به گزارش ایکنا؛ در این جلسه محمد غفاری، کتابفروش و کارشناس کتاب با بیان اینکه در کل کشور اعتمادالسلطنه نخستین فردی بود که کتاب‌فروشی مدرن دست دوم را در ایران تاسیس کرد، افزود: در قم ناصرالشریحه اولین کسی بود که کتابفروشی دست دوم را در قم ایجاد کرد. احسان یارشاطر، آقا بزرگ تهرانی و پرویز خانلری از دیگر افرادی هستند که در زمینه تاسیس کتاب فروشی دست دوم تلاش داشتند.

غفاری با اشاره به تنوع فروش کتاب‌های دست دوم در قم افزود: در کنار کتاب‌های دینی و مذهبی خرید و فروش انواع کتاب‌های تاریخ و ادبیات در قم رواج دارد.
این کتابفروش فعال در عرصه کتاب دست دوم گفت: کتابخانه آیت‌الله مرعشی یکی از مخازن با ارزش کتاب‌های دست دوم است که از اهمیت بالایی برخوردار است. در پایتخت به کتاب‌های دسته دوم و یا دست چندم، کهنه‌فروشی می‌گویند که بسیار پر رونق است. اغلب ما کتاب‌های قدیمی و با ارزش خود را به جای سپردن به کتابخانه ملی و مرکزی، در بدترین شرایط از آنها نگهداری می‌کنیم ولی راضی نمی‌شویم که آن را به یک جای خوب بسپاریم.
وی با اشاره به وجود یک کتابخانه شخصی یافت شده در قم گفت: با بازدیدی که از آن کتابخانه به عمل آمده بهترین کتاب‌های تاریخی و ادبی با ارزش در آن موجود است اما به علت شرایط بد نگهداری نیاز به تعمیر و بازسازی دارند.
وی با ابراز تاسف از وجود چنین شرایطی گفت: جدیدترین کتابخانه قابل فروش در قم، هشت هزار جلد کتاب در آن وجود دارد که پنج هزار جلد بسیار نفیس است ولی در شرایط بدی نگهداری می‌شود و در معرض خطر است.
غفاری در خصوص نقش کتاب فروشی‌های دسته دوم در جذب گردشگر با به کاربردن این مثال که نهنگ است آنکه با دریا ستیزد گفت: با توجه به شرایط بد وضعیت کاغذ، کتاب‌های چاپ قدیم از اهمیت بالایی برخوردار است اما متاسفانه کتابفروشان دسته دوم قم در بین کتاب نو فروشان محصور شده‌اند.
وی نبود یک مکان مناسب برای این نوع کتابفروشان گفت: متاسفانه مکان بسیار مناسبی ماند ساختمان ناشران که ویژه فروش کتاب است به علت قیمت بالای اجاره‌بها برای ما مقدور نیست که در آن‌جا ساکن شویم.
غفاری از نبود یک بخش مجزا برای اطلاع‌رسانی از کتاب‌های دسته دوم موجود در قم گلایه کرد و افزود: نیاز است که یک مجله یا نشریه‌ای وجود داشته باشد تا فهرست کتاب‌های دست دوم موجود در قم را هر هفته منتشر کند. اگر ما بخواهیم در زمینه خرید و فروش کتاب‌های دست دوم که از اهمیت بالایی برخوردار است توفیق داشته باشیم باید افرادی که دراین زمینه تخصص دارند وارد این عرصه شوند.
محمد حاجی‌باقریان، کتاب‌فروش و کارشناس کتاب در خصوص اولین ناشران قمی گفت: آذری قمی، اسماعیلیان، خاندان صحفی و خاندان برقعی از جمله افرادی هستند که در زمینه نشر کتاب در قم سابقه دیرینه‌ای دارند.
وی در زمینه کتاب‌فروشی دست دوم دینی در قم به آیت‌الله بروجردی اشاره کرد و افزود: این عالم دینی در زمان طلبگی کتاب‌های دست دوم خودش را در کتابخانه شخصی‌اش به طلبه‌های سال پایین‌تر فروخته بود.
باقریان با بیان اینکه از نظر نشر و ناشر قم غنی است اما از نظر عرضه حرفی برای گفتن ندارد افزود: من کتابفروش دست دوم نمی‌دانم گردشگرانی که وارد این شهر می‌شوند از کدام مسیر می‌آیند و از کدام مسیر خارج می‌شوند؛ درحالی که اگر این امکان ایجاد می‌شد که گردشگران می‌توانستند کتابفروشی‌های دست دوم را ببیند بی‌شک وضعیت کتابفروشان دست دوم بهتر خواهد شد.
