به گزارش خبرنگار مهر، مراسم اختتامیه همایش ملی «نظریه علم اسلامی و کاربست آن در نظام آموزش و پرورش» عصر روز گذشته در سالن همایشهای پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی برگزار شد.
حجت الاسلام والمسلمین حمید پارسانیا رئیس کمیته علمی همایش و عضو هیأت علمی دانشگاه باقرالعلوم (ع) در این همایش با بیان این که علم دینی در مفهوم ساینس عقبه و تاریخچهای دارد، گفت: این معنا در قرن ۱۹ متداول شد و این معنا که ۲۰۰ سال هم عمر ندارد آن قدر مصطلح است که نمیتوانیم از آن عبور کنیم.
وی افزود: به این معنا فلسفه و کلام علم نیستند و خود معنای پوزیتیویستی علم از نیمه قرن ۱۹ تا ۲۰ متفاوت است و در خود غرب و غیر کشورهای غربی نیز تغییر پیدا کرده است؛ در نیمه دوم قرن ۱۹ علم با نوعی ماتریالیست همراه بود که شدیداً ضد دینی بودن آن را درک میکند و در مقابل معرفت دینی قرار میگیرد.
حجت الاسلام والمسلمین پارسانیا ابراز داشت: در دیدگاه کنت معرفت و علم تنها به حس و تجربه تعلق داشت و مکتب علمی و جهان بینی علمی او کاملاً ضد دینی بود، بنابراین علم سکولار و غیر دینی است و قابل جمع شدن با نیمه قرن ۱۹ با تعریف کنت نیست که تعریف غالب همین است.
رئیس کمیته علمی همایش با تأکید بر این که این معنای کنتی ادامه پیدا کرده است، گفت: حتی پست مدرنها وقتی در مورد علم حرف میزنند، کنتی حرف میزنند؛ در نیمه اول قرن بیستم ادعای ضد دینی و مکتب سازی علم فروریخت و یکی از دانشمندان این دوره، عالمان قرن ۱۹ را احمق میخواند و بیان میکند که علم جهان را تبیین میکند و آدم بدون ارزش و حوزههای معرفتی دیگر نمیتواند زندگی کند و یک رابطه بین علم و ارزشها برقرار است.
عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی در ادامه بیان داشت: آنها هم میگفتند که علم متافیزیک نیست و سکولار است ولی یک رابطه بیرونی بین علم و حوزه ارزشها برقرار است ولی خود علم نسبت به دین و فلسفه کاملاً به شرط لا و سکولار است ولی سکولار ضد دین نیست و زیاد موضعی در مقابل دین نمیگیرد.
وی تصریح کرد: در کشورهای جهان سوم یا غیر غربی فضایی پیش آمده و موضع گیری هایی میشود، این جا میخواهند از علم استفاده دینی کنند به عبارت دیگر میخواهند از معنای تجربی علم استفاده دینی بکنند همانطور که با این علم تلاش برای نفی دین صورت میگیرد.
حجت الاسلام والمسلمین پارسانیا در بخش دیگری از سخنان خود با اشاره به این که در ایران با جریان اول مواجه هستیم، گفت: دسته اول کسانی هستند که با دین مخالفند و ماتریالیستند و این جریان نوعاً در مقطع قبل از انقلاب اسلامی بروز و ظهور داشت و بعد از انقلاب با جریانهای دوگانه دوم مواجه می شویم.
وی خاطرنشان کرد: رویکرد دیگری وجود دارد که متعلق به نیمه دوم قرآن بیستم است که بیشتر متعلق به رویکردها نوکانتی است، این رویکرد قائل است که معرفت علمی جدای از معرفتهای دیگر نیست؛ اگر این شکل بحث کنیم میتوانیم بگوییم علم میتواند دینی هم باشد یعنی خاستگاه فرهنگی او یا هویت دینی دارد یا ندارد که البته علم نیست و فرهنگی و تاریخی است.
رئیس کمیته علمی همایش ابراز داشت: طبق این رویکرد قسمی از علم، دینی و قسمی از علم هم غیر دینی است، این تفسیر خیلی پختهتر از تفسیری است که میخواست بین علوم تجربی و دین جمع کند؛ ما با جریان پنجمی مواجهیم که به نظر من دقیقتر از جریانهای قبل بوده و به مسائلی که علم مدرن با آن مواجه است قائل است و معتقد است که در جهان امروز امر دینی ممکن نیست.
وی با تأکید بر این که این رویکرد با تصور علم دینی مخالف نیست، بیان داشت: این رویکرد میگوید که در جهان امروز نمیتوانیم امر دینی داشته باشیم نه این که نتوانیم علم دینی را تصور کنیم، این رویکرد میگوید جهانی که با آن مواجه هستیم هریک بسترهای فرهنگی و فلسفی دارد که با نظام اقتصادی و سیاسی سازگاری دارد.
حجت الاسلام والمسلمین پارسانیا عنوان کرد: در حقیقت این رویکرد تأکید دارد که تمام اموری که لازمه دین دار بودن است در این جهان ممکن نیست و ظرفیت نظام مفهومی بشر برای دفاع از علم دینی وجود ندارد.
وی با بیان این که تنقیح این که علم اسلامی چیست بحثی دامنه و پراهمیت است، عنوان کرد: اجمالا علم دینی علمی است که متناسب با فرهنگ و جامعه اسلامی باشد. با توجه به تحولاتی که در جهان به وجود آمده نیازمند بررسی دوباره علم دینی در مجامع علمی و پژوهشی کشور هستیم.
نظر شما