به گزارش خبرگزاری آریا، شبکه تلویزیونی سی ان ان در پایگاه اینترنتی خود در گزارشی به قلم دانیل دیل، نیکول گائوت و زاکاری کوهن نوشت: توییت روز چهارشنبه رئیس جمهور آمریکا درباره توافق هسته‌ای ایران حاوی سه ادعای نادرست بود.
ترامپ توییت کرد: "ایران از دیرباز مخفیانه سرگرم غنی سازی اورانیوم با نقض کامل توافق هسته‌ای وحشتناک 150 میلیارد دلاری جان کری و اوباما بوده است. به یاد دارید که این توافق قرار بود تا همین چند سال آینده منقضی شود. "
اول حقایق: هر سه بخش این توییت غلط هستند. بازرسان هسته‌ای بین المللی و مقامات دستگاه‌های اطلاعاتی دولت خود ترامپ می‌گویند ایران تا این اواخر به محدودیت‌های تعیین شده در این توافق درباره فعالیت‌های غنی سازی پایبند بود. ترامپ درباره مقدار پولی که ایران با این توافق به دست آورد اغراق کرده است؛ و او با گفتن اینکه همه چیز به زودی "منقضی" می‌شود، کوشید این توافق را تحریف کند.
شواهدی درباره غنی سازی مخفیانه در ایران وجود ندارد
هیچ شواهد علنی در تایید ادعای ترامپ مبنی بر اینکه ایران "از دیرباز مخفیانه سرگرم غنی سازی بوده است" وجود ندارد. این ادعا با گزارش‌های آژانس بین المللی انرژی اتمی، که ناظرانش مامور بودند از پایبندی ایران به مفاد توافق سال 2015 اطمینان حاصل کنند و نیز با سخنان مقامات ارشد دستگاه‌های اطلاعاتی خود ترامپ در تضاد است.
ایران این هفته اعلام کرد محدودیت‌های تعیین شده در توافق درباره غنی سازی اورانیوم را نقض می‌کند اما هیچ شواهدی وجود ندارد که نشان دهد ایران قبل از این هم تعهدات خود در این توافق را زیر پا گذاشته بود، چه رسد به اینکه "از دیرباز" این کار را کرده باشد.
گری سیک، کارشناس امور ایران که در شورای امنیت ملی دوره جرالد فورد، جیمی کارتر و رونالد ریگان خدمت می‌کرد گفت: "مطلقا هیچ حقیقتی در این صحبت وجود ندارد. ایران مخفیانه غنی سازی نکرده، تکرار می‌کنم، نکرده است. "
ترامپ آمریکا را از این توافق چند جانبه، که رسما برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) نام دارد، در مه 2018 خارج کرد. بر اساس سخنان علنی مقامات دستگاه‌های اطلاعاتی دولت ترامپ و آژانس بین المللی انرژی اتمی، ایران تا یک سال (پس از خروج آمریکا از برجام) به رعایت بند‌های مربوط به غنی سازی اورانیوم در این توافق، و بقیه بند‌های آن، ادامه داد.
برجام ایران را برای 15 سال به غنی سازی اورانیوم تا غلظت حداکثر 3.67 درصد از یک ایزوتوپ شکافت پذیر موسوم به یو-235 محدود می‌کند.
این سطح از غنی سازی برای استفاده در رئاکتور‌های هسته‌ای کاربرد دارد اما بسیار پایین‌تر از سطح 90 درصدی است که برای تولید سلاح هسته‌ای کاربرد دارد.
آژانس بین المللی انرژی اتمی تا بهار امسال تایید کرده بود که ایران همچنان به محدودیت 3.67 درصدی پایبند بوده است. آژانس در گزارش 31 ماه مه بار دیگر اعلام کرد: "ایران بالاتر از 3.67 درصد از یو-235 غنی سازی نکرده است. "
ماه ژانویه، دن کوتس مدیر اطلاعات ملی آمریکا و جینا هاسپل مدیر سازمان اطلاعات مرکزی آمریکا (سیا) , که هر دو منصوب ترامپ هستند، در کمیته اطلاعات سنا گفتند ایران به مفاد توافق حتی پس از خروج آمریکا از آن همچنان پایبند بود.
برت مک گورک که نماینده ویژه ضد داعش در دوره ترامپ و باراک اوباما (رئیس جمهور سابق آمریکا) و قبل از آن هم معاون دستیار وزیر امور خارجه در امور عراق و ایران بود، درباره ادعای ترامپ در توییت‌های روز چهارشنبه او ابراز تردید کرد. او با اعلام اینکه ادعای ترامپ "با ارزیابی متفق القول اوایل امسال دستگاه‌های اطلاعاتی خود ما کاملا در تضاد است" گفت: این "احتمالا بیش از پیش به اعتبار آمریکا نزد شرکای ما لطمه می‌زند. "
البته ترامپ به اطلاعات محرمانه‌ای دسترسی دارد که ما به آن‌ها دسترسی نداریم. اما او هیچ سندی مبنی بر اینکه منصوبان اطلاعاتی ارشد او و کارشناسان بین المللی در اشتباه بوده اند، ارائه نکرده است.
