بارداری یکی از بهترین و حساسترین دورههای زندگی یک زن است؛ بنابراین برای زنان باردار یک رژیم غذایی سالم بسیار مهم است. مادرانی که در دل خود نوزاد دارند باید توجه ویژهای به چیزهایی که میخورند داشته باشند و از خوردن غذا و نوشیدنیهای مضر اجتناب کنند. حتی برخی غذاهایی که باید در حالت عادی هم به ندرت مصرف شوند در این دوران باید از خوردن آن کاملا اجتناب شود. در این مقاله ۱۱ غذا و نوشیدنی را با هم مرور میکنیم که در دوران بارداری باید از خوردن آنها پرهیز کنی.
ماهیهایی با جیوه بالا
جیوه یک عنصر بسیار سمی است که در آبهای آلوده یافت میشود. میزان بالای این عنصر برای سیستم عصبی، سیستم ایمنی بدن و کلیهها میتواند سمی باشد و مشکلات جدی در کودکان ایجاد کند.
از آنجایی که این عنصر در دریاهایی با آبهای آلوده یافت میشود، ماهیهای دریای بزرگ میتوانند مقادیر زیادی جیوه را در خود جمع کنند. بهتر است از خوردن ماهیهای جیوه دار در دوران بارداری اجتناب شود، اما اگر هم مجبور به مصرف این نوع ماهیها بودی بهتر است استفاده از آن نهایت به یک یا دو بار در ماه منتهی شود. از انواع ماهیهای جیوه دار میتوان به موارد زیر اشاره کرد: کوسه ماهی، شمشیر ماهی و انواع خاصی از ماهیهای تن.
اما همه ماهیها در معرض جیوه نیستند فقط انواع خاصی از آنها جیوه زیاد در خود دارند. پس مصرف ماهیهای کم جیوه در دوران بارداری بسیار مفید است و خوردن ۲ بار در هفته از آنها بسیار برای مادر و نوزاد مناسب است. به طور کلی ماهی دارای اسیدهای چرب امگا ۳ است که برای نوزاد بسیار مفید است.
ماهی خام
ماهیهای خام میتوانند چندین عفونت ویروسی، باکتری یا انگلی مانند ویبریو، سالمونلا و لیستریا باشد. برخی از این ویروسها فقط روی مادر تأثیر گذاشته و باعث ضعف میشوند. سایر ویروسها نیز ممکن است روی نوزاد تأثیر گذاشته و میتواند منجر به نوزاد نارس با عواقب جدی و حتی مرگ بار شود.
به طور کلی خانمهای باردار بیشتر به عفونت لیستریا مبتلا میشوند. این احتمال تا ۲۰ برابر هم میتواند بیشتر از افراد معمولی باشد.
گوشتهای خام و فرآوری شده
خوردن گوشتهای خام خطر ابتلا به عفونتهای مختلف از جمله توکسوپلاسما را افزایش میدهد. برخی باکتریها بر روی سطح گوشت قرار میگیرند و بعضی دیگر در داخل فیبرهای ماهیچهای هستند. باکتریها ممکن است سلامت نوزاد را تهدید کنند و منجر به مرگ زودرس یا بیماریهای عصبی شدید از جمله عقب ماندگی ذهنی، کوری و صرع بشوند.
گوشتهای فرآوری شده که در غذاهایی مانند سوسیس استفاده میشوند نیز میتوانند مضر باشند.
تخم مرغ خام
تخم مرغ خام میتواند آلوده با سالمونلا باشد. علائم عفونتهای سالمونلا معمولا توسط مادر تجربه میشوند و شامل: تب، تهوع، استفراغ، گرفتگی معده و اسهال است. در موارد نادر هم میتواند باعث التهاب در رحم شود که باعث زایمان زودرس میشود. اکثر محصولات کارخانهای حاوی تخم مرغهای پاستوریزه هستند، اما با این حال همیشه برچسب روی محصولات و مواد تشکیل دهنده آن را بخوان. خانمهای باردار باید همیشه از تخم مرغ کاملاً پخته و پاستوریزه استفاده کنند.
