به گزارش خبرگزاری فارس از سنندج، اعتیاد به مواد مخدر به عنوان یک پدیده نابهنجار اجتماعی علاوه بر اینکه زندگی انسان‌ها را به ورطه نابودی می‌کشاند، ریشه‌کنی اعتیاد به عنوان سرمنشاء بسیاری از آسیب‌های اجتماعی امروز به یکی از دغدغه‌های اصلی مردم و مسؤولان تبدیل شده است.
با وجود تمام اقدامات مقابله‌ای که در سه حوزه پیشگیری، درمان و مقابله با اعتیاد به ویژه طی سال‌های اخیر در کشور انجام می‌شود واقعیت‌های موجود در جامعه بیانگر به صدا درآمدن زنگ خطر اعتیاد و حرکت تند آن به سمت زنانه شدن و پایین آمدن سن افراد مبتلا به دام اعتیاد است.
شیوع مواد مخدر صنعتی و روانگردان، تنوع و سهولت دستیابی به آنها و کاهش سن معتادان همه و همه آسیب‌های اجتماعی را افزایش داده است.
متاسفانه کشور ما به دلیل هم‌مرز بودن با برخی از کشورها مانند افغانستان که از عمده‌ترین تولیدکننده مواد مخدر است یکی از قربانیان اصلی قاچاق مواد افیونی و اعتیاد به آن محسوب می‌شود.
از آنجایی که اعتیاد یکی از مهمترین آسیب‌های اجتماعی در کردستان به شمار می‌رود، با هدف بررسی مسائل و مشکلات ناشی از اعتیاد در استان میزگردی با حضور رحمان حریری دبیر شورای مبارزه با مواد مخدر، فرامرز شاکری رئیس پلیس مبارزه با مواد مخدر انتظامی، باقر کرمی معاون امور پیشگیری اداره‌کل بهزیستی و فرانک قدسی مدیرکل امور اجتماعی استانداری کردستان در دفتر خبرگزاری فارس استان برگزار شد.
در این میزگرد موارد مختلفی از جمله اقدامات انجام گرفته در حوزه مقابله، درمان و پیشگیری از اعتیاد مورد بحث و بررسی قرار گرفت.
کردستان در بحث اعتیاد دیگر استانی پاک نیست
فارس: استان کردستان جدای از محرومیت و عقب‌ماندگی در بخش‌های مختلف، از معضلات اجتماعی نیز رنج می‌برد و در این میان موضوع اعتیاد و بحث مواد مخدر یکی از معضلات جدی است که بیشتر خانواده‌ها در حواشی شهرها و برخی مناطق روستایی استان را درگیر کرده است، قبلا کردستان را استانی سفید در بحث مواد مخدر می‌دانستند، وضعیت امروز استان به چه صورت است؟
حریری: از زمانی که مدیریت را شروع کرده‌ایم چند دغدغه داریم، آنچه آمار به ما نشان می‌دهد براساس شیوع‌شناسی بهزیستی که ملاک و مرجع در این زمینه است، دو آمار در این زمینه داریم، یکی کردستان در مقایسه با گذشته و دیگری کردستان در مقایسه با سایر استان‌ها!
واقعیت این است کردستان نسبت به گذشته، استانی پاک نیست و آمار رشد اعتیاد و آسیب‌های اجتماعی در این استان نگران کننده است که هشدارهای لازم در این راستا به دستگاه‌های مختلف و متولیان امر در این حوزه داده شده است.
آمار اعتیاد افزایش و سن اعتیاد در این استان پایین آمده است، میزان مصرف مواد مخدر گل در این استان واقعا نگران‌کننده و اعتیاد به سمت زنانه‌شدن در حال حرکت است.
کردستان در بحث اعتیاد و شیوع اعتیاد در مقایسه با سایر استان‌های کشور، براساس آمار و اطلاعات موجود که از سوی ستاد مبارزه با مواد مخدر ارائه شده، از نظر تعداد معتادین متجاهر نسبت به استان‌ها دیگر شرایط بسیار مطلوبی دارد.
براساس آمار، بیش از 12 هزار معتاد متجاهر در تهران و بیش از 2 هزار معتاد متجاهر در سیستان و بلوچستان وجود دارد اما کل آمار معتادین متجاهر کردستان 150 نفر است، در زمینه مافیای مواد مخدر و خرده‌فروشان و غیره نسبت به سایر استان‌ها واقعا استان پاک محسوب می‌شود.
85 درصد طلاق‌ها به موضوع اعتیاد برمی‌گردد
قدسی: در بین آسیب‌های اجتماعی بحث اعتیاد، جز آسیب‌های اولویت‌دار است چرا که منشا بسیاری از آسیب‌های اجتماعی است و منشا بسیاری از آسیب‌ها مانند آن اعتیاد است، این آسیب‌های اجتماعی مانند زنجیره به هم پیوسته هستند و باید همه را به صورت کامل ببینیم، عامل 85 درصد طلاق بحث اعتیاد است و 50 درصد سرقت ها به اعتیاد مربوط است.