رقم 150 میلیارد دلاری ترامپ اغراق آمیز است
ترامپ بار‌ها ادعا کرده است آمریکا با توافق هسته‌ای 150 میلیارد دلار پول به ایران پرداخت کرد. او این بار کمی بیش از معمول مبهم بود، اما ادعایش مبنی بر اینکه برجام یک "توافق 150 میلیارد دلاری" بود همچنان نادرست است.
آمریکا بر اساس این توافق حتی چند ده میلیارد دلار نیز پول به ایران نداد. بلکه آمریکا موافقت کرد مقدار قابل توجهی از دارایی‌های ایران که در موسسات مالی بین المللی و عمدتا خارج از آمریکا در چارچوب تحریم‌ها توقیف شده بودند، آزاد شوند.
ترامپ این رقم 150 میلیارد دلار را از هیچ ابداع نکرد: خود اوباما نیز در مصاحبه‌ای در سال 2015 گفته بود ایران "150 میلیارد دلار در خارج از کشور" دارد. اما کارشناسان امور ایران و دولت خود اوباما گفتند که مقدار دارایی‌هایی که برجام برای ایران آزاد کرد بسیار کمتر از این رقم بود.
در سال 2015 جک لو، وزیر خزانه داری وقت آمریکا، این رقم را 56 میلیارد دلار اعلام کرد. پایگاه اینترنتی پالیتی فکت (PolitiFact) به نقل از گاربیس ایرادیان (Garbis Iradian) اقتصاددان ارشد موسسه اینترنشنال فاینانس این رقم را حدود 60 میلیارد دلار اعلام کرد و نادر حبیبی، استاد اقتصاد خاورمیانه در دانشگاه برندیس پس از بحث درباره این موضوع با مقامات بانک مرکزی ایران آن را بین 25 میلیارد تا 50 میلیارد دلار ذکر کرد.
آدام زوبین از مقامات ارشد وزارت خزانه داری، در سال 2015 در کنگره شهادت داد که "دارایی‌های سیال قابل استفاده اندکی بیش از 50 میلیارد دلار است.
" او گفت: بقیه دارایی‌های ایران در خارج یا در "پروژه‌های غیرسیال" هستند که نمی‌توان به سرعت، یا اصلا، آن را به پول تبدیل کرد، یا اینکه مرکب از وام‌های پرداخت نشده نهاد‌های ایرانی هستند که قادر به بازپرداخت آن‌ها نیستند. "
برجام به زودی منقضی نمی‌شود
ترامپ دقیق‌تر می‌توانست بگوید که برخی بند‌های اصلی برجام در 10 تا 15 سال آینده منقضی می‌شدند اما به طور کلی این توافق -- از جمله منع فراگیر ایران از تولید سلاح هسته‌ای -- برای این تنظیم شد که تا همیشه ادامه یابد.
برجام شامل بند‌های غروب (انقضا) مهمی است. محدودیت‌های تعیین شده در این توافق درباره تعداد سانتریفوژ‌های نسل اول که ایران می‌تواند در اختیار داشته باشد، و محدودیت‌های تحقیق و توسعه سانتریفوژ‌های پیشرفته‌تر، تا سال 2025 ادامه می‌یابد. محدودیت غنی سازی 3.67 درصدی نیز در سال 2030 منقضی می‌شود.
محدودیت ذخیره سازی 300 کیلوگرمی اورانیوم کم غنی شده ایران، که تهران هفته گذشته اعلام کرد اکنون آن را نقض کرده، نیز جزو همین محدودیت هاست؛ و همچنین ممنوعیت احداث رئاکتور آب سنگین جدید و بازفراوری سوخت مصرف شده، که عملا ایران را از تولید سلاح پلوتونیومی باز می‌دارد.
با این حال، برخی از محدودیت‌های تعیین شده در برجام تا پس از سال 2030 نیز ادامه می‌یابد -- و برخی نیز اصلا منقضی نخواهد شد. سایت‌های تولید سانتریفوژ تا سال 2035 تحت نظارت مستمر هستند. معادن و کارخانه‌های اورانیوم ایران تا سال 2040 تحت نظارت خواهد بود.
بند‌های دیگر نیز در توافق وجود دارد که همیشگی است. مثلا ایران به طور دائم ملزم است درباره طرح‌های خود برای احداث تاسیسات هسته‌ای از قبل اطلاع بدهد. ایران قول داد "هرگز" به سراغ تولید سلاح هسته‌ای نخواهد رفت؛ و نظارت آژانس بین المللی انرژی اتمی بر فعالیت‌های هسته‌ای ایران نامحدود ادامه می‌یابد.
نظر شما