زهره محسنی‌شاد: بورس، بانک و بیمه از ارکان مهم اقتصاد هر کشوری به شمار می‌رود‌ به طوری که اقتصاد بدون فعالیت این بازارها نمی‌تواند رشد کند و توسعه یابد.

اگرچه در هر جامعه‌ای هر یک از این ارکان سهمی در اقتصاد دارند، اما در کشورهای توسعه‌یافته بیش از ۷۰ درصد از مردم سهامداران بازارهای سرمایه هستند و بازار سرمایه نقش کلیدی در تامین مالی طرح‌ها و پروژه‌های اقتصادی دارد و بیمه موضوع با‌اهمیتی در سرمایه‌گذاری‌ها به شمار می‌آید‌ درحالی که در ایران سهم بانک‌ها خیلی بیشتر از دو بخش دیگر است.
با توجه به اهمیت این بازارها، برای پویایی و کارآمدتر کردن اقتصاد کشور به نظر می‌رسد باید تلاش زیادی شود تا تک‌تک این اجزا به‌موقع و جای خودشان فعالیت‌شان را انجام دهند و سهم هر یک از این بازارها در حوزه اقتصاد با توجه به اهمیت‌شان افزایش یابد. اینکه درصد زیادی از مردم به دلیل یک شناخت سنتی، فقط بازار پول را قبول دارند منطقی نیست. در این راستا کارشناسان با تاکید بر ایجاد هماهنگی و تعامل بیشتر بین این ۳ بازار به‌ویژه بازار پول و سرمایه معتقدند: هم‌افزایی بین این بازارها باعث خواهد شد تا راحت‌تر تعاملات اقتصادی را تعریف کرد و پوشش‌های لازم را در حوزه اقتصادی و کل جامعه انجام داد. با توجه به نزدیکی ۳ بازار پول، بورس و بیمه با یکدیگر، به جز سایر عوامل اثرگذار بر این بازارها، برخی تصمیم‌ها که در این بازارها اتخاذ می‌شود می‌تواند بر بازار دیگر تاثیر مثبت یا منفی داشته باشد که برای رفع این مشکل و تنظیم و ایجاد هماهنگی این بازارها، وجود یک نهاد تنظیم‌کننده در این بخش ضروری به نظر می‌رسد. بدون تردید ایجاد هماهنگی بیشتر بین این بازارها گامی مثبت در راستای بهبود عملکرد هر یک از آنها خواهد بود و زمینه رشدشان را با توجه به اهمیتی که در اقتصاد دارند فراهم خواهد کرد که این مهم به نفع کل اقتصاد تمام خواهد شد.

کارکرد بازارها مشخص باشد
محمد ربیع‌زاده، کارشناس حوزه بانک در این باره در گفت‌وگو با صمت با بیان اینکه برای ارتباط و هماهنگی بیشتر بین بازارهای مالی در کشور و برای اینکه بتوان از مزایای این بازارها بهره بیشتری در اقتصاد برد، نیاز است تا کارکرد این بازارها به شکل دقیق و مشخص تعریف ‌و در راستای نهادینه کردن آن اقدام‌های لازم انجام شود، افزود: بارها بر این موضوع تاکید شده که نقش بازار سرمایه تامین مالی طرح‌ها و پروژه‌های بزرگی است که نیاز به منابع بلندمدت دارند و در کنار آن بانک‌ها باید برای تامین‌ مالی کوتاه‌مدت اقدام کنند. با توجه به تعریف این وظایف از سوی بورس و بانک، باز هم این ساز‌کار به شکل درست در اقتصاد ما اجرا نشده و مشکلاتی را هم از این بابت ایجاد کرده است.
او در ادامه در کنار فعالیت این دو بازار به نقش مهم بیمه‌ها در حوزه اقتصاد نیز اشاره کرد و گفت: صنعت بیمه از جمله نهادهای مالی مهمی است که ضمن اینکه می‌تواند خطرها و ریسک‌هایی که در این نوع سرمایه‌گذاری‌ها وجود دارد را پوشش دهد و اطمینان و آرامش ایجاد کند، می‌تواند محلی مناسب برای سرمایه‌گذاری و تامین مالی در بخش اقتصاد تلقی شود.
وی تصریح کرد: به هر حال این ۳ بازار مهم، در حالی نقش بسیار مهمی در حوزه اقتصاد ایفا می‌کنند که در عمل هماهنگی مناسبی بین‌شان حاکم نیست و بازار سرمایه و بیمه نتوانسته همچون بازار پول نقش پررنگی در اقتصاد داشته باشد. این رویکرد باید تغییر کند و این امر با تقویت بازار سرمایه و صنعت بیمه کشور می‌تواند محقق شود. در بسیاری از کشورها بازار سرمایه نقش کلیدی در اقتصاد دارد و صنعت بیمه بسیار نقش‌آفرین است‌ اما در کشور ما‌‌ بانک‌ها هستند که نقش پررنگی نسبت به ۲ بازار دیگر دارند که این رویه باید تغییر کند. باید این فرهنگ جا‌بیفتد که مردم بورس را به اندازه بانک‌ها مهم بدانند و وارد این بازار شوند.