گوشتهایی مثل دل و جگر
گوشت اعضاء حیوانات یک منبع عالی و مغذی است که شامل آهن، ویتامین B۱۲، ویتامین آ. و مس هستند و همه این مواد برای مادر و نوزاد مناسب است. با این حال خوردن عضوهایی که بیش از حد ویتامین آ. در آن قسمت وجود دارد، در طول بارداری توصیه نمیشود؛ زیرا مصرف بیش از حد این گوشت ممکن است باعث مسمومیت ویتامین آ. و بر هم زدن سطح مس در بدن شود که میتواند منجر به نقص تولد و مسمومیت کبدی بشود. پس بنابراین زنان باردار نباید بیش از یک بار در هفته این گوشتها را مصرف کنند.
کافئین
کافئین یکی از رایجترین مواد روان گردان در جهان است که عمدتاً در نوشیدنیهایی مانند قهوه، چای، نوشابه و کاکائو یافت میشود. معمولا به خانمهای باردار توصیه میشود که مصرف کافئین روزانه خود را به زیر ۲۰۰ میلی گرم برسانند و خوردن قهوه به روزی ۱ – ۲ فنجان محدود شود.
کافئین به سرعت جذب شده و به جفت و جنین منتقل میشود. مصرف کافئین زیاد در دوران بارداری باعث محدودیت در رشد جنین، وزن کم هنگام تولد (کمتر از ۲.۵ کیلوگرم)، افزایش خطر مرگ و افزایش خطر ابتلا به بیماریهای مزمن در بزرگسالی مانند دیابت نوع ۲ میشود.
جوانههای کال
جوانههای کال و نارس مانند جوانه یونجه، شبدر، تربچه، لوبیا سبز و… میتوانند آلوده به سالمونلا باشند؛ زیرا محیط مرطوب مورد نیاز برای رشد این جوانهها برای این نوع از باکتری مناسب بوده و تقریباً میتوان گفت: با شست و شو از بین نمیروند. به همین دلیل توصیه میشود زنان باردار از خوردن جوانههای خام و کال خودداری کنند و همیشه پس از پخته شدن از آنها استفاده شود.
محصولات خوراکی شسته نشده
سطح میوه یا سبزیجات شسته نشده میتواند به چندین باکتری و انگل از جمله: توکسوپلاسما، سالمونلا و لیستریا آلوده باشد که این موارد از طریق خاک یا دست آلوده به آنها منتقل میشود. این آلودگی در هر کدام از مراحل تولید، برداشت، پردازش، ذخیره سازی، حمل و نقل و موقع فروش میتواند به وجود آید. این باکتریها میتوانند به مادر و نوزاد آسیب برسانند که یکی از انواع بسیار خطرناک آن که در میوهها و سبزیجات باقی میماند، توکسوپلاسما نامیده میشود.
اکثر نوزادهایی که آلوده به توکسوپلاسما میشوند در رحم مادر و هنگام تولد نشانه خاصی ندارند، اما به مرور زمان در طول زندگی آنها علائمی مانند نابینایی یا اختلالات عقلی ایجاد میشود؛ و حدود ۱ درصد از نوزادان هنگام تولد دارای آسیب جدی چشم یا مغز هستند.
در زمان بارداری با شست و شوی کامل میوه و سبزیجات، ضدعفونی کردن آنها به وسیله نمک و یا پختن شان خطر ابتلا به این بیماریها را به حداقل برسان.
