محبوبه ولی
دی ماه پارسال علیرضا رشیدیان، رئیس سازمان حج و زیارت خبر داد که چک پرداخت غرامت به بازماندگان شهدای حادثه مسجدالحرام (سقوط جرثقیل که منجر به فوت 11 ایرانی شد) تحویل دفتر نمایندگی عربستان در سازمان ملل شده است.
او درباره آخرین وضعیت پرداخت غرامت به بازماندگان شهدای فاجعه منا هم گفت: «در این خصوص مذاکرات خاصی به انجام رسید و قرار شد پس از پرداخت غرامت به بازماندگان شهدای مسجدالحرام و ارائه مدارک، به این مهم نیز رسیدگی شود.»
آنچه یکشنبه شب از شبکه افق پخش شد؛ اما آب سردی بود بر این خبرهای امیدبخش. رکن‌آبادی در شبکه افق تاکید کرد که مسئولان ایرانی آن توافق را انجام دادند تا بتوانند راه حج را باز کنند؛ بعد هم با بیان اینکه روی خون شهدای منا پا گذاشته شد، ادامه داد: «روی خون این شهدا پا گذاشته شد تا برویم به کجا برسیم؟»
مذاکره بر سر این موضوع به عهده دولت نبوده است
او حرفی از اینکه مسئولانی که به گفته وی چنین توافقی را امضا کرده‌اند، چه کسانی و یا مربوط به کدام نهاد بوده‌اند نزد و همین موضوع کار را به دعوایی داغ در فضای مجازی کشاند. متن و ویدئوی اظهارات او به سرعت در فضای مجازی و رسانه‌ها دست به دست شد و انتقادات تندی علیه دولت و دیپلماسی آن صورت گرفت.
در مقابل اما عده‌ای دیگر یادآوری کردند که مذاکره درباره این موضوع مربوط به دولت نبوده و توسط نهاد دیگری انجام شده است. در همین رابطه علیرضا رحیمی، عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس در صفحه توییتر خود نوشت: «پس از حادثه حج سال 95 در منا، دکتر ظریف شخصا گزارش کاملی از اقدامات وزارت امور خارجه به کمیسیون امنیت ملی مجلس ارائه کرد.»
او با اشاره به اینکه «وزارت خارجه برای احقاق حقوق شهدای منا همه اقدامات ممکن حقوقی و سیاسی را انجام داده است»، ادامه داد: «سازمان حج و بعثه مسئول مستقیم مذاکرات و توافقات حج در هر سال هستند.»
پدرام الوندی، مدیرکل اخبار داخلی خبرگزاری ایرنا نیز در توئیتر خود نوشت که مذاکرات در این باره با عربستان سعودی در نهاد دیگری انجام شده است نه وزارت خارجه ایران.
رکن‌آبادی قطعا هیچ سندی ندارد
به دنبال این یادآوری‌ها، برخی نگاه‌ها متوجه آن نهاد غیر از دولت شد. عربستان هیچگاه مسئولیت فاجعه منا را نپذیرفت. با این حال مقامات ایرانی اظهار می‌کردند که عربستان پشت درهای بسته «تلویحا»، پرداخت دیه بابت این فاجعه را پذیرفته است. یکی از آن مقامات حجت‌الاسلام قاضی عسگر، نماینده وقت ولی فقیه در امور حج و زیارت بود که گفته بود: «عربستان پرداخت دیه را نفی نکرده، لیکن نحوه اجرای آن باید توافق شود.»
نماینده پیشین ولی فقیه در امور حج و زیارت: در تفاهم‌نامه حج ایران و عربستان دقیقا ذکر شده که مسئله منا باید روشن شود و حقوق شهدا باید داده شود، عربستان هم آن را امضا کرده است. ایشان(رکن‌آبادی) در این‌باره فقط ادعا کرده و هیچ‌گونه مدرک معتبری در اختیار ندارد
قاضی‌عسگر که چهار دهه در ارتباط با حج فعالیت داشته و اوایل امسال از مسئولیت خود در بعثه کناره‌گیری کرده است، به عنوان یکی از افراد مرتبط با این موضوع دیروز نسبت به ادعای برادر شهید رکن آبادی واکنش نشان داد و به ایسنا گفت: «این یک دروغ مسلم است. نه نظام و نه مسئولان نظام هرگز حاضر نیستند عزت‌شان را با هیچ چیزی معاوضه کنند. در این چند سال حج بحمدالله با عزت انجام شده است، دقیقا ضد آن چیزی که ایشان (رکن‌آبادی) اظهار کرده‌اند.»
