به گزارش خبرنگار ایرنا ، به فروکش کردن سیل و سیلاب اواخر سال گذشته و اوایل سال جاری در استان گلستان ، تعداد زیادی از جوانان شالیکار مازندران برای اجاره زمین و کشت و کار برنج راهی این استان شدند.
کشت برنج توسط مازندرانی ها در استان گلستان طی دهه 70 تا اواخر دهه 80 انجام می شد به این ترتیب که تعدادی از جوانان زمین هایی را که مالکان گلستانی در آن گندم و کلزا کشت می کردند ، اجاره می کردند و پس از برداشت این محصولات که در فصل بهار ، آن را زیر کشت برنج می بردند.
شیوع این نوع کسب و کار برای جوانان مازندرانی در استان گلستان سبب شده بود تا حتی برخی برای ترغیب بیشتر مالکان گلستانی و در اختیار گرفتن زمینهایشان برای کشت برنج ، اقدام به عقد قرارداد موسوم به ' نصفه کاری ' کنند. در این روش به جای پرداخت اجاره ، نصف محصول زمین به مالک داده می شود.
با این وصف ، دوران حضور حرفه ای های برنجکاری در استان گلستان از اواخر دهه 80 به دنبال بروز خشکسالی و کمبود آب کاهش یافت و پس از آن که خشکسالی عمیق تر شد و به بخشی از مناطق شرقی مازندران رسید ، دیگر کسی تمایلی برای رفتن به گلستان و اجاره زمین جهت کشت زمین از خود نشان نداد.
رفتن مازندرانی ها به مناطق دیگر کشور برای کشت برنج دلایل مختلفی دارد ولی مهم ترین آن آشنایی آنها با شیوه و سختی های کشت این محصول است.
برنج از محدود محصولات کشاورزی است که در هر سه مرحله کاشت ، داشت و برداشت بر خلاف کشت محصولاتی مانند گندم و کلزا با مشقت فراوانی همراه است و کشاورزان برنجکار همواره از مرحله شخم و شیار ، خزانه گیری تا برداشت و تبدیل آن به برنج سفید که حدود چهار ماه طول می کشد باید شبانه روزی تلاش و مراقبت کنند تا بتوانند محصول قابل قبولی به دست بیاورند.
اگر چه مازندران با 230 هزار هکتار زمین شالیزاری بیشترین زمین را در خطه شمال دارد ، اما بالا بودن تعداد بهره بردار و از همه مهم تر قانون ارث سبب شد تا سرانه زمین در این استان کمتر از هفت دهم هکتار باشد و به همین دلیل بسیاری از شالیکاران حرفه ای بی زمین و یا کم زمین از سال های گذشته برای کسب درآمد راهی استان های برنج خیز کشور می شدند.
** فراخوان گلستانی ها
بررسی های میدانی خبرنگار ایرنا از منطقه مرکزی مازندران بویژه شهرستان های بابل و آمل که بیشترین جمعیت کشاورز برنجکار استان را دارد ، نشان می دهد که به دلیل وجود فراوانی آب ناشی از سیلاب و بارندگی ها ،شماری از شالیکاران بار دیگر از سوی کشاورزان گلستانی فراخوانی و راهی این استان شدند.
سید مرتضی موسوی از روستای ' ورمتون ' بخش لاله آباد بابل که برای کشت شالی به استان گلستان رفته است، به خبرنگار ایرنا گفت که سابقه شالیکاری در اوایل دهه 80 را به مدت چهار سال در منطقه علی آباد گرگان دارد.
وی با بیان اینکه امسال به درخواست صاحب زمین که در گذشته نیز در زمین او به روش نصفه کاری برنجکاری می کرد ، عازم منطقه شد ، افزود : من و برادرم 12 هکتار از زمین گندمزاری مالک را که در اثر سیلاب از بین رفته است ، با شخم و شیار آماده نشا کاری برنج کردیم.
این شالیکار حرفه ای گفت : منبع تامین آب شالیزاری های منطقه هم آب بندان و چاه نیمه عمیق است و در حال حاضر آب آببندان پر و وضعیت چاه نیز مطلوب است.
این برنجکار مازندرانی که از خود زمینی در روستایش ندارد ، افزود : کشت برنج به صورت نصفه کاری در گرگان علاوه بر این که باعث می شود تا از کار روزمزد برای برنجکاران دیگر در روستا و منطقه راحت شوم ، با کشت رقم برنج کیفی و پرمحصول ' فجر ' ، آورده خوبی هم خواهم داشت.
وی با بیان اینکه سیلاب و پر شدن آب آببندان و سدها سبب شد تا پای آملی و بابلی های برنجکار بار دیگر به استان گلستان باز شود، ادامه داد : اگرچه هزینه های برنجکاری به واسطه افزایش قیمت نهاده های کشاورزی بالا رفته است، اما زمین های استان گلستان بر خلاف مازندران یکپارچه است و ماشین آلات کشاورزی از جمله دستگاه نشاء کار و کمباین های ویژه برداشت شالی به راحتی در این زمین ها کاربردی هستند.
موسوی ادامه داد : البته صاحب زمین یک واحد مسکونی کوچک اما با امکانات را در اختیار ما قرار داده است تا بتوانیم در مدت حدود چهار ماهه در اینجا زندگی و برنجکاری کنیم.
