اقتصادآنلاین - مریم علیزاده؛ هر وسیله ای که برای آسایش انسان خلق می شود بی شک چالش هایی را نیز به همراه می آورد. در این میان واژه تازه وارد «ارز دیجیتالی» به شدت دنیای سرمایه گذاری را به خود مشغول کرده است. زیرا از یک سو این ارزهای دیجیتالی، مراودات مالی را بعضاً روان تر کرده اند اما از سویی دیگر هزینه سرسام آور استخراج آن ها به دل‌مشغولی بزرگی برای دوستداران این نوع ابزار مالی بدل شده است.

اما بسیاری از طرفداران رمزارزها استدلال می‌کنند که مصرف انرژی بیشتر ارزش آن را دارد که امنیت شبکه‌هااستخراج  ارز دیجیتال تامین شود و نوع جدیدی از زیرساخت‌های مالی به وجود آیند که نیازی به دخالت بانک ها یا دولت ها نداشته باشند.

اما از آنجاکه رقابت در استخراج ارز دیجیتالی شدت یافته است، این روند عمدتا مردم را تشویق می‌کند تا از رایانه‌های سریع‌تر و میزان مصرف برق بیشتری استفاده کنند تا سرعت بیشتری در حل الگوریتم های استخراج رمز ارز بهره ببرند. در نتیجه به گفته مسئولین وزارت نیرو با یک افزایش افسارگریخته در مصرف برق استخراج رمز ارزها مواجه هستیم. گفتنی است تخمین زده شده که هر تراکنش بیت‌کوین در حال حاضر برای پردازش، ۸۰ هزار بار مصرف برق بیشتری از هر معامله با کارت اعتباری ویزا نیاز دارد.

آمارها درباره مصرف انرژی این حوزه متفاوت است اما فوربس مصرف انرژی صنعت ماینینگ بیت کوین را سالانه ۲۲.۵ تِرا وات ساعت اعلام کرده که معادل ۱۳،۲۳۹،۹۱۶ بشکه نفت می باشد. طی هر ده دقیقه ۱۲.۵ بیت کوین استخراج می گردد، این بدین معناست که میانگین انرژی که صرف یک بیت کوین می شود برابر با بیست بشکه نفت است. این درحالیست که ارزش فعلی یک بیت کوین معادل ۱۰۰ بشکه نفت است.

با این حال به رغم منفعتی که در موارد فوق وجود دارد، بخش ماینینگِ بیت کوین از لحاظ زیست محیطی با معضلات جدی روبرو است. به این ترتیب اگر رونق بیت کوین همچنان ادامه یابد، لازم است برنامه ریزی هایی جهت کاهش میزان مصرف انرژی صورت گیرد.

از این نقطه نظر مصرف انرژی کل فعالیت های استخراج بیت کوین در سرتاسر جهان چهل برابر بیشتر از قدرت لازمه کل شبکه ویزا است.

از این رو یکی از روش‌هایی که ماینر ها در تلاشند از طریق آن طی این بازی به سود بیشتری دست یابند، این است که هزینه های انرژی را کاهش دهند. اگر مصرف انرژی کاهش یابد، هم برای کاوشگران و هم برای بیت کوین و محیط زیست بسیار مطلوب واقع خواهد شد.

از آنجاکه خنک کردن دستگاه های استخراج ارز دیجیتالی موضوعی بحث برانگیز بوده و بخش اصلی مصرف برق شبکه توزیع را به خود اختصاص می دهد، به نظر می رسد آینده بیت کوین نسبت به حال حاضر بسیار مقرون به صرفه، کارآمد و روشنتر باشد. بسیاری از شرکت های ماینینگ به مکان هایی همچون ایسلند و قزاقستان که دارای دمای پایین بوده و نیازی به صرف هزینه جهت دستگاه های خنک کننده ندارند، چشم دوخته اند.

علاوه بر این پیش بینی شده است به گونه ای از منابع انرژی پایدار و تجدید پذیر جهت تامین نیروی ماینینگ استفاده شود.

