مجله مهر: در سکانسی از فیلم سینمایی «پیش از غروب» محصول سال ۲۰۰۴ که داستان دختر و پسری است که در پاریس با یکدیگر دیدار می‌کنند، وقتی هر دو به کلیسای نوتردام خیره شده‌اند، جسی رو به سلین می‌کند و می‌گوید: «نوتردام رو ببین! اما باید به این هم فکر کنی که یک روز نوتردام هم از بین می‌رود.» همین یک جمله در فیلم کافی بود تا درست همزمان با سوختن این کلیسای سن و سال دار دوست‌داران سینما این بخش را در فضای مجازی بازنشر دهند.

اما بدون شک برای مخاطب ایرانی نوتردام پیش از هر چیز با نام «گوژپشت نوتردام» گره خورده است، رمان ویکتور هوگو که فیلم و انیمیشنی به همین نام هم با اقتباس از آن ساخته شده و در هرکدام از این آثار حضور کلیسای نوتردام را می‌توان به وضوح دید. اصلاً در کتاب کلیسا یکی از نقش‌های اصلی را ایفا می‌کند و تمرکز زیادی بر معماری، ستون‌های درهم پیچیده و پنجره‌هایی با شیشه‌های رنگی آن وجود دارد. البته نکته جالب این است که در همان رمان هم هوگو کار کلیسا را با آتش‌سوزی تمام می‌کند. رد پای این سازه را در فیلم و انیمیشن «گوژپشت نوتردام» هم می‌شد پیدا کرد.

اما به جز اینکه ساختمان این کلیسا جاذبه فرهنگی و هنری دارد، آثار گرانبهای زیادی را هم در خود جای داده بود و سالانه میلیون‌ها نفر از آن بازدید می‌کردند. اما ۲۶ فروردین آتش‌سوزی بخشی از این کلیسای ۸۵۰ ساله، در آتش سوخت، حجم این آتش سوزی به قدری بود که در دقایق ابتدایی، بخش مهمی از سقف کلیسا را در برگرفت.

شعله‌های آتش بخش عمده‌ای از ساختمان کلیسا را به خاکستر تبدیل کرد، گفته می‌شود که دو برج نمادین این کلیسا و اسکلت و چارچوب اصلی آن حفظ شده و تلاش‌ها برای جلوگیری از فروریختن کامل بنا موفقت آمیز بوده است. همچنین یک مأمور آتش نشانی نیز در جریان مهار آتش‌سوزی به شدت مجروح شده است. در این عملیات حدود ۵۰۰ مأمور آتش نشانی برای جلوگیری از ریختن برج ناقوس کلیسا تلاش کردند.

با اینکه هنوز علت اصلی این حادثه عنوان نشده، در لحظه‌های ابتدایی اعلام شد که آتش‌سوزی به عملیات مرمت و بازسازی این سازه مرتبط باشد، اما برخی منابع محلی گفته‌اند که آتش‌سوزی از یک سیگار شروع شده است.

در پی این حادثه هزاران نفر در خیابان‌های اطراف کلیسا جمع شدند و در سکوت ناظر آتش سوزی بودند. مقام‌ها در جریان عملیات اطفا حریق محیط مجاور کلیسا در مرکز پاریس را تخلیه کردند. پس از آتش‌سوزی مجسمه‌های کلیسا را از روی سقف آسیب دیده آن خارج کردند.

چطور آتش‌سوزی کلیسا بحران نشد؟

اما نکته مهم و قابل بررسی در جریان این حادثه به حواشی آن برمی‌گردد نه اصل ماجرا که آتش‌سوزی در هرکجا و در هر بنایی ممکن است رخ دهد.

برخورد مسئولین، رسانه‌ها و مردم مهم‌ترین بخش این ماجرا را تشکیل می‌دهند. کافی‌است به عکس‌ها و فیلم‌های منتشر شده از حادثه مخصوصاً در دقایق اول توجه کنید، هیچ‌کدام از نمای نزدیک گرفته نشدند، حتی خبرگزاری‌های مهم و بزرگ هم هیچ نمای نزدیکی از آتش‌سوزی را منتشر نکردند.

در ادامه ما هیچ مردمی را ندیدیم که از نزدیکی اجرا فیلمبرداری کنند و به اصطلاح شهروند خبرنگار! باشند. ویدئویی‌هایی هم که توسط شهروندان منتشر شده بود، همه از نمای دور بود و مشخص بود کسی در نزدیکی محل حادثه حضور ندارد.

این اتفاق علاوه بر اینکه روند رسیدگی به عملیات مهار آتش‌سوزی را تسریع می‌بخشد، همچنین از به وجود آمدن شایعات مخصوصاً در فضای مجازی جلوگیری می‌کند. تصور کنید آدم‌های زیادی موبایل به دست در اطراف کلیسا جمع می‌شدند و هرکدام روایت خودشان از نحوه فعالیت و شرایط ارائه می‌دادند، حتماً همه چیز بهم می‌ریخت، مگرنه؟ اصلاً خیلی‌ها می‌توانستند ایراد بگیرند که تجهیزات کامل امدادی فرانسوی‌ها کجاست؟ از بالگرد تا نردبان‌های خیلی بلندی که بر اساس دیده‌های همه ما از فیلم‌های هالیوودی برای مهار آتش موجود است را در محل ندیدیم و کسی هم ایراد نگرفت! احتمالاً چون می‌دانستند آن‌هایی که کارشان این است، برای کنترل و خاموش کردن آتش همه تلاششان را می‌کنند و نیازی به اظهار نظرهای بیشتر نیست.

ضلع سوم ماجرا هم مسئولان بودند که مدیریت بحران را می‌دانستند، آن‌ها علاوه بر تخلیه زودهنگام خیابان‌های اطراف محل حادثه، خیلی زود درباره روند ماجرا توضیحاتی را ارائه کردند که از بروز شایعات جلوگیری کنند.