** صرفه کشت برنج در گلستان
رئیس اداره برنج سازمان جهاد کشاورزی مازندران هم با بیان اینکه برنجکاران مازندران به صورت حرفه ای تر و یا به اصطلاح محلی
' بلدکارتر ' نسبت به کشاورزان استان های گلستان و گیلان کشت و کار می کنند، گفت: راهی شدن شالیکاران بی زمین و کم زمین مازندرانی به استان های همسایه سابقه 30 ساله دارد.
ابراهیم قربان نژاد با بیان اینکه زمین های استان گلستان به دلیل قطعات بزرگ همواره با اجاره بهای کمتر و توافق مناسب تر نسبت به استان مازندران وگیلان مورد توجه شالیکاران است، ادامه داد : اگرچه بخشی از زمین های مازندران واگذار می شود اما به نسبت مبلغ اجاره و نوع قرارداد بیشتر از دیگر استان های برنج خبز است.
رئیس اداره برنج سازمان جهاد کشاورزی مازندران با بیان اینکه شالیکاران مازندران به راحتی قادر به انجام کشت نشاء در استان های گیلان و گلستان هستند، گفت : از آنجایی که عملکرد ارقام پرمحصول برنج در زمین های گلستان بیشتر است، شالیکاران درآمد خوبی را کسب می کنند.
قربان نژاد ضمن تایید راهی شدن شماری از برنجکاران مازندرانی بدون زمین و کم زمین به استان گلستان در پی سیل و سیلاب اخیر ، گفت : به رغم اینکه محدودیت و ممنوعیت کشت برنج به غیر از استان های مازندران وگیلان به صورت مصوبه هیات دولت وجود دارد اما وضعیت مطلوب آب در این استان سبب شد تا امسال شالیکاری دوباره انجام شود.
**تحقق شعار سال رونق تولید
رئیس اداره برنج سازمان جهاد کشاورزی مازندران با بیان اینکه محدودیت و خط قرمزی در کشت برنج استان بر خلاف سال قبل در استان وجود ندارد، گفت: به طور واقعی امسال سطح زیر کشت شالی در مازندران تا 10 هزار هکتار نسبت به سال قبل افزایش می یابد.
قربان نژاد توضیح داد: پارسال حدود هشت هزار هکتار از زمین های شرق مازندران به دلیل کمبود آب بویژه کاهش 70 درصدی ذخیره آب پشت سد شهید رجایی ساری زیر کشت برنج نرفته بود و حدود 2 هزار هکتار از زمین های شالیزاری این منطقه هم پس از نشا کاری به دلیل خشکسالی به مرحله رشد و برداشت نرسیده بود که امسال تمامی این زمین ها به کشت بازگشته است .
وی با بیان اینکه به طور یقین با توجه به وضعیت مناسب آب کشت رقم پرمحصول کیفی از جمله فجر و شیرودی امسال بیشتر می شود، گفت: کشت دوباره به 2 روش رتون و نشاء مجدد نیز امسال افزایش چشم گیری خواهد داشت.
پارسال حدود 25 هزار هکتار از زمین های شالیزاری مازندران دوباره نشاکاری و 35 هزار هکتار نیز به روش ' دونوچ ' یا پرورش ساقه شالی کشت شد.
وی با بیان اینکه امسال کشت مکانیزه از 52هزار هکتار به حدود 60 هزار هکتار افزایش می یابد، ادامه داد: امسال تعداد بانک نشا نیز از 80 واحد به 85 واحد افزایش یافت.
قربان نژاد با اشاره به اینکه امسال کشت ارقام پرمحصول نیز از 47هزار هکتار به 55هزار هکتار افزایش می یابد، بیان داشت: وضعیت آب در سدها و آب بندان های مازندران بسیار مطلوب و خوشحال کننده است .
**ممنوعیت کشت برنج در گلستان به قوت خودش باقی است
معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی گلستان هم با بیان اینکه ممنوعیت کشت برنج در این استان بر اساس قانون به قوت خود باقی است ،گفت : اگرچه در حال حاضر شرائط برای کشت برنج به دلیل وجود آب فراوان مهیا است ، اما این وضعیت استثناء است.
محمد رضا عباسی در گفت و گوی تلفنی با خبرنگار ایرنا افزود : ممنوعیت کشت برنج به عنوان یک محصول پر آب بر پس از 15 سال تحقیق و پژوهش های علمی سال قبل به قانون تبدیل شده است و نمی توان به راحتی در شرائط استثنایی از آن غفلت کرد.
وی با تایید فعالیت کشت و کار برنجکاری در برخی از نقاط استان گلستان بویژه در منطقه جنوب این استان ، ادامه داد : جهاد کشاورزی نمی تواند مانع کشت برنج شود ولی گزارش های کارشناسان امور اراضی و خدمات کشاورزی سازمان به شرکت آب منطقه ای به عنوان متولی اجرای قانون ممنوعیت کشت برنج ارسال شده است.
وی در مورد حضور شالیکاران مازندرانی به استان گلستان گفت که حضور آنان سابقه چندین ساله دارد اما به دلیل کمبود آب و نفوذ خشکسالی از اوایل دهه 90 حضور آنان به صفر رسیده بود.
عباسی با بیان اینکه 12 هزار هکتار از زمین های استان گلستان که به صورت مستقیم از سردهنه رودخانه مشروب می شوند ،وضعیت مناسب تری برای کشت برنج دارند، ادامه داد : با توجه به شرائط فعلی بار دیگر شاهد شالیکاران مازندرانی دراین مناطق استان هستیم.
6990/1654