شناسهٔ خبر: 32393227 - سرویس بین‌الملل
نسخه قابل چاپ منبع: صدا و سیما | لینک خبر

اردن در برابر فشارها برای قبول معامله قرن می ایستد یا تسلیم می شود؟

صاحب‌خبر -

به گزارش سرويس بين الملل خبرگزاري صدا و سيما، بخش عربی خبرگزاری آناتولی ترکیه در تحلیلی با اشاره به فشارهایی که برای قبول معامله قرن بر اردن وارد می شود تاکید کرده است، شواهد نشان می دهد اردن قصد دارد در برابر این فشارها ایستادگی کند. 

پایگاه اینترنتی خبرگزاری آناتولی ترکیه نوشت: روشن است که بحران های خاورمیانه به ویژه بعد از انقلاب های «بهار عربی» و افزایش شدت بحران های اجتماعی و سیاسی و سرگرم شدن کشورهای عربی به مسائلی دیگر غیر از مناقشه فلسطین که دهها سال موضوع محوری بود، موجب شده است نگاه ها تا حدی از مسئله فلسطین دور شود.
اسرائیل تلاش می کند از اوضاع کنونی منطقه و کاهش حمایت سیاسی و مالی کشورهای عربی از فلسطینی ها برای تشدید فشار بر تشکیلات خودگردان به منظور قبول معامله قرن بهره برداری کند به ویژه که نشانه های عادی سازی روابط بین برخی کشورهای منطقه و اسرائیل و نوعی مشارکت بین آنها نمایان شده است.
منطقه کرانه باختری رود اردن تا ژوئیه سال 1988 از نظر حقوقی تحت مدیریت مقامات اردنی قرار داشت تا این که امان تصمیم گرفت ارتباط قانونی و اداری خود را با این منطقه قطع کند و مدیریت آن را به تشکیلات خودگردان فلسطین واگذار کند.
در دوره های مختلف، قدرت های بین المللی پیشنهاد ایجاد کنفدراسیون را بین اردن و کرانه باختری مطرح کرده اند تا این منطقه تحت حاکمیت اردن قرار گیرد. از سال 1924 خاندان هاشمی تنها متولی اماکن مقدس اسلامی و مسیحی در قدس بوده و این نقش را حتی بعد از اقدام اسرائیل به اشغال کرانه باختری در سال 1967 حفظ کرده و حتی بعد از اعلام قطع ارتباطش با کرانه باختری در سال 1988، همچنان متولی اماکن مقدس این منطقه بوده است. در پیمان صلحی که اسرائیل در سال 1994 با اردن امضا کرد، تل آویو قیمومت خاندان هاشمی را بر اماکن مقدس کرانه باختری به رسمیت شناخت.
نهادهای اجرایی و قانونگذاری اردن و افکار عمومی این کشور همچنان از قیمومت خاندان هاشمی بر مقدسات اسلامی و مسیحی شهر قدس و مخالفت ملک عبدالله ثانی با محو آرمان فلسطین و اجرای معامله قرن مخالفت می کنند، معامله ای که احتمالا موجب لغو حق بازگشت آوارگان فلسطینی می شود و طرح صلح عربی را که مبتنی بر راه حل تشکیل دوکشور است از بین می برد.
در شرایط کنونی اردن تلاش می کند با تاکید بر موضع ثابت خود در خصوص قدس و فلسطین و اماکن مقدس آن، تردیدها درباره موافقتش با طرح صلح موسوم به معامله قرن را از بین ببرد. عبدالله دوم پادشاه اردن که موضع کشورش در قبال فلسطین را «وظیفه تاریخی» توصیف کرده است به ماهیت طرف های خارجی که او یا کشورش را زیر فشار قرار داده اند اشاره نکرد ولی کارشناسان و تحلیلگران و گزارش های درز کرده به رسانه ها نشان می دهد منظور از طرف های خارجی در اینجا، کشورهای عربی خلیج فارس است که روابطی ویژه با دونالد ترامپ رئیس جمهور آمریکا و دامادش جارد کوشنر به عنوان مشاور کاخ سفید و مسئول پرونده معامله قرن، برقرار کرده اند.
اردن زیر فشار آمریکا در زمینه کمک های نظامی و مالی قرار دارد تا اجرای «معامله قرن» و اسکان یافتن فلسطینی ها در خاک خود را بپذیرد و از قیمومت خاندان هاشمی بر اماکن مقدس اسلامی و مسیحی در قدس دست بردارد.
