به گزارش گروه اطلاع رسانی ایرنا، تاریخ ادبی کشور سرشار از نام شاعران و سخن سرایان بزرگی است که هر کدام با خلق آثاری گرانقدر به ستارگان درخشان آسمان ادب ایران تبدیل شده اند. مشرف‌الدین‌ ابن‌ مصلح‌ بن‌ عبدا… شیرازی‌ مشهور به‌ شیخ‌ سعدی‌ از بزرگترین‌ شاعرانی است که با تسلط وصف‌ ناپذیر خود بی نظیرترین شاهکارهای‌ ادبی‌ را خلق‌ کرد‌.

سعدی در خانواده ای اهل علم و ادب چشم به جهان گشود و زیر نظر پدر به آموختن علوم و معارف روزگار خویش پرداخت. او در همان دوران کودکی به اطلاعات وافری در ارتباط با تاریخ و ادبیات ایران دست یافت. پس از مدت کوتاهی تحصیل خود را در مدرسه معروف نظامیه بغداد شروع و در محافل علمی و شعری بسیاری شرکت کرد.

شیخ‌ اجل‌ با سفر به‌ سرزمین هایی همچون هند، جهان‌ عرب‌ و شمال‌ آفریقا به اندوخته های علمی خود افزود. مهارت‌ غیر قابل‌ توصیف‌ سعدی در آمیختن‌ تجربه ‌های‌ تلخ‌ و شیرین‌ و بهره‌گیری‌ از ظریف‌ترین‌ عواطف‌ عاشقانه‌ و توصیف‌ زیبایی‌های‌ طبیعت‌ چنان‌ شکوه‌ و جلالی‌ به‌ او بخشید که‌ در دوره‌ حیاتش‌ نیز آثارش‌ سرمشق‌ دیگر شاعران‌ و نویسندگان‌ قرار گرفت‌ به طوری که سخن‌سرایان‌ بارها طبع‌ خود را در به وجود آوردن‌ آثاری‌ همچون‌ گلستان‌ و بوستان‌ آزمودند.

شهرت‌ عمده‌ سعدی‌ بیشتر در سرودن قصیده‌هایی‌ روشن‌، روان‌ و بی‌تکلف‌ شناخته می شود‌ که‌ در این‌ قصاید به شکر خدای متعال و پند و اندرز پرداخته‌ است‌. این شاعر همچنین غزل‌ را به‌ اوج‌ خود رساند. نثر شیرین‌ و روان‌ سعدی‌ که‌ برابر با نظم‌ و شعر او بود، از دیگر ویژگی‌های‌ منحصر به‌ فرد این‌ ادیب به‌ شمار می‌رود.

به‌ کارگیری‌ اشعار و شواهد مناسب‌ در مواقع‌ خاص‌ از دیگر ابتکارات زیبای سعدی در نثر محسوب می شود‌ که‌ تأثیری‌ جاودانه‌ به‌ سخن‌ او بخشیده‌ که نمونه‌ آن‌ در گلستان‌ جلوه‌گر شده است. شیخ اجل‌ افزون بر شعر فارسی‌ به ادبیات‌ عرب‌ نیز مسلط بود و مطالعه‌ آثار برخی‌ از شاعران‌ و نویسندگان‌ عرب‌ موجب‌ شد که‌ آثار گرانقدری‌ نیز به زبان‌ عربی‌ بسُراید که‌ مورد تحسین‌ شعرای‌ عرب‌ زبان‌ نیز قرار گرفت‌.

بزرگترین‌ آثار این‌ شاعر والامقام‌ کتاب‌ های جاودان‌ بوستان‌ و گلستان‌ است.‌ گلستان‌ کتابی‌ کوچک‌ با نثر بسیار روان‌ و آمیخته‌ با شعر به شمار می رود‌ که‌ شاعر در یک‌ دیباچه‌ و هشت‌ باب‌ مجموعه‌ داستان‌هایی‌ را روایت‌ می‌کند که‌ هر یک‌ از داستان‌های‌ گلستان‌ سرشار از نکات‌ نغز اجتماعی‌، اخلاقی‌ و ترتیبی‌ است‌ که‌ هر کدام‌ می‌تواند سرمشق‌ زندگی‌ انسان‌ها قرار گیرد.

بوستان‌ یا سعدی ‌نامه‌ منظومه‌ای‌ در چهار هزار و 500 بیت‌ به شمار می رود که‌ به‌ 10 باب‌ تقسیم‌ شده‌ و مبنای‌ آن‌ تعلیم‌ و تربیت‌ است‌. شیخ اجل مجموعه‌ای‌ از شعر و نثر خویش‌ را نیز در قالب‌ طنز و انتقاد به‌ تصویر می کشد که‌ تحت‌ عنوان‌ غزلیات‌، مضحکات‌ و خبثیات‌ در کلیات‌ او جای‌ گرفته‌ است‌.

مفردات سعدی، کتاب نصیحه الملوک، مواعظ، صاحبیه، قصاید سعدی، مراثی سعدی، رساله در عقل و عشق، الجواب، مجالس پنجگانه و هزلیات سعدی از دیگر اثرهای استاد سخن پارسی محسوب می شود.

شهرت جهانی این شاعر و ادیب ایرانی سبب شد تا مرکز سعدی شناسی ایران از 1381 خورشیدی، یکم اردیبهشت را روز بزرگداشت شیخ اجل اعلام کند.