میزان شدت 5 آسیب اساسی اعتیاد، طلاق، حاشیه‌نشینی، بیکاری و مفاسد اخلاقی که البته جدای از اینها برخی آسیب‌های دیگر نیز وجود دارد، در استان‌های مختلف متفاوت است.
طبق نظرسنجی‌های صورت گرفته این 5 آسیب جز مهمترین آسیب‌ها در کشور بوده و موضوع اعتیاد اولویت‌دارترین آنهاست که رفع و مقابله با آن به عنوان یک اولویت بسیار مهم و مطالبه جدی مردم مطرح شده است
در بحث شیوع اعتیاد نیز متاسفانه شاهدیم در کنار حرکت اعتیاد به سمت زنانه شدن شیوه‌ها و انواع موادی که امروز مصرف می‌شود نسبت به گذشته تنوع بیشتری پیدا کرده و از مواد سنتی به مواد صنعتی بسیار خطرناک تغییر پیدا کرده است.
این دغدغه اصلی مسؤولان است که جوانان به ویژه دانش‌آموزان به دلیل ناآگاهی گرفتار مواد مخدر نشوند.
مقابله با اعتیاد نیاز به هماهنگی جدی بین دستگاه‌ها دارد
شاکری: 5 آسیب اجتماعی که مورد تاکید مقام رهبری است، یکی از این 5 آسیب موضوع مواد مخدر و اعتیاد است یکی از اولویت‌های نیروی انتظامی در سال 98 که 12 اولویت تعیین شده، بحث مبارزه با تولید و عرضه مواد مخدر است.
کار مواد مخدر واقعا در حوزه پیشگیری، اجتماعی، فرهنگی و درمان و چه حوزه مقابله‌ای نیاز به یک همکاری و هماهنگی جدی بین دستگاهی دارد.
در بحث گسترش مواد مخدر در استان کردستان نسبت به قبل واقعا جای نگرانی دارد با توجه به کشفیات امسال که طی دوماه بیش از نیم تن مواد مخدر کشف شده است واقعا نگران کننده است و این نشان می‌دهد مصرف در استان زیاد است و باید به صورت جدی کار شود، نسبت به استان‌های دیگر وضعیت مطلوبی داریم، اما نسبت به گذشته خود استان نگران کننده است.
کردستان جز 10 استان آخر درگیر اعتیاد است
کرمی: براساس اقدام پژوهشی که در سال 94 و 95 بهزیستی کشور با هماهنگی ستاد مبارزه با مواد مخدر در راستای شیوع‌شناسی آسیب‌های اجتماعی انجام گرفت، 30 منطقه از استان در انجام این کار تحقیقاتی برای نمونه‌برداری انتخاب شد که بر اساس نتایجی که به صورت محرمانه در اختیار بهزیستی استان قرار گرفت، کردستان جز 10 استان آخر کشور در بحث اعتیاد است، البته نتایج این پژوهش نه در سطح کشور و نه در سطح استان هنوز منتشر نشده و محرمانه است.
نمی‌خواهیم بگوییم، کردستان، استان پاک و یا سفید است این را واقع‌بینانه می‌گویم و این دقیق‌ترین پاسخی است که می‌توانیم بگویم.
فارس: چرا آمار کشفیات رو به افزایش است؟ آیا این روند افزایشی بیانگر وجود تقاضای بالا به مصرف در استان نیست؟
ضرورت انجام آسیب‌شناسی در حوزه افزایش کشفیات مواد مخدر در کردستان
حریری: در زمینه آمار کشفیات مواد مخدر در سال گذشته نرم راضی کننده‌ای نبود، اما در سال گذشته وضعیت خوبی در سطح استان در این زمینه داشتیم، این آمار راضی کننده از کشفیات مواد مخدر می‌تواند در دو بعد مورد توجه قرار گیرد، از یک بعد از منظر تلاش جدی نیروی انتظامی در امر مبارزه و کشفیات و از سوی دیگر این نگرانی وجود دارد که دلیل کشف آیا 100 درصد عامل مقابله‌ای است یا نیاز و تقاضای مصرف، که در این زمینه تاکنون پژوهشی انجام نگرفته است.
این نیاز به یک پژوهش جدی و اساسی دارد که آیا نهادهای مقابله‌ای خوب کار کرده‌اند و یا تقاضا برای عرضه در جامعه افزایش پیدا کرده که در بازه زمانی دو ماه نیم تن انواع مواد مخدر در استان کشف و ضبط شده است.
متاسفانه برخی از مواد مخدر مانند پیش‌سازهای شیشه به تولید داخلی رسیده است، بعضا گزارش‌هایی به دست ما می‌رسد که خود قاچاقچیان برخی از این مواد را در داخل کشور تولید می‌شود.
رشد 296 درصدی کشفیات مواد مخدر در کردستان
شاکری: به هر حال رسالت کمیته مقابله با مواد مخدر به عهده نیروی انتظامی است یکی از اولویت‌های ما نیز بر همین اساس تشدید مقابله با عرضه و توزیع مواد مخدر است اقدامات ما نشان می‌دهد که کارهای خوبی انجام گرفته است.
