شناسهٔ خبر: 33071753 - سرویس استانی
نسخه قابل چاپ منبع: ایرنا | لینک خبر

تقويت اقتصاد هنر، عامل قوام و دوام هنر قرآني

مشهد- ايرنا- هنر قرآني ريشه در خاك ايران زمين دارد كه قوام و دوام آن نياز به فرهنگ سازي براي شناخت بيشتر و بازارسازي براي تصميم هاي درست و حمايتگرانه دارد.

صاحب‌خبر -
دايره هنرهاي قرآني وسيع است اما همگان دو هنر شاخص آن را خوشنويسي و تذهيب مي دانند كه مي توان از طريق آنها، كلام پروردگار را كتابت كرد و آن را به زيور طبع آراست.
خوشنويسي نشانه اي بارز از طبع و سليقه زيبايي شناختي ايرانيان است كه بي ترديد زيباترين و ظريف ترين هنر در بين هنرهاي اسلامي است و بسياري غيرمسلمانان نيز آن را ستوده اند.
تذهيب مجموعه ‌اي از نقش‌ ها و علائم زيبا و بديع است، نقاشان از اين نقوش منظم براي هرچه زيباتر كردن كتاب ‌هاي مذهبي و تاريخي و فرهنگي بهره گرفته و به نوعي آن را طلاكاري و زراندود مي كنند.
اما نقش گل و مرغ آشناترين سبك در نگارگري ايراني است و همان طور كه از نامش پيداست از دو عنصر شاخص گُل و مرغ كه يكي نماد موهبت الهي و ديگري تجلي ظرافت و لطافت آفريدگار است، تشكيل مي شود.
حال آنچه در قرآن كريم بيش از ساير هنرها به چشم مي خورد همان خوشنويسي، تذهيب و گل و مرغ است كه كلام پروردگار را زيباتر كرده و به جان مي نشاند اما در پس اين هنر، هنرمنداني چيره دست هستند كه براي قوام و دوام اين هنر دل مي سوزانند و چشم اميد به دستان ياريگر حمايتگران و هنردوستان دارند.
خراسان رضوي مهد قرآن و هنرهاي قرآني است و سالهاست كه اين ديار به سبب وجود مضجع شريف ثامن الحجج حضرت علي بن موسي الرضا (ع) مركز توجه انديشمندان و هنرمندان قرآني قرار گرفته و از جهات مختلف به قطب قرآني كشور تبديل شده است.
اين سرزمين ميراث دار گذشتگان در هنر و فرهنگ اسلامي است و امروز تجلي هنرهاي قرآني آن را مي توان در كلام الله مجيد، معماري اماكن متبركه حرم مطهر رضوي و نمايشگاه هاي قرآني مشاهده كرد اما انتظار هنرمندان از سرزمين حضرت علي بن موسي الرضا (ع) و مظهر پروردگار متعال بيش از اينهاست.