هر گونه طرح آمریکا برای برقراری صلح بین اسرائیلی ها و فلسطینی ها پیامدهایی مستقیم برای اردن دارد که میزبان صدها هزار آواره فلسطینی است و بخش مهمی از جمعیتش را نیز فلسطینی تبارها تشکیل می دهند.
بخشی از نگرانی های اردن به گزارش های رسانه های اسرائیلی و آمریکایی و عربی مربوط می شود که به نقش «تحمیل شده بر اردن» برای مشارکت در اجرای معامله قرن اشاره دارند. این طرح صلح آمریکایی از آنجا که حاوی اعطای تابعیت اردنی به فلسطینی ها یا تشکیل اجباری کنفدراسیون با تشکیلات خودگردان یا حتی معرفی اردن به عنوان سرزمین جایگزین برای ساکنان کرانه باختری است، پیامدهایی منفی برای ترکیب جمعیت اردن خواهد داشت.
همچنین رسانه های اسرائیلی به این نکته اشاره کردند که معامله قرن ممکن است به قیمومیت خاندان هاشمی بر اماکن مقدس فلسطین خدشه وارد کند که اردنی ها این اقدام را تهدیدی برای موجودیت اردن و تلاشی برای حل و فصل مناقشه فلسطین به زیان اردن می دانند هرچند ملک عبدالله تاکید دارد به هیچ وجه در برابر فشارهایی که بر او وارد می شود تسلیم نخواهد شد.
روزنامه هاآرتص در بخش عبری زبان خود فاش کرد برخی بندهای معامله قرن متضمن انتقال قیمومت خاندان هاشمی بر مقدسات فلسطین از اردن به کشور دیگری مثل عربستان و مغرب است. مقامات اردنی چنین طرحی را «خط قرمز» توصیف و تاکید کردند ملک عبدالله دوم از قیمومت بر مقدسات فلسطین چشم پوشی نخواهد کرد.
ملک عبدالله بر این موضع «ثابت» اردن تاکید دارد که صلح باید مبتنی بر قطعنامه های بین المللی و تشکیل دو کشور در کنار هم در مرزهای چهارم ژوئن 1967 و یافتن راه حلی عادلانه برای آوارگان فلسطینی در جهان باشد.
اردنی ها معامله قرن را تهدیدی بنیان کن برای آرمان فلسطین و تلاشی از سوی اسرائیل با همدستی آمریکا برای سیطره بر قدس و دره رود اردن و سرزمین های فلسطینی اشغال شده در ژوئن 1967 می دانند.
محافل اردنی نگرانند وخامت اوضاع اقتصادی اردن و کاهش کمک های آمریکا و کشورهای خلیج فارس موجب شود دولت اردن به صورت «مشروط» با اجرای طرح معامله قرن موافقت کند که بدترین سناریو برای اردن خواهد بود. این محافل همچنین نگرانند که اجرای معامله قرن، فلسطینی ها را از حق تشکیل کشور مستقل برای خود طبق طرح صلح عربی محروم کند.
پس از آن که دونالد ترامپ رئیس جمهور آمریکا در اواخر سال 2017 قدس را به عنوان پایتخت اسرائیل به رسمیت شناخت، تشکیلات خودگردان فلسطین با هرگونه گفتگو با دولت آمریکا در خصوص صلح با اسرائیل مخالفت کرد.
تا این لحظه هیچ نشانه ای از موافقت احتمالی اردن با دست کشیدن از موضع ثابت خود و قبول اجرای طرح معامله قرن دیده نمی شود. برعکس، شواهد نشان می دهد اردن همچنان بر موضع خود پافشاری می کند و در برابر فشارها ایستاده است هرچند احتمال می رود فشارها بر اردن و پادشاه این کشور با نزدیک شدن زمان اعلام طرح معامله قرن -احتمالا بعد از ماه رمضان- تشدید شود.
از سوی دیگر بعید است آمریکا یا کشورهای خلیج فارس اردن را زیر فشار بیشتری قرار دهند زیرا بیم آن می رود تجربه تحریم قطر که موجب باقی نماندن آن در اردوگاه کشورهای عربی مقابل ایران شد، درباره اردن هم تکرار شود.

نظر شما