در دو ماهه امسال نسبت به سال گذشته 296 درصد افزایش کشفیات داریم سال گذشته 135 کیلو کشفیات مواد مخدر در استان داشتیم که این میزان در دو ماهه امسال به 536 کیلو افزایش یافته است.
تریاک با 501 کیلوگرم بیشترین کشفیات را به خود اختصاص داده و بعد از آن مواد مخدر صنعتی مانند شیشه، گل و گراس نیز افزایش پیدا کرده است.
تلاش ما این است که بتوانیم افرادی که فعال هستند را شناسایی و دستگیر کنیم و در گام بعدی اقدام علیه خرده‌فروشان است که امنیت جامعه را در محلات به خطر انداخته‌اند.
انتظار داریم دستگاه قضا با خرده‌فروشانی که توسط نیروی انتظامی شناسایی و دستگیر می‌شوند، برخورد قاطع داشته باشد.
در کردستان شبکه توزیع نداریم، ولی در دو ماه و 20 روز گذشته، چهار باند دستگیر و متلاشی شده که 33 درصد نسبت به سال گذشته در بحث انهدام باندها افزایش داشته‌ایم.
242 طرح پاکسازی در نقاط آلوده و محیط پیرامونی مراکز دانشگاهی و طرح کنترل محورهای مواصلاتی در استان اجرا شده که نسبت به مدت مشابه دو درصد افزایش داشته است.
افزایش کشفیات مواد مخدر با آمار 20 هزار نفری معتادین همخوانی ندارد
کرمی: اینکه می‌گویند کشفیات آمار بالا دارد، اما در نقطه مقابل چندین سال است که یک آمار مبنی بر وجود 20 هزار معتاد در استان ارائه می‌شود، براساس آنچه در شیوع‌شناسی اعلام شده آمار معتادان ما 20 هزار نفر نیست ولی بازهم تاکید می‌کنم ما در موضوع اعتیاد جزء 10 استان آخر کشور هستیم.
نسبت به گذشته استان آمار ما نگران‌کننده است اما در مقابل با سایر استان‌های کشور وضعیت نگران‌کننده‌ای نداریم.
یک تا سه درصد از معتادین استان را بانوان تشکیل می‌دهند، سالانه 4 هزار معتاد مرد در کمپ‌های استان زیرپوشش خدمات درمانی قرار می‌گیرند، آمار پذیرش بانوان در تنها کمپ ترک اعتیاد در سنندج نیز حدود 50 نفر است که حداقل 20 نفر از این تعداد تکراری است.
براساس شیوع‌شناسی شناسی سال 94-95 انجام گرفته و در حقیقت آخرین کار علمی مستند انجام شده در سطح کشور و استان است،اطمینان می‌دهیم که آمار بانوان معتاد استان حتی از سه درصد پایین‌تر است.
اما معتقدیم وجود حتی یک معتاد آسیب جدی برای جامعه است و باید با تمام توان در راستای ریشه‌کنی اعتیاد باید تلاش شود!
آمار واقعی معتادین استان با آماری ارائه شده متفاوت است
حریری: آنچه شیوع‌شناسی می‌گوید، آمار واقعی معتادین استان با آماری که ارائه شده متفاوت است البته هنوز آماری به صورت رسمی به دبیرخانه استان اعلام نشده است از این رو در پاسخ به این سوال به میراثی که از گذشته به ما رسیده اکتفا می‌کنم که بر اساس این آمار در حال حاضر 22 هزار نفر در کردستان مصرف دارند.
قدسی: اطلاعات موثق در مورد میزان درگیری افراد با مواد مخدر در استان چه در بین بانوان و چه در میان آقایان وجود ندارد، ولی طبق مطالعاتی که دارم 5 تا 6 درصد از معتادین کشور بانوان هستند که این جای نگرانی دارد، و به احتمال زیاد با توجه به گذشت دو سال از انجام این کار تحقیقاتی شیوع‌شناسی بهزیستی، این آمار قطعا امروز بیشتر از گذشته است.
واقعیت این است که گرفتن آمار دقیق از تعداد گرفتارشدگان به مواد مخدر سخت است چرا که خیلی از خانواده به خاطر حفظ آبروی خود حاضر به اعلام اعتیاد دختر و یا همسر خود نیستند.
نگرانی امروز مسوولان و متولیان امر افزایش امار 6 درصدی بانوان معتاد است چون پیامد افزایش بیکاری و گسترش ناخواسته طلاق، آسیب‌های دیگر مانند سوءاستفاده از بانوان در زمینه خرید و فروش مواد مخدر و حتی سوءاستفاده های جنسی است که جای نگرانی بسیار دارد.
فارس: معتاد را بیمار می‌دانند، آیا این دیدگاه روند مقابله با اعتیاد را به نوعی با چالش و مشکل روبه‌رو نخواهد کرد؟
حریری: در بحث مجرم یا بیمار ستاد مبارزه با مواد مخدر معتقد است معتاد بیمار است و اگر در فرایند درمان خود قرار نگیرد مجرم خواهد بود.