پژوهشگر گروه اطلاع رسانی ایرنا به مناسبت بزرگداشت سعدی به گفت وگو با «محمدرضا سلیمی» پژوهشگر، شاعر، نویسنده و منتقد ادبی پرداخت.

** آگاهی و فرزانگی عنصر پایداری سعدی
سلیمی با بیان این موضوع که آگاهی و فرزانگی به عنوان اصلی ترین عناصر شهرت و جاودانگی شیخ اجل شناخته می شود، گفت: شاعران و سخن سرایان معاصر و نوگرا، سعدی و آثار وی را ستوده و کوشیده اند که اشعاری هم سطح و مشابه با آن بسرایند. دلنشینی و جذابیت اشعار، دوراندیشی و حکایت های این شاعر بلند آوازه به قدری متعالی است که هر فردی با خواندن آنها مسحور کلام موزون و تعادل او می شود. تمامی این موارد سبب شد تا گلستان و بوستان سعدی از جمله کتاب های ارزنده ای باشد که هر خواننده ای چندین شعر یا حکایت از آن را حفظ کند و شیرینی کلام استاد بر دلش بنشیند.

** بهره گیری از تسامح در گفتار سعدی
این پژوهشگر ادبی با اشاره به این مطلب که با بهره گیری از تسامح در گفتار سعدی می توان رویکردی متعادل نسبت به زندگی داشت، بیان کرد: داشتن رویکرد متعادل در زندگی روزمره افراد از جمله خصوصیات خواندن و جست و جو در آثار شیخ اجل است تا اینگونه ریشه بسیاری از ناراحتی و کشمکش ها را در زندگی فردی و اجتماعی خشکاند. در بسیاری از شعرها، پندها و حکایت های برجای مانده از سعدی همواره به پرهیز از ستیزه جویی و جدل در گفتار و کردار اشاره شده و آرامش و امنیت انسان را مهم ترین اصل دانسته است، ابزاری که جامعه امروزی بیش از پیش به آن نیاز دارد تا بتواند همزیستی مسالمت آمیز و مدارا را با هم نوعان خود بیاموزد و تمامی این موارد نشان دهنده این امر به شمار می رود که جامعه ایرانی به فرزانگی و اعتدال علاقه مند است.

** آثار سعدی متعلق به همه بشریت
این نویسنده ادبی با رد برخی انتقادها به سعدی را که اشعار او برگرفته از ادبیات عرب است، یادآور شد: برخی از ادیبان و شاعران عقیده دارند که سعدی برای سرودن اشعار خود از ادبیات عرب بهره گرفته و از آنها تقلید می کرده در صورتی که ادبیات عرب در زمان حیات سعدی متاثر از زبان فارسی و فرهنگ ایرانی بوده است. صراحت لهجه و شیرینی سخن سعدی شیرازی هر گونه ادعا و اقتباس را در این زمینه مردود می سازد.

** پرداختن به شعر و یاد سعدی تقویت کننده بُعد معنوی زندگی انسان
وی در ادامه افزود: توجه به اشعار و یاد سعدی موجب تقویت ابعاد معنوی زندگی انسان و احترام متقابل به اندیشه هایش می شود و فضایلی همچون آزادگی، وحدت و یگانگی را به جهانیان می آموزد. اخلاق انسانی، تواضع، دینداری و مهرورزی از جمله ویژگی های سعدی و آثار او به شمار می رود. این شاعر زندگی را با تمام فرازها و نشیب ها با هنرمندی تصویرسازی می کند. بنابراین توجه به آثار و الهام گرفتن از او لازمه و ضرورت زندگی امروزی است. از طرفی دیگر توجه به آثار و اندیشه های سعدی شیرازی موجب بازشناسی فرهنگ غنی ایرانی می شود و این وظیفه مردم و جامعه ایرانی است تا فرهنگ و ادبیات ایرانی را پاس بدارند و در حفظ و نگهداری آن کوشا باشند. تاثیر سعدی در دنیای شعر و ادب به صورت گسترده ای امتداد دارد و موجب می شود تا هر فردی از هر نقطه از جهان و با هر سلیقه ای از دریای علم و کلام شیخ اجل بهره کافی بگیرد.

** اعتبار جهانی گلستان و بوستان سعدی
سلیمی ضمن توضیح این مطلب که گلستان و بوستان سعدی اعتباری جهانی دارد، گفت: گلستان سعدی از جمله معدود کتاب های فارسی به شمار می رود که به بیشتر زبان های اروپایی ترجمه شده و زمینه آشنایی شاعران، نویسندگان و اندیشمندان غرب همچون ولتر، هوگوف لافونتن، گوته ، بالزاک، بونین و ... را با ادبیات این مرز وبوم فراهم کرده است. از این رو برگزاری همایش ها و سمینارهای تخصصی علمی با رویکرد معرفی مشاهیر و مفاخری همچون سعدی گامی ارزنده برای تحقق اهداف و واکاوی اندیشه های این بزرگان است که ضرورتی انکارناپذیر محسوب می شود. توجه به ادبیات ایران از ضرورت‌های تحول در علوم انسانی دانشگاه‌ها است که در این راستا باید در زمینه آموزش زبان و ادبیات فارسی بیش از پیش به ادبیات کهن توجه شود. همچنین برگزاری کرسی های علمی و شناخت مشاهیر ایران در کشور و برخی دانشگاه های معتبر جهان می تواند به اعتلای غنی فرهنگ این مرز و بوم بیانجامد.

پژوهشم**9117**2002**9131