سید کمال سیدعلی، معاون اسبق ارزی بانک مرکزی در گفت‌وگو با «ایران» توضیحاتی درباره مکانیسم تزریق ارز به بازار در مقاطع تلاطم ارزی می‌دهد. مکانیسمی که به گفته او از وظایف بانک مرکزی است و از دوره مرحوم نوربخش هم به طور مداوم استمرار داشته.
تزریق ارز توسط بانک مرکزی به بازار چقدر مغایر وظایف قانونی این مجموعه است؟
بحث مداخله در بازار در شرایط خاص از وظایف قانونی بانک مرکزی است. در واقع در زمان‌هایی که تلاطم بازار درخصوص تعادل ریال با ارزهای مختلف شدت بگیرد بانک مرکزی وظیفه دخالت مستقیم دارد. این دخالت چندین نوع است؛ یکی گفتاری که با اظهارنظرها و مصاحبه‌ها تلاش می‌شود که آرامش به بازار و جامعه برگردد. یا در نوع دیگری دستوراتی است که به بانک‌ها داده می‌شود که چگونه عمل کنند. نوعی از این دخالت که رایج هم بوده ورود مستقیم و دخالت مستقیم و علنی بانک مرکزی در بازار است.
سابقه این موضوع به چه زمانی برمی‌گردد؟
سابقه مربوط به الان نیست و این یک روندی است که از زمان مرحوم دکتر نوربخش شروع شده بود و مستمراً هم در مقاطع لازم، تکرار می‌شد. در برهه‌های مختلفی در ادوار گذشته هم ما نمونه این دخالت را داشتیم تا به واسطه آن نوسانات بازار کنترل شوند یا از شدت آنها کاسته شود و قیمت ارز از کف و سقفی که دارد جدا نشود. اجرای این سیاست نگاه به این دارد که چه موقعی زمان مقتضی برای چنین دخالتی است. این زمان آن موقعی است که یا قیمت ارز از سقف مورد انتظار بالاتر برود و یا از کف مورد نظر پایین‌تر بیاید. یعنی در آن تونل مورد انتظار بانک مرکزی ارز حرکت کند و اگر این حرکت از مسیر مورد بحث خارج شود بانک مرکزی موظف است که بازار را به شرایط عادی برگرداند. برخی مواقع می‌شود که برای این کار صرافی‌ها را می‌بندند و یا بازار را با روش‌هایی تعطیل می‌کنند. ممکن است شوک‌های خارجی یا داخلی یا حساسیت‌هایی برای خروج ارز وجود داشته باشد و یا سفته‌‌بازها حمله زیادی به سمت بازار ارز کرده باشند که مدیریت این موضوع وظیفه بانک مرکزی است.
مقاطعی که از این سازوکار به شکل جدی استفاده شده کی بوده و چطور این کار انجام شده؟
مثلاً در سال‌های تلاطم ارزی 89 و 90 ارز با فاصله بسیار زیاد از قیمت بازار تزریق می‌شد که خیلی از افراد هم در این میان شدیداً منتفع شده بودند. مثلاً برخی مواقع به تعداد افراد بسیار معدود می‌دادند یا اعداد و ارقام بالایی به افراد تخصیص می‌دادند. اتفاقاً در آن دوره مسأله این بود که حلقه معدودی از افراد امکان دریافت این ارزها را داشتند. حتی در دوره آقای دکتر نوربخش هم این اتفاق رخ می‌داد که البته آن زمان یک کانال خاصی برایش وجود داشت. خود آقای همتی، رئیس کل جدید بانک مرکزی هم آن اختیاراتی را که اول از رؤسای سه قوه گرفت در واقع تأکیدی بود بر همین اختیارات قبلی بانک مرکزی که این کارها انجام شوند. لذا من به نظرم می‌رسد که اصل دخالت مشکلی ندارد مگر اینکه ثابت شود روابط سوئی در جریان این دخالت شکل گرفته است.