میترا جلیلی
خبرنگار
حمله پانزدهم مارس به مسجدی واقع در «کرایست  چرچ» نیوزیلند، زمینه‌ساز برگزاری اجلاسی در پاریس شد تا شبکه‌های اجتماعی و شرکت های بزرگ فناوری در قالب یک طرح جدید متعهد شوند که با محتوای تروریستی و خشونت‌آمیز برخوردی جدی‌تر داشته باشند و اصولاً اجازه انتشار چنین محتوایی را روی پلتفرم‌های خود ندهند.
اینترنت آزاد و امن
در حادثه تروریستی که در ماه مارس رخ داد، 51 مسلمان نمازگزار در نیوزیلند کشته شدند و موضوع عجیب این بود که تمام این حمله تروریستی به‌صورت زنده از فیس‌بوک پخش می‌شد. همین موضوع دغدغه‌ها را نسبت به نوع عملکرد فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی در هنگام وقوع حمله‌های تروریستی احتمالی افزایش داد و درنهایت منجر به برگزاری این اجلاس در پاریس شد تا پلتفرم‌های برتر برای مقابله با انتشار محتوای خشونت‌آمیز و تروریستی گام‌های بزرگ تری بردارند.
درواقع به‌دنبال تلاش بی‌وقفه «جاسیندا آردن» نخست‌وزیر نیوزیلند، سرانجام طرح «ندای کرایست  چرچ» (Christchurch Call) به منظور مقابله با اقدامات مشابه تروریستی به رسمیت شناخته شد و رهبران کشورهایی ازجمله نیوزیلند، هندوستان، سوئد، نروژ، استرالیا، انگلیس، کانادا، فرانسه، ایرلند، سنگال، اردن، اندونزی و اتحادیه اروپا در اجلاسی شرکت کردند تا غول‌های دنیای فناوری را متعهد سازند که با انتشار اخبار تروریستی، ‌آموزش، عضوگیری و...برخورد جدی تری داشته باشند. در این اجلاس نمایندگانی از شرکت های برتر فناوری ازجمله فیس‌بوک، گوگل، مایکروسافت و توئیتر و آمازون حضور داشتند و کشورها و شرکت های فناوری هریک متعهد شدند تا برای اجرای بندهای مختلف این سند قانونی سه صفحه‌ای که در حقیقت نتیجه ۶ هفته فعالیت‌ شبانه‌روزی نخست‌وزیر نیوزیلند است، اقداماتی خاص انجام دهند.
گفتنی است که این اجلاس توسط امانوئل مکرون رئیس جمهوری فرانسه و همچنین نخست‌وزیر نیوزیلند رهبری شد. به اعتقاد آنان قوانین ضد تروریستی مؤثری برای فضای مجازی وجود ندارد و وجود طرح‌هایی همچون «ندای کرایست  چرچ» می‌تواند محتواهای مخرب را از شبکه‌های اجتماعی پاک کند. امانوئل مکرون دراین باره گفت: ما خواستار یک اینترنت آزاد و امن هستیم بدون اینکه در آن، حقوق بشر و آزادی بیان نادیده گرفته شود. ما معتقدیم که اینترنت می‌تواند در شکوفایی اقتصاد یک جامعه تأثیرگذار باشد و نمی‌توان آن را نادیده گرفت پس باید بدون اعمال هر نوع سانسور، این محیط را امن‌تر کرد که البته بخش عمده این وظیفه به عهده شرکت های بزرگ فناوری است.
نخست‌وزیر نیوزیلند نیز درباره این اجلاس گفت: این طرح درواقع یک تعهد داوطلبانه توسط دولت‌ها و شرکت‌های فناوری به‌منظور ارتقای تلاش‌ها برای کاهش محتوای افراط‌گرایانه است. وی خواستار همکاری جهانیان برای مقابله با تحرکات تروریست‌ها در فضای مجازی شد.
یک تعهد بزرگ
اما برگزاری اجلاس«ندای کرایست  چرچ» چه نتیجه‌ای در برداشت؟ در پایان این اجلاس رهبران کشورها تعهد کردند برای دستیابی به اهداف این طرح و همچنین اجرای قوانین و قانونگذاری بیشتر فضای اینترنتی، با شرکت‌های فناوری همکاری بسیار گسترده و بدون بوروکراسی داشته باشند.
در نهایت 5غول دنیای فناوری یعنی فیس بوک، آمازون، گوگل، توئیتر و مایکروسافت نیز متعهد شدند که سرویس‌های خود را آپدیت کنند تا مانع توزیع و انتشار محتوای تروریستی و خشونت‌آمیز شوند. همچنین قرار شد شرکت‌های فناوری با یکدیگر همکاری کنند تا پروتکل‌هایی را برای شرایط بحرانی توسعه دهند و بتوانند بسرعت با تروریست‌ها مقابله کنند و مانع انتشار اخبار و محتوای آنها شوند.
