شناسهٔ خبر: 32967318 - سرویس فرهنگی
نسخه قابل چاپ منبع: روزنامه ایران | لینک خبر

موزه‌ها ابزاری برای گفت‌و‌گوی فرهنگ‌ها

صاحب‌خبر -
حسن خلیل آبادی
عضو شورای شهر تهران
 روز 18 مه برابر با 28 اردیبهشت به عنوان روز جهانی «موزه» نامگذاری شده است. از سال 1977 شورای بین‌المللی موزه‌ها (ایکوم) هر ساله با توجه به نیازها، شعاری را به مناسبت روز موزه‌ها تعیین می‌کند. شعار سال 2019 آن شورای بین‌المللی «موزه‌ها به مثابه کانون‌های فرهنگی؛ آیندگان سنت» است. این رویداد و شعارهای انتخابی آن، به‌طور قابل ملاحظه‌ای مورد توجه اکثر موزه‌های موجود در دنیا قرار گرفته است، به‌طوری که از 55 هزار موزه موجود 37 هزار موزه از 157 کشور دنیا در این گردهمایی سال 2018 شرکت کرده بودند. هدف از روز بین‌المللی موزه‌ها تفهیم و ترویج این واقعیت است که موزه‌ها یک ابزار مهم برای تبادل فرهنگی، غنی‌سازی فرهنگ‌ها و توسعه درک متقابل، همکاری و صلح میان جوامع است. چرا که تجارب بین‌المللی نشان می‌دهد که موزه‌ها با توجه به ایجاد شناخت و حس نزدیکی که به واسطه شباهت‌ها ایجاد می‌کند، موجب اعتماد و دوستی میان اقوام و جوامع می‌شود.
مروری بر شعارهای انتخابی در سال‌های متمادی نشان از آن دارد که ماهیت موزه‌ها به سرعت در حال تغییر است و کارکردهای آن از حالت‌های انفعالی و نمایشگاهی به سوی رویکردهای پویا با تأکید بر حل مسائل روز جامعه در حرکت است به‌طوری که در دهه‌های اخیر تلاش موزه‌ها بر آن بوده است تا با قبول مسئولیت‌های اجتماعی خود به عنوان کانون‌هایی فرهنگی، قدرت برقراری گفت‌و‌گوی میان فرهنگ‌ها، ایجاد ارتباط در جهانی صلح‌آمیز و در نهایت شکل‌گیری آینده‌ای پایدار را برای همه جوامع تسریع نمایند، بنابراین مدیریت موزه‌ها در کشور ما همراه با رویکردهای جدید موزه‌داری در دنیا و با تجدید‌نظر در رویکردهای خود باید تلاش کنند تا از حالت‌های انفعالی و نمایشگاهی به سوی ارزش‌های اخلاقی نوین موزه‌داری حرکت کنند. به‌طوری که لازمه شکل‌گیری موزه‌داری نوین در کشور، مسأله محوری و دغدغه‌مند شدن موزه‌ها و در نهایت کمک به حل مسائل مهم جامعه ایرانی است.
به نظر می‌رسد با حرکت در این مسیر، موزه‌ها می‌توانند به عنوان مکانی فرهنگی و آموزشی ارتقا داده شود و شرایط را برای توجه بیشتر در این زمینه بخصوص در جامعه چندقومیتی مانند ایران هموار کند. بخصوص که در سال‌های اخیر با رشد تعداد موزه‌ها (650 موزه فعال) و پدیده فرهنگی سفرهای نوروزی، موزه‌ها به عنوان یکی از مهم‌ترین جاذبه‌ها مورد توجه مسافرین قرار گرفته است. این مهم خود نشان می‌دهد که با علاقه‌مندی مردم به موزه‌ها و میراث فرهنگی خود، مسئولیت‌های مدیریت موزه‌ها نیز به عنوان موزه‌های دغدغه‌مند و مسأله‌محور دوچندان شده است.
بنابراین، علاقه‌مندی مردم به موزه‌ها از یک‌سو و تغییر رویکرد مدیریت موزه‌داری از سوی دیگر باید بتواند عاملی برای ایجاد ارتباط و آشنایی مردم محلی با فرهنگ نیاکان خود و همچنین ارائه تصویری روشن‌تر و ایجاد شناخت بیشتر از فرهنگ میزبانان برای بازدید باشد و علاوه بر این موزه نیز با توجه به نوع تصویر و معنایی که ایجاد می‌کند باید به نوبه خود موجب تعدیل و تغییر نگرش مثبت بازدید‌کننده‌ها در‌خصوص موضوعات ارائه شده شود.
پس موزه در عصر نوین در کشور ما باید با دوری از شکل نمایشگاهی خود، محلی برای ارتباط، بحث و گفت‌و‌گو بر سر معانی و پیام‌ها (مرکز فرهنگی) باشد.

نظر شما