* خوشنويسي، هنر اصيل قرآني در معرض كم توجهي ها
يكي از خوشنويسان خراساني و يكي از مديران انجمن خوشنويسان ايران در مشهد در اين باره گفت: از صدر اسلام تاكنون، كتابت معرف و مبين كلمات الهي بوده است و از زمان نزول قرآن كريم خوشنويسان براي كتابت كلام پروردگار وجود داشته اند.
حسين قائمي افزود: قدمت هنر خوشنويسي و ارتباط مستقيم آن با قرآن كريم، اهميت اين هنر را براي ايران اسلامي دوچندان مي كند و طي 14 قرن گذشته تاكنون هنر خوشنويسي به واسطه هنرمندان مسلمان قوام بسيار يافته است.
وي اظهار داشت: خوشنويسي هنر پاك و مقدس است و هيچ مورد غيراخلاقي نداشته و كاملا با آيات قرآن و روايات و احاديث ائمه معصومين (ع) عجين شده است.
وي گفت: تقدس، ارزش و قدمت خوشنويسي، اين هنر را نسبت به ساير هنرها در جايگاه بالاتري قرار مي دهد و ايرانيان نيز در اين عرصه در ميان ساير كشورهاي اسلامي خوش درخشيده و در جشنواره ها عناوين برتر را از آن خود كرده اند.
عضو انجمن خوشنويسان ايران در مشهد افزود: خوشنويسي آنقدر جذابيت دارد كه باعث مسلمان شدن برخي افراد شده لذا بايد چنين هنري با چنين ظرفيت هايي را بيشتر مورد توجه قرار داد.
وي اظهار داشت: خوشنويسي در برنامه هاي متوليان فرهنگي جاي ويژه اي ندارد، اگر فضايي در رسانه صدا و سيما يا فضاي فيزيكي ديگري فراهم شود تا هنر خوشنويسي آموزش و ترويج داده شود، ظرفيت هاي اين هنر بيش از گذشته متجلي شده و رشد مي يابد.
وي با بيان اينكه جوانان بسياري راغب به يادگيري هنر خوشنويسي هستند، گفت: پيشتر متوسط سني شركت كنندگان در آزمون هاي انجمن هنرهاي خوشنويسي ايران 40 تا 45 سال بود اما اكنون اين ميزان به 20 تا 25 سال رسيده است.
قائمي ادامه داد: برنامه ريزان حوزه فرهنگي نتوانسته اند براي پاسخگويي به نياز علاقه مندان هنر خوشنويسي چاره اي بيانديشند و اين هنر در برنامه هاي معارفي كه از رسانه هاي مختلف پخش مي شود، جاي زياد ندارد.
اين هنرمند خوشنويسي افزود: توان اقتصادي مردم كاهش يافته است، از سوي ديگر دستگاه هاي اجرايي كه ملزم به هزينه يك درصد از اعتبارات عمراني سالانه خود براي هنر هستند، به تكليف خود عمل نمي كنند.
وي خواستار حمايت متوليان و تبليغ آثار هنري خوشنويسان در نگارخانه ها شد و اظهار داشت: اگر مسئولان دستگاه هاي اجرايي از هر خوشنويس پنج اثر خريداري كرده و او را متعهد سازند كه تعدادي از آثار خود را با قيمت كمتر به مردم بفروشد، اقتصاد هنر در اين رشته تقويت مي شود.
مدير امور مالي انجمن خوشنويسان ايران در مشهد گفت: در اين انجمن 25 نفر مدرك استادي، 60 تا 80 نفر مدرك فوق ممتاز و 350 تا 400 نفر مدرك ممتاز دارند.
وي افزود: سالانه 1200 نفر براي آموزش به انجمن خوشنويسان ايران شاخه خراسان رضوي مراجعه مي كنند و علاوه بر 14 شعبه انجمن در مشهد، 14 شعبه نيز در شيروان، سبزوار، قوچان، گلبهار، تربت جام، تربت حيدريه، فريمان و گناباد فعاليت دارند.