البته ناگفته نماند که همین یک کلمه موجب بروز مشکلات زیادی برای ما در عرصه مبارزه با اعتیاد شده است،چراکه برخی از دستگاه‌ها با این توجیه که معتاد بیمار است حاضر به انجام رسالت‌های مقابله‌ای خود در این حوزه نیستند این در حالی است که بیماری که فرایند درمان را طی نکند به عنوان مجرم قلمداد می‌شود و سیستم قضایی باید به فوریت در مورد مجرم بودن این فرد حکم صادر کند و نیروی انتظامی نسبت به جمع‌آوری اقدام کند.
معتاد یک بیمار است و حتما باید درمان شود، مواد 15 و 16 وجود دارد که در ماده 15 معتاد با پای خود برای درمان به کمپ مراجعه می‌کند و این ظرفیت در استان فراهم است، اما ماده 16 به دلیل پایین بودن تعداد معتادین متجاهر در استان اعمال نمی‌شود و لذا تبصره دو ماده 16 به کردستان داده‌اند.
تبصره سه ماده 16 زندان است، وقتی معتاد متجاهر بعد از دو بار استفاده از سهمیه رایگان خدمات دولت، دوباره اعتیاد پیدا کرد باید به عنوان مجرم به زندان فرستاده شود لذا به عنوان دبیرخانه شورای مبارزه با مواد مخدر استان انتظار داریم متولیان امر در مورد عدم اجرای تبصره 3 ماده 16 جوابگو باشند که چرا تا به امروز در این استان اجرا نشده است؟
در سال‌های گذشته در ایام تعطیلات عید معتادین متجاهر جمع‌آوری و حدود دو هفته نگهداری می‌شدند که امسال این میزان به 6 ماه افزایش یافت در صورتکیه در عمل اجرایی نشد و به همان روال گذشته در استان عمل شد که این خلاء بزرگی در استان است.
تعریف درستی از معتاد متجاهر در کردستان وجود ندارد، در کمپ ماده 15 افرادی با حکم دستگاه قضا به صورت رایگان پذیرش می‌شوند که به لحاظ مالی از تمکن بالایی برخوردار هستند، که این به یک چالش جدی برای کمپ‌ها تبدیل شده است چرا که ستاد مبارزه با مواد مخدر تنها منابع نگهداری معتادین متجاهر را تامین می‌کند.
کرمی: اینکه می‌گویند معتاد مجرم نیست بیمار است ما با این موضوع در سطح جامعه مشکل داریم، الان برای مقابله با موضوع اعتیاد در کشور به این نتیجه رسیده‌اند که باید مراکز کاهش آسیب راه‌اندازی شده و در قالب این مراکز به معتادین خدمات ارائه شود.
تجربه نشان داده وجود مراکز نگهداری معتادین موجب کاهش بخش زیادی از آسیب‌ها می‌شود اما موضوع اصلی این است مردم اجازه راه‌اندازی این مکان‌ها در محلات را نمی‌دهند این نشان می‌دهد در عمل بیماربودن معتاد را باور نداریم و به چشم مجرم به آنها نگاه می‌شود.
درمان معتاد در کمپ‌ها مستلزم همکاری و تعامل خانواده معتادین است، درصد درمان در کمپ‌های در خوشبینانه‌ترین حالت 4 تا 8 درصد است، که البته این میزان در کردستان یک درصد هم نیست، چرا که خانواده‌های معتادین و جامعه در بحث درمان معتادین همکاری لازم را ندارند.
قدسی: همه براین واقف هستیم که اعتیاد بیماری است ولی باید این تعارض را که در این حوزه وجود دارد حل کنیم، وقتی لفظ بیمار را بکار می‌بریم یعنی به صورت ناخواسته و بدون اختیار انسان مبتلا به بیماری مبتلا و قطعا نیاز به درمان و حمایت‌های فردی و اجتماعی برای طی مسیر درمانی دارد ولی در کنار این بیماری بیماری به نام اعتیاد داریم که آن را نیز جزء بیماری می‌دانیم چون می‌گویم از لحلظ فردی به دلیل نبود برخی پارامترها فرد معتاد شده و در دام اعتیاد افتاد است.
متاسفانه به این دلیل که معتادین نتوانسته اعتماد جامعه را به دلیل عدم پاسخگویی در قبال خدماتی که دریافت می‌کنند جلب کنند، جامعه دیگر آنها را به چشم بیمار نگاه نمی‌کند و آنها را مجرم می‌داند که برای رفع این دیدگاه نیاز به اقدامات و کار فرهنگی داریم.
اکثر دستگاه‌های حمایتی و خدماتی فعال در حوزه مقابله با اعتیاد این نگرانی دارند که فرد بهبودیافته با وجود تمام هزینه‌هایی که به جامعه تحمیل می‌کند کمتر قادر به حفظ وضعیت خودش خواهد بود و در کوتاه‌ترین زمان به دام اعتیاد باز می‌گردد.
