به گزارش ایکنا؛ این مراسم با اجرای پیشکسوت قرآنی، عباس سلیمی و تلاوت قاری ممتاز بین‌المللی، قاسم رضیعی، آغاز شد و حجج اسلام خسروی و محمدعلی نظام‌زاده به سخنانی پرداختند و در پایان آیت‌الله امام جمارانی به ایراد سخن پرداختند.
حجت‌الاسلام والمسلمین محمدعلی خسروی، مدیرکل دفتر برنامه‌ریزی، آموزش و توسعه مشارکت‌های معاونت قرآن و عترت وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و از پژوهشگران دینی، در دیدار قرآنیان با آیت‌الله امام جمارانی به تبیین کلمه مبارک و برکت در قرآن پرداخت و نکاتی درباره عمر با برکت علمای شیعی بیان کرد.
وی با اشاره به کلمات «مبارک» و «برکت» در قرآن، به بابرکت بودن عمر علمای شیعه پرداخت و گفت: کلمه مبارک یکی از اوصاف قرآن است. در قرآن به کلمه مبارک اشاره شده و می‌فرماید: «وَ هذا کِتابٌ أَنْزَلْناهُ مُبارَکٌ فَاتَّبِعُوهُ وَ اتَّقُوا لَعَلَّکُمْ تُرْحَمُونَ؛ و این کتابی است پربرکت که ما آن را فروفرستادیم. پس از آن پیروی کنید و پروا پیشه سازید. شاید مشمول رحمت گردید» (آیه ۱۵۵، انعام).
معنای واژگان مبارک و برکت
این محقق و پژوهشگر دینی با اشاره به معنای واژه مبارک بیان کرد: این واژه در فرهنگ عمومی مسلمانان کاملاً شناخته شده است و کلمات مبارک و تبرک به معنی افزونی و کسب سود بیشتر است. اگر خیرات از جانب ربوبیت پروردگار نامحسوس به انسانهاعرضه و این برای انسان آشکار شود، می‌گویند برکت رسیده است، مثلاً غذایی که برای ده نفر تهیه شده و فقط به اندازه همان ده نفر است، اگر به بیست نفر برسد، می‌گویند بابرکت بود. در قرآن کریم کلمات مبارک و برکت در موارد مختلف به کار رفته است.
خسروی به وجود برکت در این ماه اشاره و اظهار کرد: در چنین ماهی بر ارزش آن افزوده می‌شود. پیامبر گرامی اسلام(ص) در خطبه شعبانیه درباره مبارک بودن این ماه فرمودند: «أَیُّهَا النَّاسُ إِنَّهُ قَدْ أَقْبَلَ إِلَیْکُمْ شَهْرُ اللَّهِ بِالْبَرَکَهِ وَ الرَّحْمَهِ وَ الْمَغْفِرَهِ؛ ماه رمضان با برکت به سوی شما روی آورده است».
وی در ادامه گفت: پس وقتی ماه رمضان مبارک شد، باید به یکدیگر تبریک بگوییم و از خدا طلب برکت کنیم و در این ماه بابرکت ثواب خواندن یک آیه همانند ختم قرآن است.
این فعال قرآنی به مبارک بودن شب نزول قرآن پرداخت و گفت: در قرآن کریم خداوند یکی از شبها را که قرآن در آن نازل شده مبارک نامیده است و می‌فرماید: «إِنَّا أَنزَلْنَاهُ فِي لَيْلَةٍ مُّبَارَكَةٍ؛ ما آن را در شبی پربرکت نازل کردیم» (آیه ۳، سوره دخان). در این آیه در کنار کلمه شب لفظ مبارک آورده شده و با اینکه در ظرف زمانی شب قرار دارد، شبی مبارک است. همچنین، قرآن می‌فرماید: «لَيْلَةُ الْقَدْرِ خَيْرٌ مِّنْ أَلْفِ شَهْرٍ». در این شب مبارک ظرف زمانی آن گسترش می‌یابد و آثار و برکات آن محدود به همین شب نیست.
