شناسهٔ خبر: 32965240 - سرویس بین‌الملل
نسخه قابل چاپ منبع: صدا و سیما | لینک خبر

یادداشت روز؛

سیاست چماق و هویج آمریکا در قبال ونزوئلا

در حال حاضر آمریکا رهبری خود در جامعه بین الملل را از دست داده است و دو رقیب قدرتمندش یعنی چین و روسیه از حکومت قانونی ونزوئلا حمایت می کنند

صاحب‌خبر -

به گزارش سرویس بین الملل خبرگزاری صدا و سیما؛ مایک پنس معاون رئیس جمهور آمریکا در آخرین اظهارات مداخله جویانه درباره ونزوئلا هفتم ماه مه، اعلام کرد همه گزینه ها برای سرنگون کردن نیکولاس مادورو(رئیس جمهوری قانونی ونزوئلا) روی میز است. او تلویحا از احتمال تهدید نظامی علیه کاراکاس خبر داد.

در این راستا، وزارت خزانه داری آمریکا، همزمان، تحریم ها علیه ژنرال مانوئل فیگوئرا( Manuel Figuera)،‌ ریاست آژانس اطلاعاتی ونزوئلا با نام سبین(SEBIN ) را به طور کامل برداشت. وی از جمله صد و پنجاه نفری بود که از طرف آمریکا تحریم شده بود. این پاداش آمریکا به فیگوئرا در ازای فرار او از ونزوئلا و اعلام برائت از مادورو بود.

کودتای آمریکایی

با پناه بردن لئوپولد لوپز، یکی از سران رهبران مخالفان به سفارت اسپانیا در ونزوئلا، این دوره از تلاش آمریکا برای سرنگونی حکومت مادورو نیز با شکست مواجه شد. لوپز در روز سی ام آوریل 2019 از حصر خانگی گریخته بود و در کنار خوان گوایدو سردسته مخالفان ویدئویی را منتشر کرد که در آن چندین سرباز، به گوایدو ابراز وفاداری می کردند. لوپز در این ویدئو ادعا کرد که چندین نفر از فرماندهان ارشد ارتش از مادورو جدا شده اند. اما تنها چند ساعت بعد، همان فرماندهان در حالی که در کنار مادورو نشسته بودند، در تصویری در تلاش بودند تا کودتای آمریکایی را شکست دهند و در بیانیه ای علنا از مادورو حمایت کردند. در همان روز کودتا و در روزهای بعد مخالفان و طرفداران مادورو با تجمع در خیابان های کاراکاس با یکدیگر درگیر شدند. در نتیجه این درگیری ها، چهار نفر کشته و ده ها نفر زخمی شدند.

خوان گوایدو، نیز تنها چند روز بعد، علنا از شکست کودتا علیه مادورو خبر داد. دستگاه قضایی ونزوئلا یک هفته بعد از کودتا،‌ متحدان گوایدو را بازداشت کرد. آمریکا نیز در دهم ماه مه، تحریم ها علیه ونزوئلا را تشدید و  به شرکت های خارجی منتقل کننده نفت ونزوئلا به کوبا هشدار داد. آمریکا در عین حال کشتی ها و نفتکش های مرتبط با دولت ونزوئلا را تحریم کرد.

علل اصرار آمریکا برای سرنگونی چپ ها در ونزوئلا

آمریکا بیش از دو دهه است که از هیچ تلاشی برای سرنگونی انقلاب بولیواری در ونزوئلا فروگذار نکرده است. همدستی در کودتای راستگرایان در سال 2002 و 2019،  اعمال تحریم های گسترده اقتصادی، تجاری و مالی علیه مقامات و سازمان های دولتی این کشور، تهدید برای حمله نظامی و اقدام خرابکارانه در زیرساخت های این کشور از جمله به راه انداختن جنگ برقی با خاموشی گسترده در این کشور و حتی حملات سایبری.

در ذیل، علل اصرار آمریکا برای سرنگونی چپ ها در ونزوئلا آورده می شود.

اقتصادی:

براساس آمار رسمی نهادهای بین المللی اقتصادی و انرژی در جهان، در سال 2017، ونزوئلا با 300 میلیارد و هشتصد و هفتاد و هشت میلیون بشکه در جایگاه بزرگترین دارنده ذخایر نفت شناخته شده در جهان قرار گرفت. عربستان سعودی، کانادا و ایران بعد از آن قرار دارند. در این فهرست، ایالات متحده در جایگاه یازدهم قرار دارد. تا قبل از پیروزی هوگو چاوز در انتخابات ریاست جمهوری ، آمریکا،  مهم ترین خریدار نفت ونزوئلا محسوب می شد که البته با ارزش واقعی آن در بازار خریداری نمی شد. ضمن اینکه پول نفت نیز در اختیار دو حزب راستگرای این کشور یعنی کوپه ای و اکسیون قرار می گرفت که در حال حاضر کانون اصلی مخالفت ها علیه دولت سوسیالیستی ونزوئلا محسوب می شوند. به نوشته روزنامه واشنگتن پست تا قبل از پیروزی هوگوچاوز در ونزوئلا، ‌بسیاری از پالایشگاه های تولید بنزین در آمریکا به نفت سنگین ونزوئلا وابسته بود.‌

