به گزارش خبرنگار ورزشی خبرگزاری تسنیم، کمیته عالی برگزاری مسابقات جام جهانی 2022 از سال 2011 برای هرچه بهتر برگزار شدن جام جهانی قطر، تشکیل شد. کمیته‌ای که پس از تأسیس با حواشی زیادی هم دست و پنجه نرم کرده است. شاید یکی از مهم‌ترین این حواشی که جنبه حقوق بشری نیز به خود گرفته، ادعای کشته شدن 1200 تا 1400 کارگر در پروژه‌های جام جهانی بوده است.

با توجه به حضور تعداد بالایی از کارگران هندی، نپالی، بنگلادشی و سریلانکایی در قطر و استفاده از این کارگران برای آماده‌سازی پروژه‌های جام جهانی 2022، برخی حاشیه‌ها از سوی مسئولان این کشورها ایجاد می‌شود. ادعای کشته شدن نزدیک به 1400 کارگر در پروژه‌های جام جهانی برای اولین بار و به صورت رسمی، سال 2015 از سوی رئیس اتحادیه کارگران بین‌المللی مطرح شد و وی مدعی بدرفتاری کارفرمایان با کارگران خارجی به دور از چشم قطری‌ها نیز بود.

عمده کارفرمایان در قطر، افرادی از ملیت‌های دیگر هستند. در خصوص این کارفرمایان این ادعا مطرح شده بود که آنها به دور از چشم قطری‌ها، با کارگران عمدتاً بدرفتاری‌هایی صورت می‌دهند. از جمله این بدرفتاری‌ها گرو گرفتن پاسپورت کارگران، اسکان در فضایی غیراستاندارد و نامناسب، عدم رعایت بهداشت و حتی وعده غذایی نامناسب عنوان شده بود. شارون بارو، رئیس اتحادیه کارگران بین‌المللی نیز در گفت‌وگو با نشریه هفتگی «The Saturday» با اشاره به این موضوعات حتی روی ادعای کشته شدن 1400 کارگر پافشاری کرده بود.

با این حال قطری‌ها از دسامبر سال 2013 به صورت رسمی پروژه‌های عمرانی خود را با حضور گسترده کارگرانی از کشورهای مختلف آغاز کردند. در زمان مطرح شدن ادعای مرگ 1400 کارگر در سال 2015، با حسابی سرانگشتی و با احتساب روزهای تعطیل اینگونه باید گفت روزانه 2 کارگر جان خود را از دست داده‌اند که چنین آماری به ثبت رسیده است، اما آیا آمار نهادهای بین‌المللی هم چنین ادعایی را تأیید می‌کند؟ شاید کشته شدن میانگین روزانه دو کارگر در پروژه‌های جام جهانی 2022 قطر، حتی نیازی به آمار نهادهای بین‌المللی، حقوق بشری و اتحادیه‌های کارگری نداشته باشد چرا که کشته شدن روزانه 2 کارگر، ساده‌تر از این گزارش‌ها به چشم آمده و می‌تواند گریبان قطری‌ها را بگیرد.

تمام این ادعاها، احتمالات و نقل قول‌ها در حالی مطرح شد که چندی بعد، حسن الثوادی، دبیر کمیته برگزاری جام جهانی 2022 اعلام کرد که آنها اقدامات برنامه‌ریزی شده مناسبی برای رفاه کارگران داشته‌اند. از جلمه اقدامات صورت گرفته برای کارگران افزایش امکانات اقامتی مناسب، فراهم کردن شرایط بهداشتی و ایمنی با افزایش آموزش و آگاهی، بررسی‌ها و آزمایش‌های جامع پزشکی و همچنین ممنوعیت نگهداری پاسپورت توسط کارفرمایان بوده است.

اغلب کارگران نپالی، هندی، سنگاپوری و سریلانکایی از طرف وزارت کار کشورشان راهی کشورهای دیگر می‌شوند. راه حضور اغلب این کارگران در کشورهای مختلف از جمله قطر، معرفی شدن از سوی شرکت‌های خصوصی به وزارت کار است که به طور معمول زیر نظر وزارتخانه‌های دولتی فعالیت می‌کنند. این شرکت‌ها نیز از هر کارگر برای پروسه معرفی آنها به وزارت کار و اعزام به کشورهای مختلف، مبلغی دریافت می‌کند. مبلغی که گاهی کارگران را مجبور به دریافت وام می‌کند تا آنها با فراهم کردن پول و پرداخت آن به این شرکت‌ها، صاحب شغل شوند. قطری‌ها اعلام کرده‌اند کارگرهایی که با پروژه‌های جام جهانی 2022 همکاری می‌کنند، در صورتی که با داشتن رسید یا گردش حساب مالی خود بتوانند ثابت کنند برای شروع کار در قطر پول پرداخت کرده‌اند، این مبلغ از سوی قطری‌ها به کارگران بازگردانده می‌شود. تصمیمی که تمجید اتحادیه کارگران بین‌المللی را به دنبال داشته است.