شیر، پنیر و آبمیوههای غیر پاستوریزه
مواد لبنی غیر پاستوریزه به خصوص شیر و پنیر میتوانند شامل مجموعهای از باکتریهای مانند لیستریا، سالمونلا، E.coli و کمپیلو باکتر باشند. این امر میتواند در مورد آبمیوهها نیز صادق باشد. این عفونتها عواقب خطرناکی را برای قند عسل مان به همراه دارد. پاستوریزاسیون موثرترین راه برای کشتن هر نوع باکتری مضر است که در عین حال ارزش غذایی محصولات را تغییر نمیدهد. برای به حداقل رساندن خطر ابتلا به این عفونتها در زنان باردار توصیه میشود حتما از شیر، پنیر و آبمیوههای پاستوریزه استفاده شود.
الکل
مادران نوزادهای دلبر باید در طول دوره بارداری به طور کامل از نوشیدن الکل پرهیز کنند؛ زیرا خطر سقط جنین و یا به دنیا آمدن جنین مرده را افزایش میدهد. حتی مصرف میزان کمی از آن هم میتواند باعث بروز مشکلاتی در رشد مغز کودک شود.
ایجاد سندروم الکل جنینی از دیگر خطرات مصرف الکل است که شامل تغییر در فرم صورت، نقصهای قلبی و عقب ماندگی ذهنی میشود. از آنجا که مصرف هیچ میزان از الکل در طول دوره بارداری ثابت نشده است توصیه میشود که به طور کلی از آن اجتناب شود.
غذاهای آماده و فرآوری شده
در این زمان مادر به مواد مغذی ضروری مانند پروتئین، آهن و… نیاز دارد. درست است که این قضیه منوط بر مصرف دو برابر غذا نیست و فقط مصرف روزانه ۳۰۰ – ۵۰۰ کالری بیشتر در سه ماهه دوم و سوم بارداری کافی ست؛ اما با این حال باید در نظر داشت که مواد غذایی فرآوری شده حاوی مواد مغزی کم و کالری زیاد است که منجر به بالا رفتن قند و اضافه وزن میشود. علاوه بر این شکر زیاد موجود در این مواد خوراکی موجب افزایش چشم گیر ابتلا به بیماریهایی از جمله: دیابت نوع ۲ و بیماریهای قلبی میشود؛ بنابراین رژیم غذایی در دوران بارداری باید مطلوب و به طور عمده شامل مواد غذایی مقوی و ترجیحاً کالری پایین باشد تا بتواند به خوبی نیازهای مادر و نوزاد را پاسخ بدهد.
ماهیهایی با جیوه بالا
جیوه یک عنصر بسیار سمی است که در آبهای آلوده یافت میشود. میزان بالای این عنصر برای سیستم عصبی، سیستم ایمنی بدن و کلیهها میتواند سمی باشد و مشکلات جدی در کودکان ایجاد کند.
از آنجایی که این عنصر در دریاهایی با آبهای آلوده یافت میشود، ماهیهای دریای بزرگ میتوانند مقادیر زیادی جیوه را در خود جمع کنند. بهتر است از خوردن ماهیهای جیوه دار در دوران بارداری اجتناب شود، اما اگر هم مجبور به مصرف این نوع ماهیها بودی بهتر است استفاده از آن نهایت به یک یا دو بار در ماه منتهی شود. از انواع ماهیهای جیوه دار میتوان به موارد زیر اشاره کرد: کوسه ماهی، شمشیر ماهی و انواع خاصی از ماهیهای تن.
اما همه ماهیها در معرض جیوه نیستند فقط انواع خاصی از آنها جیوه زیاد در خود دارند. پس مصرف ماهیهای کم جیوه در دوران بارداری بسیار مفید است و خوردن ۲ بار در هفته از آنها بسیار برای مادر و نوزاد مناسب است. به طور کلی ماهی دارای اسیدهای چرب امگا ۳ است که برای نوزاد بسیار مفید است.
ماهی خام
ماهیهای خام میتوانند چندین عفونت ویروسی، باکتری یا انگلی مانند ویبریو، سالمونلا و لیستریا باشد. برخی از این ویروسها فقط روی مادر تأثیر گذاشته و باعث ضعف میشوند. سایر ویروسها نیز ممکن است روی نوزاد تأثیر گذاشته و میتواند منجر به نوزاد نارس با عواقب جدی و حتی مرگ بار شود.