وی وجود دلال در این عرصه را متذکر شد و تصریح کرد: متاسفانه عده‌ای که هیچ تجربه‌ای در عالم کتاب ندارند وارد این عرصه شده‌اند. کتاب خانه‌های شخصی را خریداری کرده با هدف سود بیشتر به کتاب خمیر کن‌ها می‌فروشند.
این کتابفروش دست دوم با تاکید بر لزوم جلوگیری از این اتفاق ناخوشایند گفت: متاسفانه هیچ نظارتی هم بر عملکرد دلالان بازار خرید و فروش کتاب‌های دسته دوم در قم وجود ندارد؛ چرا که غالب این‌ها کتاب خمیر کن هستند و محتوای کتاب برای آنها مد نظر نیست.
باقریان بر لزوم استفاده از نظریه افراد با تجربه در زمینه کتابداری، کتابفروشی دست دوم تاکید کرد.
وی با بیان اینکه بسیاری از کتاب‌های با ارزش دست دوم در کتاب فروشی‌های دست دوم قم مانده است و به دست خوانندگان نمی‌رسد، گفت: گردشگری فرهنگی مثل گردشگری سلامت می‌تواند در قم اهمیت داشته باشد ولی نیاز است که به این بخش توجه شود و این‌که مسیرهای گردشگری به گونه ای تعریف شود که گردشگران و زائران این کتابفروشی ها را ببینند.
علی اکبر صفری، کتابشناس نسخ خطی و فهرست‌نگار نسخ نیز در این جلسه گفت: دلیل خرید کتاب‌های دسته دوم اغلب تلخ است؛ چرا که صاحب کتاب یا به علت بی‌پولی کتابخانه را می‌فروشد و یا وارثان به کتاب بها نمی‌دهند و یا این‌که صاحب کتاب به علت کمبود جا مجبور است کتاب‌ها را بفروشد. در هر صورت دلایل تلخی برای فروش کتاب دست دوم وجود دارد.
این فهرست‌نگار نسخ با اشاره به اهمیت کتاب‌های دسته دوم گفت: کتابخانه‌های شخصی یکی از منابع خوب تحقیق و پژوهش محسوب می‌شود و در آن سندهای خوبی وجود دارد. در کتابخانه‌های شخصی و کتابهای دست دوم کتاب‌های نایاب، جزوه‌ها، چاپ‌های سنگی، خطی، حاشیه بر کتاب و ... وجود دارد؛ در حالی که به هیچ‌وجه این نوع موارد در کتابخانه‌ها و کتاب‌های جدید یافت نمی‌شود.
این محقق و پژوهشگر دسترسی به منابع اصلی و بدون تحریف کتاب‌ها را از مزایای کتاب دسته دوم دانست و افزود: در حال حاضر اکثر کتاب‌های که جدید منتشر می‌شوند به دلایل مختلف تحریف می شوند و راه دسترسی به کتاب‌های بدون تحریف، کتاب‌های دسته دوم است.
وی گفت: یکی دیگر از اهمیت‌های این نوع کتاب‌ها و کتاخانه‌ها، اسنادی است که در این کتاب‌ها وجود دارد و به اسناد لای کتابی معروف است؛ مثل اسناد، اشعار، اجازات، نامه‌ها، دست خط‌ها، سندها، وصیت نامه‌ها، شب نامه‌ها، اطلاعیه.ها و ... که همه این‌ها فهرست می‌شوند و منشأ آن کتابخانه‌های شخصی و کتاب‌های دست دوم است. این اسناد خود عرصه‌ای در حوزه پژوهش هست که می‌تواند گوشه‌ای از زوایای تاریکی را مشخص کند که متأسفانه برخی از مالکان اصلا اهمیت آن را نمی‌دانند.
وی تنوع موضوعی زیاد این کتابخانه‌ها را از دیگر اهمیت آن دانست و گفت: تنوع زیاد از جذابیت این کتاب‌ها است و این‌که یک محقق با مجموعه‌ای متنوع از منابع روبه‌رو می‌شود.
این کتابشناس در پایان از دیگر مزایای کتابخانه‌های شخصی را دست یافتن به شرایط فرهنگی، اجتماعی و سیاسی زمان گذشته دانست و افزود: برقراری ارتباط بین نسل قدیم و جدید از دیگر مزایایی کتاب‌های دسته دوم محسوب می‌شود. خوشبختانه نسبت به قبل شرایط تغییر کرده است و به کتاب‌های دسته دوم بها داده می‌شود و باید امیدوار بود شرایط بهتر هم خواهد شد ولی باید مطالبه کرد و در شرایط فعلی به نظر می‌رسد که در زمینه توجه و اهمیت مردم به کتاب دسته دوم رو به پیشرفت هستیم.

انتهای پیام