با اقداماتی که از سوی قطری‌ها در خصوص کارگران خارجی در پروژه‌های جام جهانی 2022 صورت گرفت، شارون بارو برخلاف اظهارات اولیه‌اش که حاشیه‌ساز شده بود، لب به تمجید گشود. رئیس اتحادیه کارگران بین‌المللی در ستایش از اقدامات صورت گرفته اعلام کرده بود که «نوع رفتار قطری‌ها با کارگران باید الگوی دیگر کشورهای خاورمیانه باشد.» او اینگونه به نوعی اظهارات اولیه خود را با این سخن، نقض کرد.

براساس مشاهدات خبرنگار خبرگزاری تسنیم از پروژه‌های جام جهانی 2022 و بازدید از وضعیت کارگرانی که در ورزشگاه‌های لوسیل و الریان مشغول به فعالیت هستند، بالاترین استانداردهای ایمنی رعایت شده است. اسکان کارگران نیز کنار کارگاه‌های عمرانی این ورزشگاه‌ها وضعیت مناسبی دارد و آنها در سوئیت‌هایی که کنار ورزشگاه‌ها ساخته شده با رعایت موارد بهداشتی، به استراحت کردن می‌پردازند. از طرفی رسیدگی مناسب به تغذیه کارگران در کنار بهداشت و کنترل‌های پزشکی نیز در پروژه‌های جام جهانی 2022 وجود دارد.

_{تصویر زیر، سوئیت کارگران در کنار کارگاه‌های عمرانی ورزشگاه لوسیل است}

هرچند گزارش مجدد رسانه‌های بین‌المللی در خصوص تأیید کشته شدن 1400 کارگر نپالی از سوی دولت این کشور، خبرگزاری تسنیم را بر آن داشت تا مجدداً پیگیری‌هایی در این زمینه داشته باشد. اختلاف تعداد کارگران جان باخته مربوط به پروژه‌های جام جهانی 2022 قطر حین کار یا خارج از محیط کار، با اعدادی که رسانه‌های بین‌المللی مدعی تأیید آن از سوی دولت نپال هستند، بسیار چشمگیر است.

اخیراً سایت اسپورت اکسپرس با رجوع به گزارش مستندی که از شبکه تلویزیونی WDR آلمان پخش و به صحبت‌های اولیه شارون بارو، رئیس اتحادیه کارگران بین‌المللی درباره کشته شدن 1400 کارگر استناد شده بود، سراغ مسئولان نپالی رفته بود. این سایت نوشته که دولت نپال کشته شدن 1400 کارگر تبعه این کشور را در مرحله ساخت ورزشگاه‌های جام جهانی 2022 قطر، تأیید کرده است.

ادعای کشته شدن 1400 کارگر از سال 2015 مطرح شده که مربوط به تمام کارگران بود. حالا پس از گذشت چهار سال و بدون افزایش حتی یک نفر به این آمار، نپالی‌ها مدعی هستند این 1400 کشته فقط مربوط به کشور آنهاست. اگر به طور متوسط بخواهیم کشته شدن کارگران هندی، بنگلادشی، سریلانکایی و سایر کشورها در پروژه‌های جام جهانی 2022 را هم به این آمار اضافه کنیم، این عدد را باید افزایشی چشمگیر داشته باشد، اما نکته جالب توجه صحبت‌های ضد و نقیضی است که در این خصوص صورت می‌گیرد.

در حالی که اسپورت اکسپرس مدعی شده که دولت نپال کشته شدن 1400 کارگر تبعه این کشور را تأیید کرده، اما همین سایت خبری به نقل از نارایان راگمی، سخنگوی وزارت کار نپال در رابطه با صحت این اخبار نوشته است: «اکنون اطلاعات رسمی درباره این فیلم مستند شبکه آلمانی ندارم، اما حقیقت است که کارگران زیادی از نپال جان خود را هنگام ساخت ورزشگاه‌های جام جهانی 2022 از دست داده‌اند. از زمانی که کارگران خود را به قطر فرستادیم برخی از آنها کشته شدند. مطمئن نیستم این تعداد 1400 نفر باشد».