به طور کلی خانمهای باردار بیشتر به عفونت لیستریا مبتلا میشوند. این احتمال تا ۲۰ برابر هم میتواند بیشتر از افراد معمولی باشد.
گوشتهای خام و فرآوری شده
خوردن گوشتهای خام خطر ابتلا به عفونتهای مختلف از جمله توکسوپلاسما را افزایش میدهد. برخی باکتریها بر روی سطح گوشت قرار میگیرند و بعضی دیگر در داخل فیبرهای ماهیچهای هستند. باکتریها ممکن است سلامت نوزاد را تهدید کنند و منجر به مرگ زودرس یا بیماریهای عصبی شدید از جمله عقب ماندگی ذهنی، کوری و صرع بشوند.
گوشتهای فرآوری شده که در غذاهایی مانند سوسیس استفاده میشوند نیز میتوانند مضر باشند.
تخم مرغ خام
تخم مرغ خام میتواند آلوده با سالمونلا باشد. علائم عفونتهای سالمونلا معمولا توسط مادر تجربه میشوند و شامل: تب، تهوع، استفراغ، گرفتگی معده و اسهال است. در موارد نادر هم میتواند باعث التهاب در رحم شود که باعث زایمان زودرس میشود. اکثر محصولات کارخانهای حاوی تخم مرغهای پاستوریزه هستند، اما با این حال همیشه برچسب روی محصولات و مواد تشکیل دهنده آن را بخوان. خانمهای باردار باید همیشه از تخم مرغ کاملاً پخته و پاستوریزه استفاده کنند.
گوشتهایی مثل دل و جگر
گوشت اعضاء حیوانات یک منبع عالی و مغذی است که شامل آهن، ویتامین B۱۲، ویتامین آ. و مس هستند و همه این مواد برای مادر و نوزاد مناسب است. با این حال خوردن عضوهایی که بیش از حد ویتامین آ. در آن قسمت وجود دارد، در طول بارداری توصیه نمیشود؛ زیرا مصرف بیش از حد این گوشت ممکن است باعث مسمومیت ویتامین آ. و بر هم زدن سطح مس در بدن شود که میتواند منجر به نقص تولد و مسمومیت کبدی بشود. پس بنابراین زنان باردار نباید بیش از یک بار در هفته این گوشتها را مصرف کنند.
کافئین
کافئین یکی از رایجترین مواد روان گردان در جهان است که عمدتاً در نوشیدنیهایی مانند قهوه، چای، نوشابه و کاکائو یافت میشود. معمولا به خانمهای باردار توصیه میشود که مصرف کافئین روزانه خود را به زیر ۲۰۰ میلی گرم برسانند و خوردن قهوه به روزی ۱ – ۲ فنجان محدود شود.
کافئین به سرعت جذب شده و به جفت و جنین منتقل میشود. مصرف کافئین زیاد در دوران بارداری باعث محدودیت در رشد جنین، وزن کم هنگام تولد (کمتر از ۲.۵ کیلوگرم)، افزایش خطر مرگ و افزایش خطر ابتلا به بیماریهای مزمن در بزرگسالی مانند دیابت نوع ۲ میشود.
جوانههای کال
جوانههای کال و نارس مانند جوانه یونجه، شبدر، تربچه، لوبیا سبز و… میتوانند آلوده به سالمونلا باشند؛ زیرا محیط مرطوب مورد نیاز برای رشد این جوانهها برای این نوع از باکتری مناسب بوده و تقریباً میتوان گفت: با شست و شو از بین نمیروند. به همین دلیل توصیه میشود زنان باردار از خوردن جوانههای خام و کال خودداری کنند و همیشه پس از پخته شدن از آنها استفاده شود.