سهم بازار سرمایه افزایش یابد
 این کارشناس تصریح کرد: بازار سرمایه باید سهمش در اقتصاد افزایش یابد و این بازار عمق بیشتری در اقتصاد پیدا کند که این امر نیاز به فرهنگ‌سازی و اطلاع‌رسانی دارد. بی‌تردید اگر مردم به سمت بازار سرمایه سوق پیدا کنند، کارآیی شرکت‌های بورسی فعال هم افزایش خواهد یافت و ‌تاثیر مثبتی بر اقتصاد خواهد گذاشت.
 ربیع‌زاده همچنین به تصمیم‌هایی که در این بازارها اتخاذ می‌شود و گاه در تناقض با یکدیگر هستند اشاره کرد و گفت: در تصمیم‌گیری‌ها و سیاست‌گذاری‌ها بانک مرکزی، شورای پول و اعتبار، شورای‌عالی بورس، وزارت اقتصاد و بیمه مرکزی باید هماهنگی بیشتری با هم داشته باشند و سیاست‌هایی هماهنگ با هم بگیرند تا در نهایت سیاست‌های‌شان همدیگر را نفی نکند یا تاثیر منفی بر یکی از این بازارها داشته باشد و این یک امر ضروری است.

 ضرورت وجود یک نهاد تنظیم‌گر
فرهاد رمضان، کارشناس بازار پول و سرمایه نیز در این زمینه در گفت‌وگو با صمت با توجه به اهمیت و اثرگذاری ۳ بازار پول، سرمایه و بیمه در اقتصاد کشور تاکید کرد: عملکرد مطلوب این ۳ بازار، می‌تواند باعث رشد و توسعه اقتصاد در هر کشوری شود‌ اما از آنجا که در کشور ما بانک‌ها نقش اصلی را در حوزه تامین مالی و حوزه سرمایه‌گذاری ایفا می‌کنند، از ۲‌ بازار دیگر تاحدی غفلت شده که نیاز است با ایجاد هماهنگی و تعامل بیشتر بین این ۳ بازار، برای رشد آنها اقدام شود. وی با بیان اینکه هر یک از این ۳ بازارها اگرچه متولی و ناظر خودشان را دارند و باید برای انجام فعالیت‌شان استقلال‌شان را حفظ کنند‌ اما به نظر می‌رسد در نهایت برای ایجاد هماهنگی بیشتر باید یک نهادی فقط در راستای این مهم اقدام کند.
او با بیان اینکه به عنوان نمونه، بانک مرکزی می‌تواند به عنوان یکی از نهاد‌های مستقل در حوزه مالی که ابزارهای لازم و کافی را برای اجرای سیاست‌های پولی، مالی، ارزی و اقتصادی را در اختیار دارد، مسئول این هماهنگی بین این بازارها باشد، افزود: به نظر می‌رسد اگر بانک مرکزی از استقلال کافی برخوردار شود و در حوزه سیاست‌گذاری‌ها بتواند مدیریت بیشتری داشته باشد، می‌توان انتظار داشت که بانک‌ها با توجه به نقش‌شان در حوزه اقتصاد، در پرداخت تسهیلات موثرتر واقع شوند و به جای بنگاهداری یا شرکتداری یا ورود به فعالیت‌هایی که در حیطه وظایف‌شان نیست به نقش اصلی‌شان بپردازند. در مقابل بازار سرمایه و بازار بیمه‌ای کشور هم به دنبال رسالت اصلی‌شان که همانا کنترل و حفظ نقدینگی و پس‌انداز سرمایه‌های سرگردان بخش‌های حقیقی و حقوقی و ایجاد امنیت و آرامش در حوزه سرمایه‌گذاری است بپردازند.
