با توجه به افزایش محصول پسته امسال ،پیش بینی می شود ،تا پایان سال قیمت پسته به نصف و 80 تا 120 هزارتومان برسد.
حسین جوانی ادامه می دهد: تولید پسته پارسال نسبت به سال 1396 به علت خشکسالی وسرمازدگی ،حدودیک پنجم کاهش یافت و گران شدن قیمت تا جایی بود که مغز پسته اعلا که چندسالی با قیمت هرکیلوگرم کمتر از 80 هزار تومان به فروش می‌رسید، پارسال به کیلویی 230 تا 250 هزار تومان رسیدو روی افزایش نرخ گز هم تأثیرگذاربود.
نصف جهان قطب تولید گز کشور
اصفهان را قطب تولید گز می شناسند. تا جایی که رئیس اتحادیه گز و شیرینی استان می گوید:" 24 هزار نفر در بخش تولید و تجارت این شیرینی معروف اصفهان فعالیت می کنند و صادرات بیش از 500 تنی این محصول برای کشور ارز آوری خوبی دارد.
به سراغ رئیس اتحادیه در مغازه اش رفتم بوی پخت شیرینی و کیک تازه،مشتریان را برای خرید بیشتر وسوسه می کرد.
رئیس اتحادیه گز و شیرینی استان اصفهان می گوید : 380 واحد تولیدی صنعتی و سنتی گز که 20 درصد آنها صنعتی است و هزارو 200 واحد صنفی در اصفهان فعالیت دارند.
حسن شریفی ادامه می دهد: استفاده از فناوری های روز در بخش تولیدگزدر اصفهان و نیاز دیگرکشورها ،این محصول توانسته جایگاه مناسبی در بخش صادرات غیر نفتی به خود اختصاص دهد.
وی به معرفی صنایع مرتبط با صنف گز می پردازد و می گوید:تولیدکنندگان انواع مغزگیاهی شامل پسته،بادام،گردو و انگبین های طبیعی، کارتن و جعبه،شکرو گلوکز، عسل،آرد،گلاب و تخم مرغ مستقیم با صنعت گز در ارتباط اند.
رئیس اتحادیه گز و شیرینی استان اصفهان اضافه می کند:چندروزی است که با توجه به
کاهش قیمت نرخ پسته،قیمت گز اصفهان پایین آمده است وروند کاهش قیمت ادامه دارد.
شریفی گز تعارف واضافه می کند: از زمستان سال 96 تاکنون به علت افزایش قیمت پسته و بادام، وانیل،روغن ، مقوا و کاغذ در ماه‌های اخیر ، محصولات شیرینی از جمله گز گران شدبه طوریکه فروش گز در استان نوروز امسال به 20 درصد رسیدو پارسال هم 6 هزارو 500 تن گزدر اصفهان تولید شد.
وی ادامه داد:قیمت‌ها به هیچ‌وجه بستگی به عرضه و تقاضا ندارد، زیرا تولیدات این صنف
فصلی نبوده بلکه قیمت مواد اولیه و بسته بندی تأثیرگذار است.
صحبت های تولید کنندگان گز هم شنیدنی است.
محمود شيخ بهايي يك توليد كننده گز در اصفهان مدعی است:"باوجودآنکه قیمت رو به کاهش است اما متأسفانه بازارهاي غير رقابتي و عرضه توليدات نامرغوب از دیگر استانها ، باعث شده تا اين سوغات مهم و ديرينه اصفهان كه شهرت جهاني دارد در معرض تهديد و آسيب جدي قرار گيرد."
توکلی صاحب یکی از بزرگ ترین کارگاه های تولید گز در اصفهان هم می گوید: پارسال با افزایش قیمت ها و نبود مشتری،بسیاری از واحدها، تولید خود را کاهش دادنداما امیدواریم با کاهش نرخ پسته و برنامه ریزی صادرات ،صنعت گز به رونق سابق برگردد.
پسته خندان، کام چه کسانی را شیرین می کند؟
گز با نام اصفهان در هم پیوسته ویکی از معروف ترین سوغات نصف جهان همین شیرینی سنتی خوش طعم است؛ در واقع 90 درصد گز کشور در استان اصفهان تولید می شود.
گز، شیرینی است که نباید زیاد بماند وگرنه کیفیت اولش را از دست می دهد، پارسال با گرانی مواداولیه بویژه پسته و به دنبال آن قیمت نهایی، شیرینی محبوب و معروف اصفهان ، محصولات زیادی به فروش نرفت ، هم فروشنده ضررکرد و هم توان خرید از مشتری بویژه گردشگران و مسافران نصف جهان گرفته شد.
طعم و ترکیب گز به گونه ای است که با همه ذائقه ها هماهنگ است و امروزه گز به محصولی شناخته شده در جهان تبدیل شده و جایگاه مناسبی در بخش صادرات غیرنفتی به خود اختصاص داده است.
از طرفی صادرات بخش اعظم محصول پسته داران هرساله سبب کم شدن این خشکبار در کشور و افزایش نرخ مغزپسته وبه دنبال آن گز که بیشترین نمونه صادراتی آن از نوع پسته ای است می شود.
بدون شک قیمت پسته رو به کاهش خواهدبود ، اگر کاهش صادرات هم تحقق یابد، دیگر قیمت پسته کاملا به حالت قبل باز نمی گردد باید واقع بینانه تر برنامه ریزی کرد.
نویسنده: سیده پروین امامی