نظر علامه طباطبایی درباره برکت
خسروی با اشاره به نظر مرحوم علامه درباره اراده خدا در ایجاد برکت، گفت: مرحوم علامه طباطبایی در المیزان مطرح می کند که برخی اشکال کردند که آیا برکت موجب شکسته شدن سنت الهی در نظام آفرینش است؟ یا برکت سلسله علل و اسباب را به هم می‌ریزد؟ چیزی که ظرفیتی دارد چگونه فراتر از ظرفیت خودش فایده می‌رساند؟ ایشان در پاسخ کوتاهی می‌گویند: «اراده خداوند در ایجاد برکت در سلسله طولی علل و اسباب است، نه در عرض آنها».
برکت در زمان، مکان و انسان
وی ابراز کرد: به تعبیر دیگر اسباب و عللی که موجب حدوث فایده‌ای می‌شود، خداند متعال آنها را به گونه‌ای تنظیم کرده که فایده‌اش چندین برابر شود. تصور می‌کنیم که ظرفیت محدود است، اما وقتی انرژی متراکمی که در زمان و مکان و انسانها وجود دارد رها شود، به ظرفیت اصلی خودش می‌رسد. تصورمان این است که بر فرض مقدار معیّنی آب عطش ده نفر را رفع می‌کند، اما وقتی ملکول‌های آب بابرکت در مسیر رفع عطش قرار می‌گیرند، صدها نفر را سیراب می‌کنند.
این استاد حوزوی ادامه داد: بعد از زمان، برکت به مکان هم تعلق می‌گیرد. قرآن درباره برکت به مکان می‌فرماید: «سُبْحانَ الَّذِی أَسْرى بِعَبْدِهِ لَیْلاً مِنَ الْمَسْجِدِ الْحَرامِ إِلَى الْمَسْجِدِ الأَقْصَى الَّذِی بارَکْنا حَوْلَهُ؛ پاک و منزّه است خدایى که بنده‌اش را در یک شب از مسجدالحرام به مسجدالاقصى که گرداگردش را پربرکت ساخته‌ایم برد» (آیه اول، سوره اسراء). یا در جای دیگری می‌فرماید: «الْوادِ الْأَيْمَنِ فِي الْبُقْعَةِ الْمُبارَکَةِ».
خسروی با بیان اینکه خداوند به عمر برخی انسانها برکت می‌دهد، گفت: مثلاً انسانی ۷۰ سال عمر می‌کند اما عمرش چنان بابرکت است که به اندازه ۷۰۰ سال ثمر می‌دهد. انسانها در طول حیات از کمتر از هفت درصد استعداد خود استفاده می‌کنند. اگر از این استعدادها استفاده شود، نتیجه آن هزاران حافظ قرآن است، اما از آن استفاده نمی‌شود. بنابراین معنای برکت افزایش ارزش و سود بیشتر است.
این پژوهشگر دینی شیخ صدوق را مولودی مبارک و بابرکت دانست و اظهار کرد: انسانهایی بوده‌اند که عمر زیادی نداشته اما آثار پرثمری به جا گذاشته‌اند. علی بن موسی بن بابویه قمی، پدر شیخ صدوق، صاحب فرزند نمی‌شد. از این رو نامه‌ای به حضرت ولی عصر(عج) نوشت و این نامه را حسین بن روح، سومین نایب امام، به حضرت داد و حضرت جواب دادند: در آینده فرزندی مبارک و بابرکت نصیبت تو خواهد شد و بعدها شیخ صدوق به دنیا آمد.