اینکه در زمینه ایجاد زیرساخت‌های لازم در حوزه اجتماعی و اقتصادی و غیره برای افراد بهبود یافته کاستی‌هایی وجود دارد غیرقابل انکار است.
دستگاه‌های حمایتی و درمانی اکثرا نگران هستند چرا که هم و غم آنها آموزش، پیشگیری، درمان و غیره است.
فارس: نوک پیکان انتقادات مردم در بحث عدم جمع‌آوری معتادین به سمت نیروی انتظامی است، دیدگاه شماها در این مورد چیست؟
شاکری: یکی از اقدامات ما جمع‌آوری معتادان است این آمادگی را داریم که اگر بستر فراهم شود و محل نگهداری فراهم باشد ظرف 48 ساعت این افراد را جمع‌آوری و تحویل کمپ‌ها دهیم.
پلیس مبارزه با مواد مخدر استان طی دو ماه اول امسال 205 نفر معتاد متجاهر را دستگیر و تحویل کمپ‌ها داده که این آمار در سال گذشته 76 نفر بوده است.
ذکر این نکته را ضروری می‌دانم در حالی که آمار معتادین متجاهر استان بر اساس اعلام دبیرخانه شورای برنامه‌ریزی مبارزه با اعتیاد 150 نفر است ما بیش از 200 نفر معتاد متجاهر را جمع‌آوری و تحویل کمپ‌ها داده‌ایم به این معنی است که برخی از معتادین شاید دو و یا سه بار در این بازه زمانی جمع‌آوری و تحویل کمپ داده شده و زیرپوشش خدمات قرار گرفته و این چرخه باطلی است که همچنان تکرار می‌شود.
الان ظرفیت کمپ‌های استان پر است و به ما اعلام شده که دیگر گنجایش پذیرش در کمپ اجباری نداریم.
وقتی زیرساخت لازم برای نگهداری وجود ندارد حال نیروی انتظامی این افراد را هم جمع‌آوری کند چه کاری می‌توان انجام دهیم.
حریری: کسی کارتن خواب دستگیر می‌شود ستاد تا ریال آخر پرداخت می‌کند، 20 اداره عضو شورای مبارزه با مواد مخدر است تمامی نهادهای ما باید به این موضوع توجه داشته باشیم که وقتی یک معتاد دستگیر می‌شود و باید بازه زمانی چند ماهه را طی کند ولی در کوتاه‌ترین زمان ترخیص می‌شود.
آنچه علم می‌گوید، 30 درصد بحث ریشه‌کنی اعتیاد به حوزه مقابله و 70 درصد دیگر مربوط به پیشگیری و درمان است که متاسفانه باید گفت پروسه درمان معتادین در کشور و استان ما به دلیل نبود خدمات و مراقبت‌های بعد از درمان یک چرخه باطل است، باید روی مراقبت‌های بعد از خروج بیشتر توجه شود.
فارس: دستگیری انجام می‌شود اما بازهم همان اعضا هستند، دلیل اصلی تکرار این عمل چیست؟
شاکری: متاسفانه یکی از نگرانی‌های ما همین موضوع است که فرد دستگیر می‌شود ولی بعد از مدتی با قرار وثیقه آزاد می‌شود که این معضل بزرگی است ما سال گذشته یک نفر را با یک کیلو مواد مخدر گرفتیم همین فرد را امسال با 7 کیلو دستگیر کرده‌ایم.
امسال باندی با 130 کیلوگرم تریاک دستگیر کردیم که همین باند در سال 96 با 90 کیلو مواد مخدر دستگیر کرده بودیم.
نفر را که مطالبه جدی مردم بود با هزار مکافات با 400 گرم تریاک دستگیر کردیم و تحویل دادیم ولی در کوتاه‌ترین زمان دوباره آزاد شد که این موضوع به نوعی ایجاد بی‌اعتمادی در جامعه نسبت به ما را فراهم کرده است.
ما مورد داریم که 19 بار به زندان تحویل داده‌ایم اما متاسفانه بعد از مدتی آزاد شده است و همین باعث نارضایتی و بی‌اعتمادی مردم به دستگاه‌های حاکمیتی شده است.
انباردار قانونی اموال قاچاقچیان شده‌ایم
حریری: ما به انباردار قانونی قاچاقچیان مواد مخدر تبدیل شده‌ایم یعنی بعد از اینکه نیروی انتظامی اقدام به دستگیری فروشندگان و توزیع‌کنندگان مواد مخدر می‌کند اموال آنها شامل ماشین، موبایل و ... توقیف می‌شود اما بعد از مدتی این افراد دستور رفع توقیف می‌گیرند و ما فقط به عنوان انباردار قانونی این افراد عمل کردیم و در اصل کار مثبتی انجام نشده است.
مشکل اساسی در ساختار قانون داریم یعنی بیشتر مواردی که به مواد مخدر مربوط می‌شود یا الحاقیه و ابلاغیه است یا آئین‌نامه این درحالی است که کار قاضی قانون است و آئین‌نامه و ابلاغیه اصلا مورد تایید قاضی نیست و آنها قانون را به رسمیت می‌شناسند.