در دهه دوم قرن بیست و یکم با کاهش قیمت نفت، دولت ونزوئلا نتوانست به تعهدات رفاهی و اجتماعی خود در قبال مردم پاسخگو باشد، اقدامی که به بهانه ای در دست مخالفان برای بی اعتبار کردن دولت مادورو تبدیل شد. مقامات آمریکایی و اروپایی نیز از این فرصت استفاده کرده و با گسترش دادن تحریم ها، تلاش کردند حکومت مادورو را از پای در بیاورند. مخالفان داخلی و خارحی در اقداماتی با خرابکاری و دستکاری های اقتصادی و تحرکاتی از جمله دلار زدایی، احتکار کالا و ورشکست کردن کارخانه های دولتی،‌اقتصاد ونزوئلا را با مشکلات جدی مواجه کردند به طوری که تورم در این کشور به بیش از یک میلیون درصد رسید. با وجود این، مشکلات اقتصادی، منجر به همراهی مردم با مخالفان نشد.

سیاسی:

حکومت سوسیالیستی ونزوئلا که بر پایه عدالت محوری است، مورد قبول و پذیرش مقامات کاخ سفید نبوده و نیست. کوبا حدود هفتاد سال پیش سیاست های سوسیالیستی در پیش گرفت و آمریکا از آن زمان تاکنون، با روش های مختلف تلاش کرده است دولت سوسیالیست کوبا را سرنگون کند، اما در این زمینه موفق نبوده است. ونزوئلا در مقایسه با کوبا، بزرگتر با ذخایر نفتی و کانی بیشتر به منبع بزرگی برای تغذیه سوسیالیست ها در آمریکای لاتین تبدیل شده است.

امنیتی:

یکی از مهم ترین دلایل اصرار آمریکا برای سرنگون کردن سوسیالیست ها در ونزوئلا، نگرانی های امنیتی ناشی از حضور روسیه، چین و ایران در این کشور است. روسیه و آمریکا در شرق اروپا، اوکراین، و جزیره کریمه در نزدیکی خاک روسیه با یکدیگر مقابله می کردند. با تحولات غرب آسیا بویژه سوریه، تقابل روسیه و آمریکا وارد منطقه ای هم مرز با فلسطین اشغالی شد و عملا منافع متحدان آمریکا در منطقه به چالش کشیده می شد. شبه جزیره کره در شرق آسیا و دریای شرقی نیز محل اصلی رویارویی چین و آمریکا بود. عراق و افغانستان نیز دو محل اصلی تقابل سیاست های آمریکا با ایران بود. اما در حال حاضر هر سه کشور در منطقه ای حضور دارند که از زمان انتشار دکترین جیمز مونروئه حیاط خلوت آمریکا محسوب می شد و برد موشک هایی که روسیه و چین به ونزوئلا فروخته اند، ممکن است تا خاک اصلی آمریکا برسد.

سیاست چماق و هویج آمریکا در قبال ونزوئلا

دلایل شکست طرح های سرنگونی مادورو

- تداوم حمایت ارتش

تنها چند ساعت بعد از آنکه گوایدو و لوپز از کودتای نظامی و پیوستن فرماندهان ارتش ونزوئلا به مخالفان خبر دادند، تصاویری از مادورو در میان فرماندهان ارشد این کشور دیده می شد که اعتبار ادعاهای مطرح شده مخالفان را به شدت زیر سئوال برد. ژنرال ولادیمیر پادرینو، وزیر دفاع ونزوئلا یک روز بعد از کودتا در مراسمی با حضور بیش از 4500 نفر از نیروهای ارتش گفت، ما در اینجا جمع شده ایم تا بار دیگر بر وفاداری فرماندهی نیروهای مسلح تاکید کنیم.

- وابستگی آشکار مخالفان به آمریکا

اکثر نظرسنجی ها در ونزوئلا حاکی از این است که آنها دیدگاه مثبتی به آمریکا ندارند و همواره این کشور را استعمارگر و سلطه جو می دانند. بر این اساس، یکی از مهم ترین دلایل شکست مخالفان در مقابل چاوز و مادورو، وابستگی علنی آنها به آمریکا بود. مخالفان در دوره هشت ساله باراک اوباما که در آن زمان دخالت ها و حمایت های مستقیم آمریکا در ونزوئلا کاهش یافته بود، توانستند به موفقیت نسبی دست یابند و در انتخابات پارلمانی بر رقبای سوسیالیست خود پیروز شوند. اما خوان گوایدو علنا و آشکارا وابستگی خود به آمریکا را اعلام می کند و مقامات آمریکایی بویژه ترامپ و جان بولتون علنا از مادورو حمایت می کنند.