وی تصریح کرد: از این مولود بابرکت آثار بسیاری برای رونق مذهب تشیع و استحکام دین به جا مانده است. روزی شیخ صدوق به ازبکستان رفت و نزدیک تاشکند فعلی سیدی به او رسید و گفت که به علمای شیعه دسترسی نداریم. محمد زکریای رازی کتابی به نام «من لا یحضره الطبیب» دارد. شما هم کتابی به نام «من لا یحضره الفقیه» بنویسید تا کسانی که دسترسی به فقیه ندارند بتوانند از آن استفاده کنند. شیخ صدوق بدون استفاده از کتابخانه و امکانات دیگر، کتاب «من لا یحضره الفقیه» را نوشت که هزاران حدیث دارد و اکنون یکی از کتب اربعه شیعه است و هر فقیهی که بخواهد فتوا بدهد، به آن مراجعه می‌کند و این نشان از عمر بابرکت شیخ صدوق است.
خسروی به شیخ عباس قمی اشاره و بیان کرد: نمونه دیگر مرحوم شیخ عباس قمی است که بیش از ۷۰ جلد کتاب نوشت که یکی از آنها مفاتیح است و امروزه در هر منزل و مسجدی کتاب مفاتیح شیخ عباس کنار قرآن قرار دارد. از فرزند ایشان، مرحوم میرزاعلی آقای محدث‌زاده، شنیدم که پدرشان وقتی در نجف کتاب می‌نوشت بعد از چند روز تألیف، انگشتانش پوست‌پوست می‌شد و این پوست‌های اضافی را قیچی می‌کرد و در کیسه‌ای می‌ریخت. شیخ عباس به فرزندش وصیت کرد که پس از مرگش این کیسه را در کفنش قرار دهد، چون دستش خالی است و کاری برای اسلام نکرده است تا این کیسه روز قیامت به ائمه(ع) بگوید که او این قدر برای آنها کار کرده است.
وی ادامه داد: خداوند این برکت را به نوشته‌های مرحوم شیخ عباس قمی داد که یک دوره کتاب بحارالانوار را خلاصه کند و نام آن را «سفینة‌البحار» گذاشت تا کسی که می‌خواهد در بحارالانوار سیر کند با سفینة‌البحار او حرکت کند. همچنین «منتهی‌الامال» او هنوز هم بهترین مجموعه در باب زندگی ائمه اطهار(ع) است.
خسروی اظهار کرد: گاه تلنگر استادان قرآنی و سخنشان درباره قرآن، سرنوشت انسانی را عوض می‌کند. خدمت یکی از بزرگان رسیدیم فردی وارد شد و گفت: ۳۰ سال است که خدمت استاد نرسیده‌ام! حضار گفتند: چرا در این ۳۰ سال غفلت کردید و از محضرشان استفاده نکردید؟ آن شخص گفت: ۳۰ سال قبل ایشان سخنی گفتند که از آن موقع به سوی خدا گام برمی‌دارم. در واقع، این معنی عمر بابرکت است. گاهی یک کلمه، یک آیه، یک قرائت سرنوشت انسان را عوض می‌کند و این به برکت و نفس گوینده برمی‌گردد.
وی آیت‌الله امام جمارانی را از پایه‌گذاران فعالیت‌های قرآنی و دارای سعه صدر و متخلق به اخلاق قرآنی دانست و گفت: یکی از اشخاصی که عمر بابرکتی داشته و خداوند بر عمرش بیفزاید، حضرت آیت‌الله حاج سیدمهدی امام جمارانی است. این شخصیت و عالم جلیل‌القدربه همراه جناب آقای نظام‌زاده به عنوان نمایندگان حضرت امام خمینی(ره) وسپس به عنوان نمایندگان مقام معظم رهبری غریب به ۲۰ سال پایه‌گذاری اساسی‌ترین فعالیت‌های قرآنی را برعهده داشتند. برپایی مسابقات بین‌المللی قرآن، احداث چاپخانه تخصصی قرآن، تأسیس دانشکده علوم قرآنی و احداث و تعمیر صدها بقعه متبرکه امامزادگان و مساجد از اقدامات ایشان است.