این شرکت‌ها همچنین متعهد شدند گزارش‌های شفافی را منتشر کنند تا محتواهای مخرب بسرعت از روی پلتفرم‌های مختلف برداشته شوند. سخنگوی فیس‌بوک نیز در این اجلاس گفت: تروریسم و خشونت وابسته به آن، از مشکلات بسیار پیچیده برای شبکه‌های اجتماعی محسوب می‌شوند. ما از این پس می‌خواهیم با دولت‌ها و جامعه همکاری بیشتری داشته باشیم به همین دلیل هم روش‌های بیشتری برای گزارش محتوای نامناسب برای کاربران فراهم خواهیم کرد، در فناوری‌های ردیابی و حذف محتوای خشونت‌آمیز نیز سرمایه‌گذاری کرده و همچنین به طور مرتب گزارش‌های شفافیت عملکرد را منتشر می‌کنیم به این امید که فضای مجازی و واقعی، امن‌تر از گذشته شود.
گفتنی است یک روز قبل از برگزاری این اجلاس، فیس‌بوک از قانون جدیدی رونمایی کرد که به موجب آن، قابلیت لایو فیس‌بوک محدود می‌شود. طبق قانون جدید، چنانچه اکانتی با محتواهای تروریستی یا خشونت‌آمیز شناخته شود، مدت زمان انتشار لایو ویدئوی آن محدود شده و صاحب اکانت برای 30 روز نمی‌تواند از قابلیت لایو این شبکه اجتماعی استفاده کند. نخست وزیر نیوزیلند این موضع فیس‌بوک را بسیار مناسب دانست و از آن استقبال کرد ولی آن را کافی ندانست.«آردن» یادآور شد: فیس‌بوک برای تحقیق درباره ردیابی ویدئوهای خشونت‌آمیز قبل از انتشار نیز ۷.۵میلیون دلار سرمایه‌گذاری کرده که بسیار جالب توجه است.
البته بايد گفت به دنبال حادثه تيراندازي در نيوزيلند و  پيش از برگزاري اين اجلاس نيز برخي کشورها تلاشي چشمگير براي مقابله با محتواي مخرب و تروريستي در فضاي مجازي داشته اند که از آنها مي توان به بريتانيا اشاره کرد.دولت بريتانيا براي تنبيه شبکه‌هاي اجتماعي که در محافظت از کاربران خود در مقابل محتواي تروريستي و نامناسب موفق عمل نکنند قوانینی مشخص در نظر گرفته است.
«ترزا‌ مي» پيش از اين شبکه هاي اجتماعي را به چالش کشانده و گفته بود پخش مستقيم يک حمله تروريستي از فيس بوک نشان مي دهد اين پلتفرم‌ها به اندازه کافي موفق نبوده و تلاش مناسب براي محافظت از کاربران خود نداشته‌اند پس دولت بريتانيا با قوانين خاص به محافظت از مردم خود مي‌پردازد. به هرحال شبکه‌هاي اجتماعي بايد مسئوليت پلتفرم خود را بپذيرند تا اعتماد عمومي به اين فناوري بازگردد. وي همچنين يادآور شده بود که  بي‌شک در اين زمينه بين آزادي بيان و محافظت از کاربران، موازنه را رعايت خواهيم کرد.
غایب بزرگ پاریس
اجلاسی که آخر هفته گذشته برگزار شد و بسیاری از کشورها حضور داشتند یک غایب بزرگ داشت و آن هم امریکا بود که هرچند عنوان کرد با کلیات این طرح و اجلاس موافق است ولی آن را طرحی بلندپروازانه دانست. کاخ سفید در بیانیه‌ای اعلام کرد که در حال حاضر با توجه به شرایط موجود کشور، امریکا نمی‌تواند به طرح«ندای کرایست  چرچ» بپیوندد. سخنگوی کاخ‌سفید یکی از مشکلات این طرح را ایجاد اشکالاتی برای آزای بیان عنوان کرد و یادآور شد: ما تمام تلاش خود را برای مقابله با تحرکات و محتوای تروریستی آنلاین به کار می‌گیریم ولی در کنار آن به آزادی بیان و آزادی رسانه‌ها هم بسیار توجه می‌کنیم. ما شرکت های فناوری را ترغیب می‌کنیم تا سرویس‌ها واستانداردهای خود را تقویت کنند و مانع استفاده تروریست‌ها از این ابزارها برای اهداف و حملات خود شوند. وی ادامه داد: ما معتقدیم بهترین راهکار برای مقابله با محتوای تروریستی، تولید محتوای مفید است و به همین دلیل هم بر لزوم افزایش محتوا، بحث و گفت‌و‌گو و... برای آموزش بیشتر مردم و مقابله با پیام‌های تروریستی تأکید داریم.امانوئل مکرون هم پس از شنیدن این سخنان گفت: ما در این زمینه خواستار یک تعهد رسمی و محکم از واشنگتن هستیم ولی همه دیدند که این کشور چنین اراده‌ای ندارد.