فارس: خانواده‌ها چه نقشی در درمان و بهبودی معتادین دارند؟ چرا تبصره 3 ماده 16 در استان کردستان اجرا نمی‌شود؟
کرمی: هرچند در بحث درمان نیازمند همکاری خانواده هستیم اما یکی از مسائل نگران‌کننده در بحث درمان معتادین این است که معمولا خانواده‌ها یک مدت اعتیاد فرزندان خود را پنهان می‌کنند و نمی‌خواهند قبول کنند که فرزندشان مصرف‌کننده مواد است و همین پروسه معیوب ادامه دارد تا اینکه زمانی خانواده موضوع را مطرح می‌کند که از فرزندشان واقعا عاجز شده‌اند یعنی خانواده‌ها زمانی به کمپ‌ها مراجعه می‌کنند که از فرزند خود عاجز هستند و طبیعی است وقتی خانواده‌ای از فرزندش عاجز است دیگر بحث درمان مطرح نیست بلکه فقط می‌خواهد معتاد را از خانوده خود دور کنند.
هرگاه درمان جواب داده است(البته آمار بهبودی زیاد و معنادار نیست) مطمئنا خانواده فرد در این بهبودی نقش تاثیرگذاری داشته است.
دوستان قضایی معتقد هستند که در سطح عالی قضایی بخش‌نامه این است که حدالامکان کسی بخاطر مصرف مواد زندان نرود از طرف دیگر در تبصره 3 عنوان می‌شود هر کس دوبار کمپ اجباری تبصره 2 برود برای بار سوم باید تحویل زندان داده شود اما ما الان در شهر سنندج و سقز که بیشترین متجاهرین را داریم افرادی وجود دارند که بیشتر از هشت مرتبه از تبصره 2 استفاده کردند درحالیکه اگر قانون اجرا می‌شد باید این افراد زندان می‌رفتند، در کل در مورد این قضیه باید دوستان قضایی پاسخگو باشند نه ما.
فارس: دلیل عدم بهبودی معتادان چیست؟ آیا پروسه درمان معیوب است یا مشکل از جای دیگری است؟
کرمی: براساس نتایج شیوع‌شناسی مواد مخدر اولین انگیزه مصرف مواد هم در سطح استان و هم در سطح کشور جلب‌توجه و دومین آن بحث تفریح بوده است، پس اگر ما بتوانیم در بحث نشاط اجتماعی اقدامات خوبی انجام دهیم قطعا می‌توانیم پیشگیری کنیم اما متاسفانه ما فقط حرف می‌زنیم.
اعتباری که ما بابت درمان فقط در بحث متجاهرین در استان و حتی در سطح کشور هزینه می‌کنیم چندین برابر اعتباری است که برای پیشگیری در نظر گرفته شده است یعنی کار ما به جایی رسیده که بیشترین اعتبار را به درمان اختصاص می‌دهیم آن هم درمانی که تا امروز پاسخ مناسبی از آن دریافت نکردیم و تعداد بهبودیافتگان ما چشمگیر نیست.
هرچند ما به لحاظ مصرف موادمخدر جزو 10 استان آخر هستیم اما در بحث مشروبات الکلی جزو چند استان اول هستیم که این مسئله هم، نگران‌کننده است چرا که سالانه چندین نفر بخاطر مصرف مشروبات الکلی جان خود را از دست می‌دهند پس باید به آن ورود پیدا کنیم.
وجود چرخه معیوب در بحث سیاست‌گذاری و برنامه‌ریزی باعث بی‌نتیجه بودن اجرا می‌شود، البته اعلام نکردن نتایج برخی تحقیقات و پژوهش‌ها باعث شده که مردم دیگر به ما اعتمادی نداشته باشند مردمی که همیشه از آنها به‌عنوان بزرگترین سرمایه اجتماعی یاد می‌شود.
ساماندهی معتادین متجاهر کمبود جسمی برای اولین بار در کردستان
حریری: ما برای اولین بار در استان کردستان معتادین متجاهر کمبود جسمی را ساماندهی کردیم معتادینی که هم ایدز دارند، هم هپاتیت و هم نیاز به قطع عضو دارند، طبق پروتکل، بهزیستی این افراد را پذیرش نمی‌کند چون بیماری مسری دارند و دانشگاه علوم‌پزشکی هم آنها را درمان نمی‌کند اما ما با همکاری بهزیستی، نیروی انتظامی و سیستم قضایی اولین استان در کشور هستیم که این افراد که حدود 5 نفر هستند را در اتاق ایزوله‌ای در کمپ جاده ساحلی اسکان دادیم.
امسال سهمیه اسکان معتادین متجاهر در استان را 30 نفر افزایش داده‌ایم که با این سهمیه‌بندی جدید تعداد معتادین متجاهری که قادریم به مدت یک‌سال با منابع مالی ستاد مبارزه با مواد مخدر و بدون هزینه‌کرد خانواده‌ها در کمپ‌ها اسکان دهیم به 180 نفر رسیده است.
