‌قهرمانی ایران در مسابقات والیبال لیگ ملت های ۲۰۱۹، علاوه بر اینکه اتفاق شگرف و افتخارآفرینی در کشور بود، زمینه حضور زنان به عنوان تماشاگر در سالن های ورزشی را هم فراهم کرد، موضوعی که نشان داد زنان ایران زمین نه از حضور در میادین ورزشی منقلب می شوند و نه شاهد فحاشی های زننده از سوی سایر تماشاگران می شوند، بلکه در کمال آرامش به درخشش تیم ملی کمک می کنند.

مسابقات والیبال در سالن غدیر در شهر ارومیه استان آذربایجان شرقی که ۴هزار و ۶۰۰ صندلی دارد در حالی برگزار شد که حدود ۸۰۰ صندلی به صورت کاملاً آزاد و بدون گزینش در اختیار زنان قرار گرفت.

اتفاق بی‌سابقه ای که باعث واکنش مثبت زنان در فضای مجازی شد، شاهد این ادعا ویدئو منتشر شده مادر و دختری در فضای مجازی است که بر روی صندلی های ورزشگاه نشسته و از رضایت و امنیت خود می گویند.

حقی که نیمی از جمعیت کشور از آن محروم بوده و به آنان اجازه حضور در مکان های ورزشی برای تشویق همنوعان یا بعضاً فرزندان و همسران داده نمی شود؛ موضوعی که به باور کارشناسان، میتواند مشوق و انگیزه خوبی برای تلاش مضاعف ورزشکاران در جهت کسب پیروزی شود.

قانون درباره حق استفاده زنان از ورزشگاه چه می گوید

اصل ۲۰ قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، یکسانی زن و مرد را طبق اسلام این گونه عنوان می کند: همه افراد ملت اعم از زن و مرد یکسان در حمایت قانون قرار دارند و از همه حقوق انسانی، سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی با رعایت موازین اسلام برخوردارند. بر همین اساس، اجرای بدیهی ترین حقوق انسانی و شهروندی تکلیفی است که قانون به عهده دولتمردان قرار داده است.

در این میان، ورزش به عنوان یکی از ساز وکارهای حفظ سلامت جسمی و روحی افراد جامعه به شمار می رود که زنان و مردان از حقوقی برابر در استفاده از آن برخوردارند و همین امر، دولت‌ها را مکلف به تامین زیرساخت های آن کرده است. آن هم در برهه ای از زمان که حضور مردم در میدان های ورزشی، مسابقه، تمرین و فعالیت ورزشی به منزله رشد و بالندگی آن جامعه و نشان از سلامت و امنیت جسمی افراد تلقی می شود.

در بررسی فحوا و محتوای قانون در خصوص حضور زنان و مردان در میادین ورزشی هم همانند آنچه در اصل ۲۰ بر آن تاکید شده، تبعیضی وجود ندارد و زنان و مردان می توانند با حفظ شئونات اسلامی، در تمامی فعالیت های ورزشی همگام با مردان حضور داشته و به تشویق همنوعان خود بپردازند وسلب این حق، سلب حقوق اساسی مردم است. بر همین اساس، ایجاد بسترهای لازم در جهت حضور زنان در میدان های ورزشی وظیفه دولتمردان به شمار می رود.

نگاهی به همت دولتمردان برای حضور ورزشی زنان

با توجه به فضای خاص فرهنگی موجود در ورزشگاه‌ها، پس از پیروزی انقلاب اسلامی از حضور زنان به این فضا جلوگیری شد تا به گفته مسوولان حریم این سرمایه‌های اجتماعی حفظ شود. در سال ۱۳۷۳ برای نخستین بار، مسوولان ورزشی با ارسال درخواستی، تقاضای حضور زنان در مسابقات فوتبال المپیک ۱۹۹۶ آتلانتا برای تماشای بازی تیم امید ایران کردند که با این موضوع مخالفت شد و موضوع حضور زنان در ورزشگاه به وضعیت مسکوت خود ادامه داد.

سرانجام ۱۰ سال پس از این ماجرا، زنان برای مشاهده بازی ایران و بحرین در مقدماتی جام جهانی ۲۰۰۶ در استادیوم آزادی حضور یافتند و بدین گونه شاهد حضور زنان در میادین ورزشی بودیم.

در سال ۱۳۸۵ و در دوره ریاست جمهوری «محمود احمدی‌نژاد»، درخواست امکان حضور زنان در ورزشگاه‌ها به صورت جدی از سوی وی با ارسال نامه‌ای به رییس سازمان تربیت بدنی مطرح شد که این نامه با اظهارنظرهای متفاوتی در میان مسوولان کشور و نمایندگان مجلس شورای اسلامی همراه شد و در نهایت با توجه به نظر آنان و مراجع تقلید، باز هم این پروژه مسکوت ماند.

در دولت یازدهم حضور زنان در ورزشگاه به شدت مورد پیگیری قرار گرفت و تلاش شد بسترهای این حضور فراهم شود اما لاینحل ماند، موضوعی که شهیندخت مولاوردی معاون پیشین رییس جمهوری در امور زنان و خانواده درباره آن اذعان داشت: سعی داشتیم با رعایت یک ساز و کار شرعی، قانونی و عرفی زمینه حضور سالم زنان در ورزشگاه‌ها را فراهم کنیم که هم به این مطالبه پاسخ داده باشیم و هم نگرانی قشر متدین جامعه در رابطه با این مسئله مرتفع شود. بر این اساس به‌دنبال طراحی چنین ساز و کاری بودیم که متاسفانه اساساً اجازه عملیاتی شدن و ادامه این مسئله داده نشد.

این در حالی است که مسعود سلطانی فر وزیر ورزش دولت دوازدهم، در خصوص تلاش برای ورود زنان به استادیوم می گوید: این کار را باید با کمی صبر و حوصله جلو ببریم. این حق خانواده‌های ما هست که واقعاً از این شور، نشاط و شعفی که در مسابقات مختلف ورزشی و در اماکن ورزشی به وجود می‌آید بهره‌مند شوند. با صبر و حوصله و هماهنگی بین همه عوامل دست‌اندرکار این مشکل را حل می‌کنیم.

گرچه به نظر می‌رسد مجموعه تلاش‌هایی در این زمینه در حال انجام است، اما باید توجه کرد که وعده ابتدایی دولت صدور اجازه حضور زنان در استادیوم‌های ورزشی و به طور خاص‌تر، تماشای بازی‌های فوتبال از نزدیک بود.

آنچه که این روزها هم شاهد آن هستیم حضور زنان در سالن های ورزشی بسکتبال و والیبال است که صدور مجوز این حضور هم صرفاً برای خوشایند فدراسیون‌های جهانی و تماشای حضور زنان در ورزشگاه‌ها در تصاویر جهانی بوده است و همچنان زنان از حضور در رشته‌هایی همچون فوتبال محروم مانده اند.

زنانی که امروز در تمامی عرصه‌های اجتماعی، سیاسی و فرهنگی حضوری پررنگی دارند و حتی کم توجهی به آنها در حوزه ورزش، مانع از افتخارآفرینی نشده و تلاش کرده اند تا توانمندی خود را به منصه ظهور برسانند. پس دولت مکلف است تا با برنامه ریزی و سیاستگذاری مناسب، فضای ورزشگاه‌ها و میادین ورزشی را به نوعی تعبیه کند تا مناسب حضور نیمی دیگر از جمعیت کشور هم قرار گیرد؛ حضوری که می‌تواند به منزله مشوق بیشتر برای پیروزی ورزشکاران در صحنه‌های رقابتی شود.