* تذهيب، هنر ملي اما در ورطه بي مهري ها
يكي از هنرمندان برجسته تذهيب و گل و مرغ در خراسان رضوي نيز در اين باره به خبرنگار ايرنا گفت: مسئولان هنر بايد خود هنرمند باشند كه دغدغه هاي هنرمندان را درك كنند اما مديران اغلب هنرمند نيستند و براي حوزه هنر تصميم مي گيرند.
رضا مهدوي افزود: بودجه اي كه دولت براي هنر اختصاص مي دهد، قابل توجه نيست در حالي كه در كشورهاي پيشرفته گردش مالي هنر با درآمد نفتي ايران برابري مي كند.
وي اظهار داشت: هنرهاي قرآني از جمله تذهيب و گل و مرغ از هنرهايي است كه با چنگ و دندان حفظ شده و كاملا ملي و ايراني است اما در كشور ما هنر تذهيب و گل و مرغ را زيرخاكي مي دانند و عمده مردم شناختي از اين هنر ندارند.
وي گفت: در كشورهاي ديگر هنر ملي خود را به عرش مي رسانند اما در ايران كه مهد هنرهاي ملي است، از هنر خود دوري مي كنند و به هنرمندان بهايي داده نمي شود.
مهدوي افزود: تاكنون آموزش عمومي براي هنرهاي ملي مانند تذهيب و گل و مرغ بسيار ضعيف بوده است، در طول هفته دو يا سه ساعت را به آموزش هنر براي دانش آموزان اختصاص مي دهند كه معلم نمي داند در اين دو ساعت چه آموزش بدهد.
وي ادامه داد: اين در حالي است كه در كشورهاي ديگر هنر را نقطه شروع جريان زندگي مي دانند و با هنر همه چيز را به گردش درمي آورند، كلاس هاي هنر براي بچه ها از سنين كودكي تا دانشجويان در موزه ها برگزار مي شود، آنان پاي تابلوها مي ايستند و به همراه آموزش هاي معلم و الهام از اثر، هنر را ياد مي گيرند.
مهدوي اظهار داشت: با وجود اينكه ايران كشور اسلامي است و هنرمندان برجسته در هنرهاي قرآني مانند خوشنويسي، تذهيب و نگارگري دارد اما موزه اي براي اين بخش ساخته نشده است.
وي گفت: آثار هنرهاي قرآني هنرمندان ايراني از چنان تبحر و زيبايي برخوردار است كه فقط جاي آنها در موزه است و بس.
وي افزود: بايد موزه هنرهاي معاصر براي هنرهاي فاخر ايجاد شود تا آثار هنرمندان با قيمت هاي مناسب خريداري گردد و مشكلات معيشتي آنان حل شود.
اين هنرمند عرصه نگارگري اظهار داشت: شهرداري در هر محله اقدام به راه اندازي بوستان مي كند اما راه اندازي يك آتليه كوچك براي هنرمندان اين عرصه را جزو وظايف خود نمي داند.
مهدوي گفت: خيلي از هنرمندان استعدادهاي خود را در مواجهه با هنر كشف كردند زيرا زمينه كشف استعدادها براي هنرهاي مختلف فراهم نشده است، مشهد از جمله شهرهايي كه ظرفيت فوق العاده براي هنرهاي قرآني دارد اما كسي اين استعدادها و ظرفيت ها را نمي شناسد.
وي با اشاره به وجود نگارخانه ها به عنوان محلي براي نمايش و فروش آثار هنري افزود: نگارخانه ها بايد در بهترين نقاط شهر راه اندازي شوند يا در كنار فرهنگسراها مستقر گردند.
وي مهمترين عامل عدم حمايت از هنرهاي قرآني را فقر فرهنگي دانست و اظهار داشت: روزهاي تعطيل مردم در مقابل سالن هاي غذاخوري صف مي بندند، آيا ارزش يك اثر هنري به اندازه يك وعده غذايي هم نيست؟
مهدوي گفت: قشر متمول جامعه از هنر حمايت نمي كند در حالي كه حمايت آنها مي تواند جامعه را به سوي تقويت هنر و هنرمندان سوق دهد.

* حمايت هاي موسسه آفرينش هاي هنري آستان قدس رضوي
موسسه آفرينش هاي هنري آستان قدس رضوي به عنوان يك نهاد غيردولتي براي حمايت از هنر و هنرمندان عرصه قرآني اقدام به راه اندازي نگارخانه رضوان، مكتب رضوان براي آموزش هنر و برگزاري جشنواره هايي مانند دوسالانه تذهيب كرده است.
مدير مجموعه هنري رضوان اين موسسه به خبرنگار ايرنا گفت: كلاس هاي آموزشي تذهيب و گل و مرغ و انواع خط و خوشنويسي در مكتب رضوان برگزار مي شود و تاكنون هنرجويان اين دوره ها موفق به كسب رتبه هاي بسيار در عرصه ملي و بين المللي شده اند.
ماندانا يميني افزود: يكي از سرفصل هاي اصلي كار در نگارخانه رضوان معرفي آثار هنرمندان در عرصه هنرهاي قرآني است كه از طريق ارائه آثار خود در اين نگارخانه ضمن معرفي هنر، زمينه فروش آن را نيز فراهم مي كند.
وي اظهار داشت: مجموعه هنري رضوان هم واسطه اي بين هنرمند و خريدار يا سفارش دهنده است و هم اينكه خود سفارش كار به هنرمند مي دهد، كه هر دو اين اقدام در راستاي حمايت از هنرمندان قرآني است.
وي گفت: تاكنون 6 دوره از دوسالانه ملي تذهيب هاي قرآني توسط موسسه آفرينش هاي هنري برگزار شده كه بسيار مورد استقبال هنرمندان قرار گرفته است و در پايان هر دوره كتابي از هنرمندان شركت كننده تهيه و آثار آنان در قالب نمايشگاه در معرض ديد عموم قرار گرفته است.

