سرویس ایران جوان آنلاین: وقتی قرار باشد از عسل با کیفیت ایران صحبت کنیم حتماً غیر ممکن است که بتوانیم فقط به یک استان یا منطقه از ایران بزرگ اشاره شود. از استان آذربایجانغربی که ۳۰ درصد عسل کل کشور را تولید میکند گرفته تا اردبیل، دماوند، اصفهان، چهارمحال و بختیاری، فارس، خراسانها، لرستان و... که هر کدام در تولید عسل قطبی هستند و حرفهای زیادی برای گفتن دارند. با این حال فعالیت در عرصه زنبورداری که با وجود داشتن کمترین میزان مصرف ارز برای دولت، میتواند بیشترین بازدهی و سود را با تکیه بر منابع داخلی نصیب اقتصاد کشور کند با چالشها و مشکلات زیادی روبهرو است. به طوری که در حال حاضر عسل اکثر استانها به صورت باز و فلهای به خارج از کشور صادر و پس از بسته بندیهای لوکس با نامهای خارجی وارد بازار جهانی میشود.
آنقدر در اکثر استانهای ایران فضای مناسب برای نگهداری کندو و تولید عسل وجود دارد که در حال حاضر چندین استان داعیه «قطب تولید عسل ایران» بودن را دارند و به حق هم که چنین است. در حال حاضر ایران در تعداد کلونی زنبورعسل، رتبه چهارم و در میزان تولید عسل رتبه هفتم جهان را به خود اختصاص داده است. اما با این آمار درخشان سهم ایران از بازارهای جهانی آنقدر ناچیز است که هرگز نمیشود به آنها استناد کرد. زیرا در کنار تمام مشکلات موجود در مسیر تولید عسل و در شرایطی که از حدود ۶ میلیون و ۷۰۰ هزار کندوی موجود، بیش از ۷۰ هزار تن عسل در سال تولید میشود، اما فقط به خاطر عدم حمایتهای دولتی و نبود صنایع تبدیلی و بسته بندی مناسب، عسل ناب ایرانی، با برند کشور ترکیه در بازارهای جهانی عرضه شود. موضوعی که حالا آب پاکی را بر دست فعالان این عرصه ریخته و آنها را از ادامه کار دلسرد کرده است.
آنقدر در اکثر استانهای ایران فضای مناسب برای نگهداری کندو و تولید عسل وجود دارد که در حال حاضر چندین استان داعیه «قطب تولید عسل ایران» بودن را دارند و به حق هم که چنین است. در حال حاضر ایران در تعداد کلونی زنبورعسل، رتبه چهارم و در میزان تولید عسل رتبه هفتم جهان را به خود اختصاص داده است. اما با این آمار درخشان سهم ایران از بازارهای جهانی آنقدر ناچیز است که هرگز نمیشود به آنها استناد کرد. زیرا در کنار تمام مشکلات موجود در مسیر تولید عسل و در شرایطی که از حدود ۶ میلیون و ۷۰۰ هزار کندوی موجود، بیش از ۷۰ هزار تن عسل در سال تولید میشود، اما فقط به خاطر عدم حمایتهای دولتی و نبود صنایع تبدیلی و بسته بندی مناسب، عسل ناب ایرانی، با برند کشور ترکیه در بازارهای جهانی عرضه شود. موضوعی که حالا آب پاکی را بر دست فعالان این عرصه ریخته و آنها را از ادامه کار دلسرد کرده است.
حفظ داشتهها بهترین کمک به زنبورداران
با وجود گستردگی فعالیتهای این صنعت تاکنون هیچگونه قانون مشخصی برای حل مسائل و معضلات پیشروی آن به تصویب مجلس شورای اسلامی نرسیده و در این بخش تنها شاهد ابلاغ مواردی با عنوان دستور العملهای وزارت جهاد کشاورزی هستیم که فاقد ضمانت اجرایی لازم بوده و دستگاه قضایی نیز امکان استناد روی آنها جهت احقاق حقوق زنبورداران را ندارد. مشت نشانه خروار است و با گذری به وضعیت تولید و بازار فروش یکی از قطبهای تولید عسل ایران میتوان حال بقیه استانها را هم درک کرد.