البته خود ما هم می‌دانیم که بعد از یک سال معتاد ما بهبودی کامل پیدا نمی‌کند چون بعد از بهبودی خدماتی به آنها ارائه نمی‌شود و از طرف خانواده و جامعه هم طرد شده‌اند باز به چرخه مصرف مواد برمی‌گردند اما در شهری مثل تبریز در کنار کمپ ترک اعتیاد با همکاری خیرین استان، مرکزی برای اشتغال این افراد فراهم شده و سازمان فنی و حرفه‌ای با ارائه مهارت‌های تخصصی به این افراد زمینه اشتغال آنها را فراهم آورده و سالانه با بکارگیری 60 نفر از بهبودیافتگان در این مرکز به آنها طبق قانون کار حقوق و بیمه می‌دهند و همین باعث شده که دیگر به سمت مواد نروند البته در این مراکز خدمات روان‌درمانی، روانشناسی، دندانپزشکی و ... تقویت شده است.
براساس الگویی که در شهر تبریز انجام شده است ما هم اقدامات اولیه را از اسفند سال گذشته شروع کرده‌ایم اما مقاومت اداری در استان ما خیلی بالاست چون در اینجا خیرین پای کار نیستند و بودجه‌های دولتی هم قطره چکانی است مقاومت‌ها به شدت سنگین‌تری اعمال می‌شود و ادارات می‌ترسند که این جزو وظیفشان شود و از انجام آن امتناع می‌کنند.
در حالیکه باید در بحث پیشگیری، درمان و خدمات بعد از بهبودی همه ادارات پای کار باشند اما نیستند، متاسفانه ما چیزی به نام مراقبت بعد از خروج نداریم یعنی هیچ جای قانون به ما نگفته است که مراقبت بعد از خروج کنید و چون قانون نیست اکثر نهادها از انجام آن سرباز می‌زنند درحالیکه مراقبت بعد از خروج براساس قانون سند جامع پیشگیری از اعتیاد و طرح ملی می‌گوید که 20 نهادی که عضو شورای هماهنگی مبارزه با مواد مخدر هستند باید پای کار بیایند.
متاسفانه ما در انجام هر کاری به خروجی و نتیجه آن فکر نمی‌کنیم بلکه فقط می‌خواهیم رفع تکلیف کنیم اما از این به بعد شورای هماهنگی مواد مخدر هر کاری که خروجی داشته باشد را شروع می‌کند در غیراینصورت آن طرح تعطیل می‌شود و هزینه‌ای برایش صرف نمی‌شود.
ما در مسئله نشاط اجتماعی ضعیف هستیم، افسردگی، استرس، اضطراب و ... کل افراد جامعه را درگیر کرده است مطمئنا در جامعه‌ای نشاط و سرزندگی وجود دارد که اشتغال باشد اما وقتی امروز اکثر جوانان ما بیکار هستند سرزندگی و نشاط از کجا بیایید؟
امروز باید زیربناهای اقتصادی و فرهنگی را اصلاح کنیم، آموزش و پرورش ما مهمترین پایگاه برای فرهنگ سازی است، وقتی بتوانیم از مهد کودک آموزش به کودکان را شروع کنیم مطمئنا موفق می‌شویم.
طرح فست یکی از بهترین طرح‌های خانه و مدرسه ماست که اگر در تمام مدارس ما اجرا شود فرزندان ما در مقابل مواد مخدر آنتی‌ویروس مواد مخدر می‌شوند و آسیب نمی‌بینند اما متاسفانه فقط در چند مدرسه به صورت محدود برگزار شده است در واقع اگر طرح فست در تمام جامعه فراگیر شود هیچ نگرانی برای نسل آینده نخواهیم داشت.
پیشگیری در چهار سطح فرد، خانواده، گروه دوستان و اجتماع باید فراگیر شود و همزمان خرده‌فروشان و عمده فروشان جمع‌آوری و بستر اشتغال‌زایی و همچنین تفریح فراهم شود.
متاسفانه امروز فضای مجازی برای جامعه ما فرهنگ‌سازی می‌کند و نهادهای فرهنگی ما خیلی تاثیرگذار نیستند و این آسیب است.
با توجه به اینکه خانواده مهمترین پایگاه مقابله با اعتیاد است باید سبک‌های فرزندپروری وارد مباحث آموزشی و رسانه‌ها ما شود.
امروز اعتیاد اولویت آخر صدا و سیمای کردستان است و برنامه‌های مربوط به اعتیاد را در زمان‌های مرده پخش می‌کند که حتی خود ما نمی‌توانیم آن را نگاه کنیم چه برسد به مردم، وقتی صدا و سیما ما اولویتش اعتیاد و مبارزه با اعتیاد نیست من به تنهایی چقدر می‌توانم موثر باشم؟
شورای هماهنگی مبارزه با مواد مخدر شامل 20 اداره است تک تک آنها باید پاسخگو باشند و ما فقط به عنوان دبیر این شورا باید فعالیت کنیم.