محصولات خوراکی شسته نشده
سطح میوه یا سبزیجات شسته نشده میتواند به چندین باکتری و انگل از جمله: توکسوپلاسما، سالمونلا و لیستریا آلوده باشد که این موارد از طریق خاک یا دست آلوده به آنها منتقل میشود. این آلودگی در هر کدام از مراحل تولید، برداشت، پردازش، ذخیره سازی، حمل و نقل و موقع فروش میتواند به وجود آید. این باکتریها میتوانند به مادر و نوزاد آسیب برسانند که یکی از انواع بسیار خطرناک آن که در میوهها و سبزیجات باقی میماند، توکسوپلاسما نامیده میشود.
اکثر نوزادهایی که آلوده به توکسوپلاسما میشوند در رحم مادر و هنگام تولد نشانه خاصی ندارند، اما به مرور زمان در طول زندگی آنها علائمی مانند نابینایی یا اختلالات عقلی ایجاد میشود؛ و حدود ۱ درصد از نوزادان هنگام تولد دارای آسیب جدی چشم یا مغز هستند.
در زمان بارداری با شست و شوی کامل میوه و سبزیجات، ضدعفونی کردن آنها به وسیله نمک و یا پختن شان خطر ابتلا به این بیماریها را به حداقل برسان.
شیر، پنیر و آبمیوههای غیر پاستوریزه
مواد لبنی غیر پاستوریزه به خصوص شیر و پنیر میتوانند شامل مجموعهای از باکتریهای مانند لیستریا، سالمونلا، E.coli و کمپیلو باکتر باشند. این امر میتواند در مورد آبمیوهها نیز صادق باشد. این عفونتها عواقب خطرناکی را برای قند عسل مان به همراه دارد. پاستوریزاسیون موثرترین راه برای کشتن هر نوع باکتری مضر است که در عین حال ارزش غذایی محصولات را تغییر نمیدهد. برای به حداقل رساندن خطر ابتلا به این عفونتها در زنان باردار توصیه میشود حتما از شیر، پنیر و آبمیوههای پاستوریزه استفاده شود.
الکل
مادران نوزادهای دلبر باید در طول دوره بارداری به طور کامل از نوشیدن الکل پرهیز کنند؛ زیرا خطر سقط جنین و یا به دنیا آمدن جنین مرده را افزایش میدهد. حتی مصرف میزان کمی از آن هم میتواند باعث بروز مشکلاتی در رشد مغز کودک شود.
ایجاد سندروم الکل جنینی از دیگر خطرات مصرف الکل است که شامل تغییر در فرم صورت، نقصهای قلبی و عقب ماندگی ذهنی میشود. از آنجا که مصرف هیچ میزان از الکل در طول دوره بارداری ثابت نشده است توصیه میشود که به طور کلی از آن اجتناب شود.
غذاهای آماده و فرآوری شده
در این زمان مادر به مواد مغذی ضروری مانند پروتئین، آهن و… نیاز دارد. درست است که این قضیه منوط بر مصرف دو برابر غذا نیست و فقط مصرف روزانه ۳۰۰ – ۵۰۰ کالری بیشتر در سه ماهه دوم و سوم بارداری کافی ست؛ اما با این حال باید در نظر داشت که مواد غذایی فرآوری شده حاوی مواد مغزی کم و کالری زیاد است که منجر به بالا رفتن قند و اضافه وزن میشود. علاوه بر این شکر زیاد موجود در این مواد خوراکی موجب افزایش چشم گیر ابتلا به بیماریهایی از جمله: دیابت نوع ۲ و بیماریهای قلبی میشود؛ بنابراین رژیم غذایی در دوران بارداری باید مطلوب و به طور عمده شامل مواد غذایی مقوی و ترجیحاً کالری پایین باشد تا بتواند به خوبی نیازهای مادر و نوزاد را پاسخ بدهد.
منبع:بهداشت نیوز
∎
نظر شما