هم اکنون استان آذربایجانغربی با تولید سالانه بیش از ۲۱ هزارتن عسل که ۳۰ درصد کل کشور محسوب میشود یکی از قطبهای مهم تولید این محصول به شمار میرود و سالهاست رتبه اول را به خود اختصاص داده است. وجود اتحادیه تولیدکنندگان عسل در این استان، فعالیت ۱۴ تعاونی زنبورداری فعال، شش کارخانه موم آج کنی، پنج کارگاه بستهبندی عسل نیمه اتوماتیک با ظرفیت ۵۰۰ تن و شش کارخانه بستهبندی عسل مدرن در شهرستانهای ارومیه، خوی و مهاباد بخشی از ظرفیت این استان در زمینه صنعت تولید عسل است. این استان با دارا بودن بیش از یک میلیون و ۱۰۰ کندوی زنبور عسل و فعالیت بیش از ۶ هزار نفر در این بخش نشان از پتانسیل بالای استان در زمینه صنعت عسل و زنبورداری دارد، اما متأسفانه نبود صنایع تبدیلی و بسته بندی مناسب سالها کام تولید کنندگان عسل را تلخ کرده و ثمره زحمات آنها را دو دستی تقدیم دلالان میکند. بیتوجهیها و عدم حمایتهای دولتی از این صنعت که زمینه بسیار مناسبی برای ایجاد اشتغال و ارزآوری است موجب شده تا نه تنها امیدی برای رسیدن به اهداف مد نظر وجود نداشته باشد بلکه فعالان حاضر نیز به فکر تغییر شغل و بخشیدن عطای این کار به لقایش باشند.
عسل ناب ایران با برند ترکها
براساس آخرین آمارگیری انجام گرفته استان آذربایجانغربی با داشتن بیش از یک میلیون و ۱۰۰ هزار کندوی مدرن و بومی و با تولید ۲۱ هزار تن عسل که حدود یک سوم عسل کل کشور را شامل میشود، چندین سال متوالی مقام نخست کشوری را از نظر میزان تولید و تعداد کندوهای مدرن به خود اختصاص داده است. با این حال صدور عسل این استان با برند ترکیه و عرضه آن در بازارهای اروپایی، سالهاست دسترنج زنبورداران آذری را به دلیل نبود صنایع تبدیلی و بستهبندی مناسب به جیب دلالان کشورهای همسایه میریزد. البته چندی پیش بود که معاون بهبود تولیدات دامی سازمان جهاد کشاورزی آذربایجانغربی با تأیید این امر و با بیان اینکه سالیان متمادی است عسل تولیدی استان به اسم کشورهای همسایه در بازارهای جهانی عرضه میشود، گفته بود: «براساس توسعه سطح روابط با کشورهای همسایه تلاش میشود وضعیت صدور عسل تولیدی استان با برند ایران به بازارهای جهانی و اروپایی بهبود یابد که در همین راستا سال گذشته ۲۶۰ تن عسل تولیدی استان به خارج از کشور صادر شد.» سیدفضلالله قریشی ادامه داد: «این میزان عسل به کشورهای کویت، اندونزی، مالزی و چین صادر شد که تلاش میشود از طریق رایزنی و توسعه سطح روابط با کشورهای همسایه زمینه صدور عسل تولیدی استان و کشور به اسم خودمان از طریق بستهبندیهای مناسب به بازارهای جهانی صادر شود.» وی در خصوص سایر مشکلات این صنعت از جمله پرداخت نشدن بیمه خسارات توسط صندوق بیمه کشاورزی و نبود امکان دسترسی به موقع به استفاده از سموم مبارزه با آفات تأکید کرد: «عضویت تشکلهای زنبورداری در صندوق توسعه ملی و همچنین عضویت در صندوق توسعه زنبورداری کشور که بیشترین سهام مربوط به استان آذربایجانغربی بوده موجب تخصیص تسهیلات کم بهره به تعاونیهای زنبورداری و افزایش نقدینگی در تأمین نهادههای زنبورداری شده است.» به هرحال در حال حاضر به دلیل عدم وجود کارشناسان متخصص زنبور در ادارات دامپزشکی، کمبود وسایل و تجهیزات آزمایشگاهی جهت شناسایی و تشخیص بیمارهای مرتبط با این صنعت در مناطق پر تراکم کشور از نظر حضور کلنیها، زمینه استفاده خود سرانه زنبورداران از آنتی بیوتیکها و دیگر داروها در مبارزه با آفات و بیماریهای مختلف را تشدید کرده است. این استفاده بیرویه و غیر کارشناسانه از داروهای موجود در بازار علاوه بر تأثیر منفی بر جمعیت کندوها، باعث افت تولید و کیفیت عسل و آلوده شدن محصولات مختلف آن نیز شده است که میتواند مشکلات دیگری به همراه داشته باشد و شاید تولید عسل را به روزهای پایانیاش برساند.
نظر شما