رمضان تصریح کرد: بنابراین، در این شرایط وجود یک نهاد مالی و اقتصادی که بتواند در رأس سیاست‌های پولی و مالی و اهداف کلان اقتصادی کشور که تاثیرگذار هم باشد و با استقلال کامل در راستای تفکیک وظایف بازارهای پول و سرمایه اقدام کند ضروری است. نهادی که بتواند در نهایت زمینه نزدیکی تبادلات مالی و فکری این نهادها را منجر شود.
این کارشناس اظهار کرد: گاهی شاهد تصمیم‌هایی در حوزه پولی و مالی هستیم که شاید تناقض‌هایی در پیشبرد اهداف و برنامه‌های این بازارها ایجاد می‌کند که با هماهنگی‌ها می‌توان ضمن رفع این مشکلات، نقش هر یک از این بازارهای مهم را نیز در حوزه اقتصاد افزایش داد و باعث شد تصمیم‌ها و سیاست‌های مناسب‌تری در حوزه اقتصادی نیز گرفته شود که در نهایت به نفع کل اقتصاد کشور نیز تمام شود..

هماهنگی‌ها بیشتر شود
عبدالرضا امیرتاش، از کارشناسان اقتصاد نیز در همین باره در گفت‌وگو با صمت با اشاره به سهم بالای بانک‌ها در بخش اقتصاد، این مهم را در ضعیف شدن عملکرد نظام بانکی موثر دانست و گفت: زمانی که تقاضا از بانک‌ها افزایش می‌باید و انتظارات از این نهاد بالا می‌رود، باعث می‌شود بانک‌ها نتوانند به تعهدات‌شان بهتر عمل کنند. از این رو، ضروری است ابزارهای تامین مالی در کشور توسعه یابد و بازار سرمایه به‌عنوان یکی از بازارهای مکمل و اثرگذار در کنار بازار پولی کشور، نقش‌آفرینی پررنگ‌تری داشته باشد. به گفته وی، با توجه به مشکلات فعلی اقتصاد و نیاز مالی بخش‌های اقتصادی، لازم است این بازارها هماهنگ‌تر از گذشته تصمیم به اعمال سیاست‌هایی بگیرند که بتوانند حمایت‌شان را از بخش‌های اقتصادی افزایش دهند.
وی افزود: برای تحقق این هدف نیاز است که بازار سرمایه تقویت شود تا بلکه کارآیی این بازار در اقتصاد افزایش یابد. اگر این بازارها و در کنار آنها صنعت بیمه به عنوان بخشی که می‌تواند ایجاد آرامش و امنیت در بخش اقتصاد کند، با هماهنگی بیشتر حرکت کنند می‌توان این انتظار را داشت که عملکردشان هم در بخش اقتصاد بهتر شود و بخشی از مشکلات اقتصادی هم از میان برداشته شود.