* توجه به اقتصاد هنر، رويكرد اصلي دولت
معاون هنري اداره كل فرهنگ و ارشاد اسلامي خراسان رضوي نيز در اين باره به خبرنگار ايرنا گفت: هنرهاي قرآني در اين استان را مي توان در قالب خوشنويسي، تذهيب و گل و مرغ و تصويرسازي كتاب تعريف كرد.
محمد رضا محمدي افزود: خراسان رضوي در حوزه مفاهيم قرآني ، تلاوت قرآن و هنرهاي قرآني قطب كشور است و تاكنون آثار هنرمندان قرآني در قالب برگزاري ورك شاپ ها، نمايشگاه ها، نگارخانه ها و آموزش هنر از طريق راه اندازي آموزشگاه هاي آزاد هنري مورد حمايت قرار گرفته است.
وي اظهار داشت: استادان برجسته و بنام در حوزه هنرهاي قرآني خراسان رضوي شناسايي شده و اداره كل فرهنگ و ارشاد اسلامي براساس قانون و از طريق راه اندازي صندوق هاي حمايتي اقداماتي براي حمايت از آنان انجام داده است.
وي گفت: توجه به اقتصاد هنر رويكرد اصلي وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي است تا بستر فروش آثار هنري هنرمندان را فراهم كند و از اين طريق گردش مالي در هنر اتفاق افتاده و مشكلات معيشتي هنرمندان حل شود.
معاون اداره كل فرهنگ و ارشاد اسلامي خراسان رضوي افزود: راه اندازي نگارخانه و آموزشگاه هاي تخصصي در حوزه هنرهاي قرآني، معرفي آثار هنري قرآني به عنوان سوغات مشهد از جمله اقداماتي است كه مي تواند اقتصاد هنر را تقويت كند.
محمدي با اشاره به فعاليت 50 نگارخانه دولتي و بخش خصوصي در خراسان رضوي اظهار داشت: نگارخانه ها در مشهد دولتي، نيمه دولتي يا خصوصي هستند اما نگارخانه هاي برخي شهرستان ها در مجتمع هاي فرهنگي – هنري آنها قرار دارند و برخي شهرستان هاي استان نيز نگارخانه ندارند.
وي گفت: ظرفيت هنر و هنرمندان بويژه در عرصه قرآني در خراسان رضوي بسيار است لذا در تلاش هستيم با همكاري بخش خصوصي هر شهرستان حداقل يك نگارخانه داشته باشد.
وي افزود: در صدد هستيم از ظرفيت آژانس هاي مسافرتي و هتل ها براي تقويت نگارخانه ها بهره بگيريم به نحوي كه نگارخانه گردي جزو برنامه هاي گردشگران در سفر به مشهد قرار گيرد تا از اين طريق آثار هنري به فروش رفته و چرخه اقتصادي در نگارخانه ايجاد شود.
محمدي ادامه داد: به دليل افزايش هزينه هاي جاري، ريسك سرمايه گذاري براي راه اندازي نگارخانه زياد است و سرمايه گذاران تمايل كمتري به سرمايه گذاري در اين بخش دارند، لذا بايد حمايت هاي مالي را در اين زمينه افزايش داد تا بخش خصوصي ترغيب شود.
وي اظهار داشت: اگر بتوانيم اقتصاد فرهنگ و هنر را توسعه دهيم، بخش خصوصي نيز در زمينه راه اندازي نگارخانه و فروش آثار هنري ترغيب خواهد شد.
وي گفت: براساس قانون سازمانها موظف هستند نيم درصد از اعتبارات عمراني سالانه خود را به امور فرهنگي و هنر اختصاص دهند اما با توجه به وضعيت اقتصادي، اعتبارات سازمانها پاسخگوي هزينه هاي اصلي آنان نيز نيست.
7489 / 6053

نظر شما