اما یکی از مهمترین دلایل سوددهی استخراج در ایران؛ تعرفه بسیار ارزان مصرف برق در کشور است. گفتنی ایران در زمره کشورهای با تعرفه برق بسیار پایین و بلژیک، آلمان و دانمارک گران ترین تعرفه برق هستند.

هر چند بعضاً، فعالیت در حوزه ماینینگ را ذیل قانون تجارت الکترونیک معرفی می کنند اما هنوز متولی و سیاست گذار مشخصی در کشور، مسئولیت ارز دیجیتالی را بطور رسمی به عهده نگرفته  و سازوکار و قانون مشخصی برای فعالیت در این صنعت تصویب نشده و افرادی که قصد ورود به آن را دارند  و یا فعال در این بخش هستند، سردرگم هستند. تا پیش از ورود به فصل گرما نیز وزارت نیرو حساسیت خاصی بر روی برق مصرفی دستگاه های ماینینگ نداشت. اما اکنون که خاموشی در یک قدمی ماست، بحث افزایش تعرفه دستگاه های استخراج ارز دیجیتالی از سوی مسئولین این وزارت مطرح می شود و خود را متولی  و سیاست گذار این حوزه معرفی و نسبت به قطع برق این مراکز اقدام می شود. 

از سوی دیگر وزارت صنعت و بانک مرکزی نیز درباره آن مواضعی را اعلام می کنند و در آخرین خبرها از وضع قوانین گمرکی برای واردات تجهیزات ماینینگ مشابه قطعات و دستگاه های خودپرداز بانکی خبر می رسد.

اما چرا ایران یکی از به صرفه ترین کشورها برای استخراج بیت کوین است؟

یک محاسبه اولیه با تعرفه های فعلی برق مصرفی، نشان می دهد که یک دستگاه استخراج ارز دیجیتالی در ماه بیش از  ۹۸۲  کیلووات ساعت برق مصرف می کند که با تعرفه برق مصرفی خانگی، هزینه برق این دستگاه برابر با ۴۳۰ هزار تومان درماه می شود.

چرا مزارع استخراج بیت کوین در مزارع کشاورزی و انبارهای صنعتی احداث می شوند؟

با دقت در تعرفه های برق مصرفی خانگی در میابیم که تنها تا مصرف۰۰ ۶کیلو وات در ماه شامل نرخ های عادی می شوند و مازاد بر آن ملزم به پرداخت جریمه خواهد شد که در نهایت هزینه ۴۳۰ هزار تومانی برای برق مصرفی دستگاه رقم خواهد شد.

اما در تعرفه برق صنعتی و کشاورزی، نرخ ها متفاوت بوده و هزینه ها کاهش می یابد. در نهایت ماهانه با تعرفه برق صنعتی، هزینه برق برابر با ۸۰ هزار تومان خواهد شد. از این رو شاهد هستیم که بسیاری از مزارع استخراج بیت کوین در زمین های کشاورزی و واحدهای صنعتی اقدام به فعالیت می کنند. حال این ارقام را با درآمد هنگفت ناشی از استخراج ارز دیجیتالی در ایران مقایسه کنید. می بینید که این سرمایه گذاری با تعرفه های فعلی برق بسیار صرفنده است. از سوی دیگر اما در حال حاضر که کشور ما در تابستان با کمبود برق دست و پنجه نرم می کند، به نظر می رسد تعیین تعرفه خاص برای این صنعت بسیار حائز اهمیت است.

گفتنی است شرکت توانیر در روزهای اخیر اعلام کرد که تا سه‌ هفته آینده تعرفه ویژه برق تولید بیت‌کوین ابلاغ و تعیین تکلیف خواهد شد. بر این اساس، با مشخص شدن تعرفه‌ برق تولید ارز دیجیتال و بررسی ظرفیت‌های شبکه، تقاضای تولیدکنندگان ارز دیجیتال به‌طور رسمی رسیدگی خواهد شد.