به گزارش خبرنگار گروه علمی و دانشگاهی خبرگزاری فارس، «علوم شناختی» به مطالعه کارکردهای شناختی ذهن و مغز و توسعه فناوری‌های برگرفته از این دانش نو می‌پردازد و از این لحاظ دانشی نو، پویا و آینده‌ساز است که امید می‌رود در تعامل با سایر دانش‌های نو و فناوری‌های همگرا مانند زیست فناوری، فناوری نانو و فناوری اطلاعات به ارتقای کیفیت زندگی بشر، رفع کاستی‌های ناشی از آسیب‌های مغزی، تولید سامانه‌های هوشمند و استفاده بهینه از ذهن و قوای فکری انسان بینجامد.

از این رو ضرورت دارد علوم و فناوری‌های شناختی که در سند نقشه جامع علمی کشور جزء اولویت‌های «الف» ذکر شده است، در کشورمان توسعه یابد.

* چشم‌انداز سند علوم شناختی

توسعه دانش و معرفت در زمینه علوم‌شناختی و فناوری‌های مربوط به آن بر اساس مبانی اسلامی برای شناخت و تعالی انسان، اقتدار ملی، تولید ثروت و رفاه اجتماعی، کسب جایگاه مناسب در جامعه جهانی به عنوان کشوری پیشرو، مرجع و تأثیرگذار، مولد و الهام‌بخش در تولید علوم و فناوری‌های شناختی و احراز رتبه اول در بین کشورهای اسلامی و کشورهای منطقه بر اساس اهداف علمی و فناوری سند چشم‌انداز ۱۴۰۴ و نقشه جامع علمی کشور به عنوان چشم‌انداز سند علوم شناختی درنظر گرفته می‌شود.

* اهداف سند علوم شناختی

7 نکته به عنوان اهداف سند ذکر شده است.

1. تولید و توسعه نظریه‌های علمی در باب کارکردهای ذهن و چگونگی شناخت و رابطه آن با مغز در حوزه علوم‌شناختی بر اساس مبانی انسان‌شناسی اسلام در زمینه ماهیت نفس، ذهن و کارکردهای آن؛

2. تولید و توسعه علوم پایه در زمینه مطالعات مغز و کارکردهای شناختی؛

3. دستیابی و توسعه روش‌های پرورش و تقویت توانمندی‌ها و کارکردهای شناختی؛

4. بهره‌برداری و توسعه فناوری‌ها و ابزارهای واسط مغز و رایانه و انسان و ماشین؛

5. دستیابی و توسعه روشهای درمان نابهنجاری‌های روانی و اصلاح کاستی‌های شناختی؛

6. دستیابی و توسعه سامانه‌های مصنوعی الهام گرفته از سامانه‌های شناختی و مغز؛

7. کسب رتبه اول منطقه‌ای و مرجعیت علمی در عرصه علوم و فناوری‌های شناختی.

* راهبردهای سند علوم شناختی

این سند دارای 6 راهبرد است.

1. انجام پژوهش‌های بین‌رشته‌ای و مطالعات مشترک دانشگاهی و حوزوی در زمینه علوم و فناوری‌های شناختی؛

2. تربیت نیروی انسانی لازم برای پژوهش و آموزش علوم و فناوری‌های شناختی؛

3. نظریه‌پردازی در زمینه علوم و فناوری‌های شناختی به ویژه فلسفه ذهن؛

4. حمایت از مراکز پژوهشی، آموزشی و فناوری ویژه در زمینه علوم شناختی؛

5. تقویت همکاری‌ها و تعاملات بین‌المللی در زمینه علوم و فناوری‌های شناختی؛

6. افزایش تولیدات علمی و فناوری شناختی به منظور تثبیت موقعیت علمی کشور.

* اقدامات ضروری

13 نکته نیز به عنوان اقدامات سند ذکر شده است.

1. حمایت از تأسیس مراکز پژوهشی، آموزشی و فناوری ویژه و پشتیبانی از راه‌اندازی دوره‌های جدید دکتری و پسادکتری در زمینه علوم و فناوری‌های شناختی با رویکرد اسلامی در دانشگاه‌های واجد شرایط کشور با هماهنگی وزارتین علوم، تحقیقات و فناوری و بهداشت، درمان و آموزش پزشکی؛

2. پشتیبانی مالی از انجام مطالعات بین‌رشته‌ای در زمینه علوم و فناوری‌های شناختی در مؤسسات و مراکز دانشگاهی و حوزوی موجود بر اساس معیارهای مصوب پیشرفت علمی؛

3. حمایت از تأسیس آزمایشگاه‌های مطالعه مغز و تصویربرداری عصبی در سطح ملی به منظور توسعه تحقیقات علوم شناختی، با هماهنگی دستگاه‌های مسؤول ذیربط؛

4. حمایت از ایجاد شبکه آزمایشگاه‌های علوم و فناوری‌های شناختی، با هماهنگی دستگاه‌های مسئول ذیربط؛

5. حمایت از تأسیس آزمایشگاه‌های حیوانی و انسانی علوم شناختی و تربیت نیروی انسانی متخصص برای انجام تحقیقات مجاز حیوانی و انسانی، با هماهنگی دستگاه‌های مسئول ذیربط؛

6. تشکیل شبکه مجازی ارتباطی و بانک اطلاعات علمی میان مراکز دولتی و غیردولتی پژوهشی، آموزشی و فناوری و آزمایشگاه‌های علوم و فناوری‌های شناختی؛

7. حمایت از مراکز رشد و توسعه فناوری، شرکت‌های دانش‌بنیان، کانون‌های تفکر، انجمن‌های علمی، برگزاری همایش‌های ملی و بین‌المللی در زمینه علوم و فناوری‌های شناختی؛