- افزایش آگاهی سیاسی مردم

مردم ونزوئلا به خوبی می دانند که اقدامات مخالفان برای سرنگونی مادورو، بیشتر برای کسب منافع شخصی است و مردم در سیاست های آنها فقط ابزاری برای دستیابی به هدف هستند. به همین دلیل، اکثر فراخوان های مخالفان با استقبال اندک مردم در سراسر ونزوئلا مواجه می شود و ممکن است بیشتر در کاراکاس، پایگاه اصلی مخالفان، تظاهرات گسترده علیه مادورو برگزار شود که آن هم مقطعی و موقت است.

افشای اخبار دروغ رسانه های مخالف مادورو:

رسانه های جریان اصلی، همواره با التهاب و هیجان بسیاری به مبالغه و برجسته سازی تحولات ونزوئلا مشغول هستند. رسانه های مخالفان دولت در داخل ونزوئلا نیز همواره تلاش می کنند این گونه نشان دهند که مردم و ارتش ونزوئلا از مادورو جدا شده اند، اما تصاویر واقعی افشا شده توسط رسانه ها بر دروغ بودن بسیاری از این گزارش ها صحه گذاشت. به عنوان مثال، رسانه های غربی و طرفدار مخالفان نشان دادند که نیروهای ارتش، کامیون حامل کمک های بشر دوستانه را آتش زده اند. اما تنها چند روز بعد روزنامه نیویورک تایمز در تصاویری واضح نشان داد که یکی از طرفداران گوایدو، کامیون را به آتش کشیده است.

- نقش روسیه و چین

مایک پامپئو، وزیر خارجه آمریکا ادعا کرد، روس ها مانع فرار مادورو از ونزوئلا به کوبا شدند. وی در ادامه خواستار خروج نیروهای روسی و ایرانی از ونزوئلا شد. مقامات آمریکایی با بزرگنمایی درباره نقش روسیه، ایران و چین تلاش کردند تا ضعف خود را برای تغییر رژیمی که از نظر آنها دولتی ورشکسته و فاقد حمایت مردمی است، توجیه کنند. این در حالی است که چین و روسیه بنا به درخواست دولت ونزوئلا در امور این کشور مشارکت دارند و هیچ نشانه ای از اقدام مداخله جویانه این دو کشور در ونزوئلا وجود ندارد.

مشکلات حمله نظامی آمریکا:

بسیاری از تحلیلگران نظامی بر این باورند که ترامپ برای ورود به یک درگیری نظامی با تردیدهای زیادی مواجه است. ترامپ از جمله کسانی بود که به هزینه های نظامی در دوره ریاست جمهوری باراک اوباما انتقاد می کرد. هزینه های نظامی بر دوش مالیات دهندگان آمریکایی است و با توجه به اینکه برخی رقبای ترامپ به دنبال برجسته کردن تناقض گویی های ترامپ هستند، حمله نظامی به ونزوئلا می تواند تاثیرات غیرقابل پیش بینی بر نتایج انتخابات داشته باشد. دیوید اکس در نشنال اینترست نوشت، مسلما حمله نظامی به ونزوئلا، نتایج زیانباری خواهد داشت. هزاران نفر کشته و میلیون ها آواره بر جای خواهد گذاشت و مشخص نیست که در نهایت، منجر به برقراری ثبات و امنیت در ونزوئلا شود. ضمن اینکه هزینه های بسیار زیادی به آمریکا تحمیل خواهد کرد. در حال حاضر، بخش فرماندهی دفاعی منطقه ای در آمریکای جنوبی، کوچکترین ناوگان دفاعی آمریکا است که فقط 1200 نیروی نظامی و چند کشتی دارد. 

نتیجه گیری

به طور کلی به نظر می رسد آمریکا همچون دو دهه گذشته به تلاش های خود برای ساقط کردن چپگرایان در ونزوئلا ادامه دهد. با این حال درباره به سرانجام رسیدن این تلاش‌ها، تردیدهای جدی وجود دارد. بویژه اینکه در حال حاضر، آمریکا رهبری خود در جامعه بین الملل را از دست داده است و دو رقیب قدرتمندش یعنی چین و روسیه از حکومت قانونی ونزوئلا حمایت می کنند. مقابله با سیاست تغییر رژیم، از مهم ترین سیاست های چین و روسیه در مقابل آمریکا است. از سوی دیگر، در داخل ونزوئلا نیز مردم درباره مخالفان مورد حمایت آمریکا تردید جدی دارند و آنها را دروازه ورود مجدد استعمارگران بویژه آمریکا به کشورشان می دانند.

نویسنده: تهمینه بختیاری 

 

نظر شما