این پژوهشگر دینی تصریح کرد: علاوه بر این آیت‌الله امام جمارانی، میزبان حضرت امام نیز بودند و خانه ایشان در اختیار امام قرار گرفت و از اینها مهمتر تخلق ایشان به اخلاق قرآنی است. سعه صدر، ادب، تواضع و فروتنی او زبانزد است.
لزوم تربیت انسان قرآنی
خسروی بیان کرد: آنچه قرآن نازل کرده تربیت انسان قرآنی است و متأسفانه کمبود انسان قرآنی در جامعه احساس می‌شود و نیاز است بیش از پیش به آن توجه شود. نمایاندن اسوه‌های اخلاق مثل حضرت امام راحل می‌تواند برای جوانان تأثیرگذار باشد.
وی در پایان سخنانش گفت: سال گذشته استاد صدرزاده پیشنهاد داد که جمعی از قرآنیان دیداری با آیت‌الله امام جمارانی داشته باشند. وقتی موضوع را با ایشان مطرح کردم. استقبال کرد و گفت من برای به دیدار آقایان قرآنی مشتاق‌ترم و هر زمان استادان و قُرای قرآنی تشریف بیاورند قدم روی چشم ما گذاشته‌اند. ما به وجود این سید بزرگوار افتخار می‌کنیم و از خداوند متعال می‌خواهیم به برکت این ماه، طول عمر بابرکت به ایشان عنایت فرماید.
سجایای اخلاقی آیت‌الله جمارانی
در ادامه این دیدار حجت‌الاسلام والمسلمین محمدعلی نظام‌زاده، نماینده مقام معظم رهبری در امور دانشجویان خارج از کشور در حوزه آسیا و اقیانوسیه، با اشاره به ارتباط خود با آیت‌الله امام جمارانی گفت: افتخار داشتم که عمری را در محضر آیت‌الله امام جمارانی در سازمان اوقاف و امورخیریه بگذرانم و از دستاورد این سالها کمال رضایت را دارم و سالهای پربرکتی بود. در کنار ایشان خدمتگزار اسلام و قرآن و تشیع در عرصه فعالیت‌های اوقاف بودم. شاید باورکردنی نباشد که دو نفر بیش از ۲۵ سال در کنار هم باشند، اما کوچکترین گلایه و ناراحتی‌ای از یکدیگر نداشته باشند. البته این به خاطر اخلاق آقای امام جمارانی است.
وی درباره ویژگی‌ها و سجایای اخلاقی ایشان بیان کرد: آیت‌الله جمارانی سعه صدر فراوانی دارند و بسیار باگذشت و فداکارند؛ حتی از مقام هم فراری هستند و این مایه تعجب است. با وجود چنین شخصیتهایی صفاتی را که درباره اولیای الهی و ائمه معصومین(ع) گفته شده راحت تر باور می‌کنیم. وقتی از یک انسان عالم غیرمعصومی چنین اخلاقی مشاهده می‌شود، به این سبب است که ایشان مورد نظر خداوندند.