8. حمایت از افزایش هدفمند تعداد پژوهشگران و تشویق طلاب و دانشجویان نخبه تحصیلات تکمیلی رشته‌های ذیربط به ادامه تحصیل در علوم و فناوری‌های شناختی؛

9. حمایت از اساتید صاحب‌نظر و مسلط بر مبانی اسلامی در عرصه‌های علوم شناختی به ویژه فلسفه ذهن در مراکز حوزوی و دانشگاهی؛

10. ترغیب مراکز حوزوی و دانشگاهی به پژوهش در عرصه‌های فلسفی و دینی مربوط با علوم شناختی و برقراری گفت‌وگو با اندیشمندان و صاحب‌نظران سایر کشورها به منظور معرفی و ترویج نظریه‌های برگرفته از معارف اسلامی؛

11. بسترسازی برای همکاری محققان ایرانی مقیم خارج از کشور و محققان خارجی با مؤسسات داخلی در زمینه علوم و فناوری‌های شناختی؛

12. حمایت از انتشار مقالات در مجلات معتبر علمی بین‌المللی، تأسیس مجلات معتبر علمی، حضور در مجامع علمی جهانی و بازاریابی برای تولیدات فناوری شناختی به منظور تحقق مرجعیت کشور در حوزه علوم و فناوری‌های شناختی؛

13. حمایت از برقراری ارتباط با دانشگاه‌ها و مؤسسات پژوهشی مهم منطقه و جهان اسلام و دانشگاه‌های پیشتاز در علوم و فناوری‌های شناختی در سایر نقاط دنیا به منظور آشنایی با فعالیت‌های آنها در زمینه علوم و فناوری‌های

* وظایف و ساختار اجرایی

ستاد راهبری توسعه علوم و فناوری‌های شناختی به منظور ایجاد هماهنگی در سطح ملی برای اجرای این سند،  تشکیل می‌شود.

1. ستاد، مرجع اصلی تصمیم‌گیری و راهبری اجرایی در حوزه علوم و فناوری‌های شناختی است که به تدوین برنامه‌های اجرایی در چارچوب نقشه جامع علمی کشور و سیاست‌های کلان شورای عالی انقلاب فرهنگی و اسناد بالادستی کشور می‌پردازد.

2. ستاد، وظیفه حمایت، هدایت و هماهنگی مؤسسات دولتی و غیردولتی که در زمینه علوم و فناوری‌های شناختی مورد پشتیبانی مادی و معنوی قرار می‌گیرند را بر عهده دارد.

3. ستاد، وظیفه تدوین نقشه راه توسعه علوم و فناوری‌های شناختی و اولویت‌بندی در این حوزه را بر عهده دارد.

4. ستاد، مراحل و شاخص‌های کمی اجرای راهبردها و اقدامات توسعه علوم و فناوری‌های شناختی برای دستیابی به اهداف سند را در قالب بازه‌های زمانی کوتاه مدت (سه سال)، میان مدت (هشت سال) و بلندمدت (تا افق سند چشم‌انداز ۱۴۰۴)، ظرف ۶ ماه تنظیم و به تصویب خواهد رساند.

5. ستاد، قوانینی را که برای توسعه علوم و فناوری‌های شناختی در سطح ملی مورد نیاز است، به منظور تصویب به مراجع ذیربط پیشنهاد می‌دهد.

6. ستاد، بودجه سالانه مورد نیاز برای توسعه علوم و فناوری‌های شناختی در کشور را با هماهنگی ستاد راهبری اجرای نقشه جامع علمی کشور به دولت پیشنهاد می‌کند.

7. دولت موظف است اعتبارات لازم را برای امور اجرایی و حمایتی ستاد، در بودجه سالانه کشور پیش‌بینی و در اختیار ستاد قرار دهد.

8. اعضای ستاد عبارتند از معاون علمی و فناوری رئیس جمهور، وزیر علوم، تحقیقات و فناوری، وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، وزیر آموزش و پرورش، وزیر دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح یا نمایندگان آنها، نماینده ستاد راهبری اجرای نقشه جامع علمی کشور، نماینده مرکز مدیریت حوزه علمیه، رئیس مرکز همکاری‌های فناوری و نوآوری ریاست جمهوری، رئیس جهاد دانشگاهی، دبیر ستاد و ۷ تن از خبرگان دانشگاهی و حوزوی در زیرشاخه‌های مختلف علوم و فناوری‌های شناختی که به پیشنهاد دبیر ستاد و حکم رئیس ستاد منصوب می‌شوند.

9. ریاست ستاد با معاون علمی و فناوری رئیس جمهور است، دبیر ستاد با حکم رئیس ستاد منصوب می‌شود.

10. وظایف دبیرخانه به منظور اجرای این سند در نخستین جلسه ستاد بررسی و به تصویب خواهد رسید.

* رصد و پایش وضعیت علوم و فناوری‌های شناختی در کشور و به روزرسانی سند

وظیفه رصد و پایش توسعه علوم و فناوری‌های شناختی در کشور و رصد موقعیت کشور در عرصه بین‌الملل بر اساس شاخص‌ها و اهداف میانی بر عهده ستاد است و ستاد موظف است سالانه گزارش وضعیت کشور و جایگاه آن را در زمینه علوم و فناوری‌های شناختی در سطح بین‌المللی تهیه و به شورای عالی انقلاب فرهنگی و سایر مراجع قانونی و ذیربط ارائه کند.

ستاد همچنین وظیفه دارد در صورت ضرورت اقدامات لازم را برای اصلاح یا به روزرسانی این سند، در قالب پیشنهادهایی برای تصویب به شورای عالی انقلاب فرهنگی ارائه کند.

انتهای پیام/