چای عطری نخورید. برای رفع خستگی چای بنوشید. شاید همه این جمله‌ها را هزار بار شنیده باشیم، اما این نوشیدنی گرم، همچنان داغ‌ترین بازار را میان ایرانیان دارد. واقعا چند درصد این گزاره‌ها صحت دارند؟ طب سنتی چه پیشنهادهایی درباره این نوشیدنی محبوب دارد؟ چای چه اثرات مثبت و منفی‌ای بر سلامت خواهد داشت؟ شاید به همه این اختلاف نظرها پاسخ‌هایی داده شده باشد، اما تعدد پاسخ‌های ضد و نقیض و بدون متر و معیار باعث شده هیچ‌یک از این راه‌ها برای چای‌نوشی قطعی نباشد. مثلا چای تازه چه نوع چایی است و تا چند روز پس از چیدن برگ چای، این محصول تازه به‌حساب می‌آید یا درست دم کشیدن چای دقیقا چه روشی برای عمل آوردن چای است. در این گزارش به بعضی از این موارد اشاره خواهیم کرد.
- طبع گرم و خشک یا سودایی
پزشکان معتقدند چای درصورتی که دست‌چین، تازه و دم‌کشیده باشد، برای سلامت بدن مؤثر است و اگر این چای ایرانی باشد خواص آن نیز چندین برابر می‌شود. چای تازه و دم‌کشیده، طبع گرم و خشکی دارد و دیگر سودایی نیست، خلاف چای‌های غیرطبیعی و کیسه‌ای که سریع رنگ پخش می‌کنند و عوارض مختلفی مثل رفلاکس معده دارند. مصرف متعادل چای حتی می‌تواند برای تقویت کبد، کلیه و دستگاه گوارش مفید باشد.
مصرف متعادل این نوشیدنی توسط طبیبان سنتی در شبانه‌روز نیز توصیه می‌شود و گفته می‌شود به بعضی افراد یک ساعت پس از مصرف غدا به هضم غذایشان کمک می‌کند. اما همین طبیبان سنتی معتقدند نخستین نقطه در بدن که با مصرف چای آسیب می‌بیند، مینای دندان است. همچنین در چای سیاه ماده‌ای به نام تئین وجود دارد که ضربان قلب را بالا می‌برد و درصورت مصرف بیش از حد، موجب تهییج اعصاب و بروز عصبانیت شده و در خانم‌ها اضطراب را تشدید می‌کند.
- ماده پست غذایی؛ چای
در نوشیدن چای باید به نکاتی توجه کنید؛ مثلا اینکه چای را در بعضی ساعات روز نوشیده و توصیه شده یک ساعت قبل از غذا چای ننوشید. نوشیدن چای بلافاصله پس از غذا مانع جذب اسید فولیک، آهن و کلسیم در بدن می‌شود و به مرور مشکلاتی همچون پوکی استخوان به‌دنبال خواهد داشت. ولی چای مرغوب، تقویت‌کننده معده و محکم‌کننده دهانه آن است و اگر به آن مواد عطری افزوده نشود و دیردم، دبش، گس و قدری تلخ‌مزه باشد، دهانه معده را محکم می‌کند، و جلوی رفلاکس را می‌گیرد.
در مقابل به گرم‌مزاجان که طبع گرمی دارند توصیه می‌شود از نوشیدن چای داغ پرهیز کنند. مصرف نوشیدنی‌های بسیار داغ مثل چای، قهوه و نسکافه صفرا را درگیر می‌کند و حتی در مواقعی حالات روحی را تحت‌تأثیر قرار داده و خشم را در این افراد بیشتر می‌کند. درباره ناراحتی‌های اعصاب و لرزش دست‌ها توصیه می‌شود که چای کم نوشیده شود. بعضی طبیبان سنتی می‌گویند چای مولد سودا در بدن و سودا مقدمه سرطان است.
واقعیت آن است که حکمای ایران‌زمین از چند هزار سال قبل با این گیاه آشنایی داشته و به خوبی می‌دانستند که این گیاه ارزش غذایی نداشته و مصرف غیردارویی آن مضر است. از آنجایی که مصرف چای جذب آهن معدنی موجود در غذاها توسط بدن را مختل می‌کند منجر به بروز بیماری کم‌خونی مزمن در مصرف‌کنندگان می‌شود. تانن موجود در چای مدر است، به همین‌خاطر مایعات بدن را دفع کرده و پلاسما را غلیظ می‌کند. ابوعلی سینا (نابغه طب اسلامی) از چای به‌عنوان ماده پست غذایی نام می‌برد و از آن فقط برای مصارف درمانی در شرایط خاص استفاده می‌کرده است. نفی نمی‌شود که چای فواید اندکی نیز دارد، اما طب سنتی فواید آن را قابل مقایسه با مضرات آن نمی‌داند.
نظر شما