چگونه است که اسپورت اکسپرس مدعی شده دولت نپال کشته شدن 1400 کارگر این کشور در پروژه‌های جام جهانی را تأیید کرده، اما سخنگوی رسمی وزارت کار این کشور به همین سایت می‌گوید از کشته شدن 1400 کارگر مطمئن نیست و حتی عددی اعلام نمی‌کند؟ مسلم است که قطری‌ها در صورت کشته شدن نه 1400 کارگر، بلکه در صورت کشته شدن حتی یک کارگر با هر ملیتی در صورت عدم رعایت ایمنی از سوی کارفرما، می‌بایست پاسخگو باشند. سؤال البته اینجاست که آیا موضوع مطرح شده در رسانه‌ها واقعیت دارد یا این مسائل برای به حاشیه راندن قطری‌ها در میزبانی جام جهانی 2022 مطرح می‌شود؟

گرو نگه داشتن پاسپورت کارگران توسط کارفرما یا مطلوب نبودن شرایط اقامتی، تغذیه، موارد ایمنی و بهداشتی کارگران شاید مسائلی باشد که چندان دور از ذهن نیست. یعنی می‌توان وجود چنین کوتاهی‌ها یا کمبودهایی را از سوی کارفرما قبول کرد که حتی قطری‌ها پس از متوجه شدن این مسائل، تلاش کردند وضعیت را به شرایط مطلوبی برسانند، اما آیا ادعای کشته شدن 1400 کارگر در پروژه‌های جام جهانی مسئله‌ای است که بتوان بدون سند و مدرک آن را ثابت کرد؟

آمار مرگ و میر کارگران در انجام پروژه‌ها همیشه توسط ارگانی مستقل و غیر وابسته تهیه می‌شود که مورد تأیید نهادهای ناظر بین‌المللی و سازمان بین‌المللی حقوق بشر است. آماری که در مورد جام‌های جهانی قبلی و حتی المپیک‌ها به ثبت می‌رسد. بر این اساس پروژه‌های جام جهانی 2022 قطر از 3 دسامبر 2013 (28 روز مانده به پایان سال 2013) آغاز شد که به همین دلیل آمار تلفات کارگران در این پروژه‌ها از همان روز محاسبه شده است. از اولین روز آغاز این پروژه‌ها تا سال 2017 سه مرگ حین کار رخ داده بود که این تلفات بر اثر بی احتیاطی و عدم رعایت ایمنی بوده است.

این ارگان اخیراً هم آمار تلفات در سال 2018 را به صورت جداگانه مورد بررسی قرار داده است. بر اساس آخرین بررسی‌های صورت گرفته و گزارش منتشر شده از سوی اتحادیه بین المللی کارگران، 31 هزار نفر در پروژه‌های جام جهانی 2022 مشغول به فعالیت هستند که تعداد مرگ و میرها در سال 2018 میان این کارگران، 11 نفر است. از این 11 کارگر تنها یک نفر در حوادث حین کار جان خود را از دست داده است.

علت از دست جان رفتن سایر نفرات نیز مشخص شده که یک نفر با اتومبیل تصادف کرده و 9 نفر دیگر در اتاق خواب خود بر اثر ایست قلبی یا مواردی از این دست که جزو مرگ‌های طبیعی بوده، جان خود را از دست داده‌اند. بر این اساس و آمار رسمی ثبت شده، از سال 2013 تا سال 2018 تنها چهار نفر در پروژه‌های جام جهانی جان خود را حین کار از دست داده‌اند که فاصله‌ای بسیار زیاد تا 1400 نفر ادعا شده دارد؛ عددی که 350 برابرِ واقعیت است.

بیش از سه سال تا آغاز جام جهانی 2022 باقی مانده و تا پایان پروژه‌های جام جهانی، این امکان وجود دارد که بازهم حوادث یا تلفاتی وجود داشته باشد. با این حال در پروژه‌های تورنمنت‌های مختلف نیز آمار تلفات به ثبت رسیده که به طور مثال فقط برای آماده‌سازی المپیک زمستانی 2014 سوچی در روسیه 70 کارگر جان خود را از دست دادند. در ساخت ورزشگاه‌های جام جهانی 2018 روسیه نیز 21 نفر جان باختند که مقایسه این آمارها با تعداد تلفات پروژه‌های جام جهانی 2022 قطر تا پایان سال 2018، نشان دهنده کمتر شدن تلفات حین آماده‌سازی ورزشگاه‌ها برای تورنمنتی چون جام جهانی است.

گزارش از علیرضا محرمی

انتهای پیام/