وی ادامه داد: «در تفاهم‌نامه حج ایران و عربستان دقیقا ذکر شده است که مسئله منا باید روشن شود و حقوق شهدا باید داده شود، آن‌ها (عربستان) هم آن را امضا کرده‌اند. ایشان (مرتضی رکن‌آبادی) در این‌باره فقط ادعا کرده و هیچ‌گونه مدرک معتبری در اختیار ندارد.»
این در حالی است که وقتی مجری برنامه جهان‌آرا از رکن‌آبادی پرسید آیا درباره آنچه می‌گوید اطلاع قطعی دارد، وی پاسخ داد: «اطلاع قطعی دارم و به موقع منبعم را نیز اگر نیاز بود حتما معرفی می‌کنم.» قاضی عسگر اما درباره اسناد و منابع موثقی که رکن‌آبادی ادعا کرده، اظهار کرد: «قطعا هیچ سندی ندارند. تفاهم‌نامه امضاشده در اختیار ما است و قطعا این حرف نادرست است. تفاهم‌نامه حج که بین ایران و عربستان امضا شده کاملا فکرشده، امضا شده و ادعای مطرح شده درباره آن درست نیست.»
احساسات جریحه‌دار شده یک ملت
آنچه در پاییز 94 در عربستان رخ داد، مرگبارترین رویداد تاریخ حج بود. برای ایرانیان نیز تلخ‌ترین تجربه از حج بود؛ تجربه گرفتار شدن هزاران زائر در خیابانی تنگ و باریک، بدون داشتن راه گریز و ازدحام و آفتاب داغ عربستان و عطش و نیروهای تماشاچی سعودی که در نهایت منجر به جان باختن مظلومانه هزاران مسلمان از کشورهای مختلف شد. آمار نهایی شهدای ایران نیز در این فاجعه 465 نفر اعلام شد.
عربستان در سال ۲۰۱۱، میزان خون‌بها را ۳۰۰ هزار ریال سعودی برای وقایع غیرعمد و ۴۰۰ هزار ریال برای جرایم عمدی تعیین کرد، طبق همین حکم فقهی باید برای فاجعه منا که منجر به کشته شدن حدود هفت هزار زائر شد، ۲ میلیارد و ۱۰۰ میلیون ریال سعودی (۱۹۹۵ میلیارد تومان) بپردازد که میزان غرامت جانباختگان ایرانی رقمی حدود ۱۳۱ میلیارد تومان می‌شد.
علیرضا رحیمی در واکنش به هجمه‌ها علیه وزارت خارجه، با اشاره به اینکه «وزارت خارجه برای احقاق حقوق شهدای منا همه اقدامات ممکن حقوقی و سیاسی را انجام داده است»، نوشت: سازمان حج و بعثه مسئول مستقیم مذاکرات و توافقات حج در هر سال هستند
اکنون اما چهار سال گذشته و هنوز هیچ خبری از غرامت جان آن شهدای مظلوم نیست. طولانی شدن پرداخت غرامت از سوی عربستان، تیرگی روابط دو کشور و حالا هم اظهارات رکن‌آبادی، نه صرفا احساسات بازماندگان آن فاجعه، بلکه احساسات ملی را جریحه‌دار کرده است.
به نظر نمی‌رسد که این احساسات جریحه‌دار شده با تکذیب صرفا یکی از مقامات مسئول، التیام یابد و انتظار می‌رود، مسئولان در این باره با شفافیت بیشتری توضیح دهند.
از سوی دیگر اگر ادعای رکن‌آبادی، ادعایی پوچ و بدون سند باشد، این انتظار از نهادهای مربوطه می‌رود که در این مورد نیز مانند مواردی همچون ادعای محمد خاتمی مبنی بر انتخابات سال 88 برخورد کنند؛ چراکه در این زمینه نیز ادعا متوجه مسئولان و عزت نظام است و علاوه بر آن ادعایی است که حتی دروغش نیز دردناک است.
نظر شما