خاطره‌ای قرآنی از امام خمینی(ره)
نظام‌زاده ادامه داد: در سالهای آغازین انقلاب توفیقی حاصل شد که به اتفاق قاری برجسته قرآنی، آقای محمدرضا خرمیان، به هند سفر کنم و در آنجا در مجلس قرآنی با تلاوت آقای خرمیان به عنوان قاری شرکت‌کننده از جمهوری اسلامی ایران شرکت کردم. وقتی برگشتیم، خداوند عنایت فرمود که دو نفری خدمت حضرت امام خمینی(ره) برسیم. در این دیدار مرحوم سیداحمد آقا از دور شاهد حضور ما بودند، اما در جلسه حضور نداشتند و وقتی ملاقات تمام شد و به بیرون برگشتیم، مرحوم حاج سیداحمد آقا فرمود: شما چیزی به امام گفتید که خیلی خندیدند، به طوری که شانه‌های امام تکان می‌خورد! چه گفتید؟ گفتم به ایشان عرض کردم الحمدالله نام اسلام و انقلاب ایران و نام حضرتعالی در سراسر هند مطرح است و عشق و علاقه مردم به شخص جنابعالی فوق‌العاده زیاد است. در چندین مورد برخورد کردیم با کسانی که نام فرزندانشان را آیت‌الله خمینی گذاشته بودند. بعد هم به امام عرض کردم جناب آقای خرمیان در آنجا مقام دوم را کسب کردند و مرحوم شیخ محمود علی البنا ایشان هم جزو شرکت‌کنندگان مسابقه بودند و مقام اول را کسب کردند. حضرت امام فرمودند که آقای خرمیان، اول شده‌اند، چون زبان مادری آنها عربی و زبان مادری ایرانیان فارسی است. پس در اصل ایشان مقام اول را کسب کرده‌اند.
انس دانشجوی ایرانی با قرآن در کانادا
وی بیان کرد: اخیراً در یکی از سفرهای کاری که از فیلیپین برمی‌گشتم، در یکی از کشورهای عربی توقفی داشتم. در آنجا دانشجویی ایرانی را که از کانادا آمده بود ملاقات کردم. این دانشجو فرزند شهید بود و بعد از ۵ سال تحصیل در کانادا در حال بازگشت به ایران بود. به او گفتم در این ۵ سال آن هم در کشوری غریب و در غربت برای شما سخت نبود که در مدت تحصیل حتی یک بار هم به کشور نیامدید؟ ایشان دست کرد در جیب خود و یک جلد قرآن را درآورد و گفت: این قرآن در این ۵ سال مونس من در غربت بود و شب و روز با من بود و لحظات بسیار خوبی را با قرآن گذراندم. اگر این قرآن نبود در شرایط روحی خوب الان نبودم و شاید افسرده می‌شدم.
در ادامه این دیدار آیت‌الله سیدمهدی امام جمارانی، از نزدیکان امام خمینی(ره) و نماینده اسبق ولی فقیه در سازمان اوقاف، ضمن خیرمقدم به حضور جامعه قرآنی، گفت: خیلی خوشحالم که شما را زیارت می‌کنم و برای من خاطره‌انگیز است که در چنین روزی حضرت امام(ره) به جماران تشریف آوردند و عجیب این است که انسان وقتی به یک نفر نزدیک می‌شود مثل اینکه دورتر شده است و هرکس به امام نزدیک می‌شد روز به روز علاقه و ارادتش به ایشان بیشتر می‌شد. امام اوصاف بسیار مبارک و بلندی داشتند.
وی با اشاره به نظر عارف سفرکرده مرحوم دولابی درباره امام راحل بیان کرد: میرزا اسماعیل دولابی که از عرفا بود، درباره امام راحل گفت: امام انسانی زمینی نبود، بلکه او یک انسان آسمانی بود. انسانی که هرکس به او نزدیک می‌شد بسیار قوی و برحذر از دنیا و تشنه معنویت می‌شد.
امام خمینی(ره) نعمتی عظیم و معنوی
آیت‌الله امام جمارانی گفت: امام، مطلع یکی از شعرهایشان را به مناسبت فرارسیدن رمضان چنین سرودند: «ماه رمضان شد می و میخانه برافتاد…عشق و طرب و باده به وقت سحر افتاد» خدا می‌داند که امام در سحرگاه چه حال معنوی‌ای داشتند، آن هم موقعی که سه روز به آخر عمرشان مانده بود. وجود ایشان نعمت بسیار بزرگی بود.