اگر وارد جزییات شوم جامعه تشویش می‌شود متاسفانه یکسری تخلفات در سیستم اداری اتفاق می‌افتد که جامعه و رسانه از آن آگاه نیستند و فقط دبیرخانه شورای مبارزه با مواد مخدر را می‌شناسند و کل کاسه و کوزه‌ها را سر ما می‌شکنند درحالیکه ما فقط دبیر این شورا و هماهنگ‌کننده این شورا هستیم اما سیاست من از این به بعد این است که تمام ادارات باید پاسخگو باشند، سازمان فنی و حرفه‌ای باید بابت پولی که از شورا دریافت کرده و در قبال آن باید در کمپ‌ها مهارت‌آموزی کند پاسخگو باشد و بگوید چند کمپ ما را پوشش داده است، سیستم قضایی ما باید تبصره 3 را اجرا کند اما وقتی اجرا نمی‌کند آیا من باید پاسخگو باشم؟ آیا من باید پاسخگوی کم‌کاری هلال احمر در این حوزه باشم؟
قدسی: متاسفانه امروز مصرف گل بیشتر از سایر مواد مخدر در بین جوانان و نوجوانان شیوع پیدا کرده است، البته دانش‌آموزان از روی کنجکاوی و نه از سر لذت به این مواد روی آورده‌اند.
جدیدا در سطح کشور طرحی به عنوان طرح نماد که مخفف نظام مراقبت اجتماعی دانش‌آموزان است راه‌اندازی شده است که این طرح جزو بهترین طرح‌هایی است که چهارچوب مشخصی دارد و چند دستگاه را با هم هماهنگ می‌کند مطمئنا اگر این طرح به درستی اجرا شود بچه‌ای که در معرض آسیب است از همان مدرسه از او مراقبت می‌شود تا وقتی که فارغ‌التحصیل شود.
استان کردستان جزو استان‌هایی است که از سال گذشته دو شهرستان آن تحت پوشش این نماد قرار گرفته است اما با پیگیری‌های آموزش و پرورش و معاونت سیاسی اجتماعی استانداری استان قرار است تعداد شهرستان‌ها را بیشتر کنیم که این طرح پوشش بیشتری در استان داشته باشد.
ما دنبال الگو جامعی هستیم که هم بحث آموزش و پیشگیری داشته باشد و هم بحث درمان و خدمات بعد از بهبودیافتگی اما امروز مشکل ما این است که دستگاه‌ها تا مرحله بهبود کمک می‌کنند اما از این مرحله به بعد ارتباط قطع می‌شود و چون اعتماد جامعه به معتادین هم وجود ندارد دوباره وارد پروسه اعتیاد می‌شوند.
با توجه به اینکه خود استاندار شخصا مطالبه‌گر در این حوزه هستند بنابراین آماده هر نوع حمایت برای اجرای الگوی بومی از پیشگیری تا خدمات بعد از بهبودیافتگی هستیم هم از لحاظ هماهنگی بین دستگاه‌های مرتبط و هم از لحاظ اعتبار و حمایت مالی.
امسال دو پایگاه و کلینیک مشاور و خدمات بهداشتی برای زنان آسیب‌دیده ایجاد کردیم این درحالی است که قبلا علوم پزشکی فقط یک پایگاه داشت که وقتی مراجعه می‌کردیم تعداد افرادی که آلوده شده بودند زیاد بود و نیاز به خدمات بیشتر داشتند به همین منظور 2 پایگاه دیگر در سقز و سنندج ایجاد کردیم و به زودی شروع به فعالیت می‌کنند و این جزو کارهای اساسی بود که برای خانم‌هایی که در این حوزه آسیب دیده بودند مفید است.
افزایش دفاتر تسهیل‌گری به 9 دفتر در استان کردستان
در سال‌های گذشته 7 دفتر تسهیل‌گری داشتیم اما امسال با مجوزهای جدیدی که دریافت کردیم به 9 دفتر افزایش پیدا کرده است که 12 محله حاشیه شهر را پوشش داده‌اند و ریزترین اطلاعات در مورد هر پلاک را داریم تا مسائل و مشکلات حاشیه شهر حل شود.
سال گذشته 64 طرح به وسیله تشکل‌ها و سازمان‌های مردم نهاد اجرا شد که یکی از آنها اقداماتی برای آموزش و پیشگیری از مصرف مواد مخدر است البته برای بحث درمان هم تفاهم‌نامه‌هایی با برخی دستگاه‌ها از جمله مجمع سلامت داریم که هر کدام در راستای کاهش آسیب است.
ما معتقدیم که نباید خود را محدود و محصور در بخش‌نامه، دستورالعمل و حتی اعتبار کنیم به نظر من مدیریت اعتبار مهم و ایجاد همدلی و حساس کردن تمام دستگاه‌ها روی یک هدف مشخص مهم است.
انتهای پیام/2330/71 و 83/ق
نظر شما