وی ادامه داد: امامی که گفت به شما معنویت می‌دهیم، تا بود هم معنویت می‌داد و مردم را به خدا نزدیک می‌کرد و به طرف معنویت می‌کشاند؛ این دعوت و هدف امام بود. هر وقت سخنرانی می‌کردند، همان صحبت‌های معنوی و الهی خودشان را بیان می‌کردند و این نشان‌دهنده معنویت بالای امام بود. واقعاً امام، امام عارفان بود.
ظاهر قرآن ما را به مفاهیم و معانی آن می‌رساند
آیت‌الله امام جمارانی گفت: حاج سید احمد آقا نقل می‌کردند که امام در ماه رمضان هشت بار قرآن را ختم می‌کردند و با قرآن مأنوس بودند. در این اواخر عده‌ای می‌خواستند اصل قرآن را از ما بگیرند و شبهه می‌کردند که مفاهیم و معانی قرآن ملاک است، نه عبارات ظاهری آن، در حالی که عبارات ظاهری قرآن است که آن مفاهیم را یاد می‌دهد. اگر این ظواهر و کلمات نباشد، به اصل قرآن پی نمی‌بریم. بنابراین قرآن خودش اصل است.
وی ادامه داد: در زمان پیامبر اکرم(ص) قرآن چاپ شده نبود، بلکه قرآن مجموعه‌ای بود که رسول الله(ص) آن را در یک دستمال قرار می‌دادند و شب زیر سرشان می‌گذاشتند که به حریم آن تجاوز نشود و بدین گونه قرآن را حفظ می‌کردند. ظواهر قرآن را حفظ کردند. حفظ ظواهر قرآن معنای قرآن و مفهوم و تأویل آن را به ما آموزش می‌دهد.
این چهره قرآنی افزود: این قرآن همان است که پیامبر اکرم(ص) از خودش باقی گذاشته و تنها معجزه واقعی همین قرآن است و یکی از معجزات پیامبر است. وقتی حضرت مسجد مدینه را می‌ساخت، قبله را با ناودان خانه خدا تنظیم کرد و فرمودند که قبله اینجا روبروی آن ناودان است. در آن زمان که امکاناتی نبود پیامبر(ص) این‌چنین قبله را مشخص کردند و این یکی از معجزات ایشان است. بعد مردم درباره زمان ظهر سؤال کردند که حضرت فرمود دیوار غربی این مسجد نشان‌دهنده ظهر است. هر وقت آفتاب از دیوار گذشت ظهر شرعی است و اینها از معجزات پیامبر(ص) است.
اهمیت قرآن برای امام راحل
آیت‌الله امام جمارانی با اشاره به اهمیت قرآن برای امام بیان کرد: قرآن می‌فرماید فقط کسانی که پاک و پاکیزه هستند می‌توانند به آن قرآن شوند و قرآن بخوانند. بنابراین امام حاضر بود همه چیز را فدای قرآن کند؛ کما اینکه دیدیم وقتی چشمشان قدری ضعیف شده بود و دکتر گفت نباید چیزی بخوانند، امام فرمودند: من این چشم را می‌خواهم که قرآن بخوانم و گرنه چشم را می‌خواهم چه کار کنم؟ حالا عده‌ای می‌خواهند الفاظ قرآن را از اعتبار بیندازند.
وی در پایان ضمن تقدیر و تشکر از حضور جامعه قرآنی در این جلسه، گفت: امیدوارم همه دنباله‌رو امام راحل باشیم. مقام معظم رهبری می‌فرمودند که وقتی بعد از ماه مبارک رمضان خدمت امام راحل می‌رفتیم، نورانیتی در امام می‌دیدیم که قبل از ماه رمضان نبود. امیدوارم بتوانیم از این ماه کسب نور و معنویت کنیم.
در پایان این مراسم به رسم یابود و قدردانی از زحمات قرآنی آیت‌الله امام جمارانی، مهدی قره‌شیخلو، رئیس سازمان دارالقرآن، به نمایندگی از جمع حاضر به ایشان لوحی اهدا کرد.
انتهای پیام
نظر شما