سیلاب بیش از یکصد روستای خوزستان را در حاشیه رودخانه‌های کرخه، دز و کارون به زیر آب برده است. وزیر کشور گفته است که سیل ۴۰۰ هزار نفر را در خوزستان تحت تاثیر قرار داده است.

به گزارش «تابناک»، همزمان با کاهش جریان کرخه و دز، جریان آب در کارون بیشتر شده تا سیلاب رودخانه کارون، بعد از ملاثانی و اهواز حالا خود را به کوت عبدالله و شادگان برساند و به دلایلی از جمله دستکاری در تالاب شادگان، روانه روستاهای این خطه شود.

تالاب بین المللی شادگان، بزرگترین تالاب ثبت شده کشور در جنوب خوزستان، که بیش از یک دهه با خشکسالی شدید روبه رو و بسیاری از بخش‌های آن خشک شده بود، در یک ماه گذشته سهمیه آب خود را از کارون گرفته است. اما دست اندازی به این تالاب، شیرینی آبدار شدن هور را با آبگرفتگی مزارع و روستاها، تلخ کرده است.

 

در روز‌های اخیر مسیر‌های ارتباطی شادگان به دلیل آبگرفتگی، مختل شده است. جاده اهواز به آبادان از دیروز دوباره مسدود شده و در چند نقطه جاده دارخوین - شادگان نیز آب بالا آمده و در حال پیشروی است.

 

روستا‌های مسیر «جفال» در شادگان در معرض سیلاب ناشی از سرریز تالاب هستند. تا کنون بخش‌هایی از روستا‌های ابوشلوگ، خزعلیه و خزعلیه چومه از بخش مرکزی شادگان را سیلاب گرفته و روستا‌های ابوعرابید، مالکی، آلبوناظر، آلبوعشیره، صراخیه، رگبه، حدبه و الگرمه در معرض سیلاب هستند.

 

فرماندار شادگان پیش از این گفته بود: ۲۰ روستای بخش مرکزی در معرض سیلاب هستند و ۱۰ هزار نفر از اهالی منطقه باید به کمپ‌های اضطراری منتقل شوند.

روستای «أبوشلوگ» در بخش مرکزی و در حاشیه تالاب شادگان نخستین روستایی است که تعدادی از خانه هایش زیر آب رفته است. فرمانداری شادگان ۲۴ فروردین اعلام کرده که این روستا برای کاهش خطرات احتمالی سیلاب، تخلیه شده و ۲۶ فروردین نیز گفته که دستور تخلیه روستای صراخیه صادر شده است.

اغلب ساکنان «أبوشلوگ»، اما هنوز در خانه‌های آب گرفته شان مانده اند. «کاظم بشیری» یکی از اهالی أبوشلوگ، بیش از نیم متر آب، حیاط و اتاق‌های خانه اش را گرفته است. آشپزخانه کوچک و تاریک شان غرق آب است و اندک وسایل آشپزخانه را روی یک تخت فلزی تلنبار کرده است. «أم شاکر» همسر او درباره اینکه چرا تا کنون خانه خود را تخلیه نکرده اند، می‌گوید: چهار روز است که خانه ما را آب گرفته، اما ما جایی برای رفتن نداریم.

کاظم بشیری، می‌گوید: تنها درآمدش ۱۵ نخلی است که در حیاط کاشته شده که اکنون با این آبگرفتگی ثمری نخواهند داشت و بار آن‌ها ریزش خواهد کرد.

جواد بشیری یکی دیگر از ساکنان «أبوشلوگ» نیز می‌گوید: تالاب سال‌ها خشک بود و آب فاصله زیادی با خانه‌ها داشت، اما الان یک ماهی می‌شود آب بالا آمده و ۱۰ روز است که وارد خانه ام شده است، وسایل خانه و زن و بچه‌ها را به خانه اقوام برده ام و خودم در خانه مانده ام.

جواد می‌افزاید: در آستانه ورود سیل به خانه‌ها بود که به ما اعلام کردند تخلیه کنیم، اما هیچکس برای کمک به ما نیامد و هیچ محلی نیز برای اسکان ما اعلام نشد.

یاسر عوفی بهورز مرکز بهداشت روستای «بدرانیه» که در همسایگی روستای أبوشلوگ قرار دارد، همچنین نسبت به بیماری‌های شایع در زمان سیلاب در روستا‌ها هشدار می‌دهد و می‌گوید: بر اساس گفته اهالی تا کنون چند خانواده در این روستا به بیماری اسهال مبتلا شده اند که طبیعتا بخاطر نوشیدن آب آلوده است، زیرا آب لوله کشی علاوه بر اینکه قابل شرب نیست، به طور کلی در اغلب مواقع در روستا‌ها قطع است.

شرایط در روستای «أبوعرابید»، اما متفاوت است. سیل هنوز پشت سیل بندهاست و وارد خانه‌ها نشده است. این روستای حاشیه تالاب که به گفته اهالی حدود سه هزار نفر جمعیت دارد، حدود یک هزار هکتار از مزارع گندمش را به دلیل سیل از دست داده که بیش از نیمی از زمین‌های کشاورزی آنهاست. نخلستان‌ها نیز به زیر آب رفته است.

 

جوانان منطقه سیل بندی به ارتفاع بیش از ۲ متر ساخته اند و آن را با گونی‌های پرشده و پلاستیک محکم می‌کنند. نیروی کمکی از روستا‌های اطراف، برخی شهر‌های خوزستان و حتی از بسیج چند مسجد در اهواز آمده اند تا با یاری هم مانع از ورود آب به منازل روستا شوند. آب تالاب، اما تنها نیم متر با لبه سیل بند فاصله دارد و معلوم نیست سیل بند چقدر توان مقاومت در مقابل سیل را دارد.

یکی از اهالی «أبوعرابید» ناباورانه می‌گوید: مگر چقدر باران داشتیم که چنین سیلی آمده، در گذشته آنقدر باران در این منطقه می‌آمد که حتی فرصت نمی‌شد گاو‌ها را برای چرا ببریم، اما چنین سیلی نداشتیم.

 

یکی از جوانان روستا نیز می‌گوید: مساعدت‌هایی که می‌بینید از طرف مردم ماهشهر و آبادان و اهواز و... است، نه از ستاد بحران؛ آن‌ها می‌آیند اینجا و عکس می‌گیرند و می‌روند، اما ما کسانی را می‌خواهیم که فارغ از شعار، در کنارمان بایستند. این گندم‌ها باید امروز و فردا برداشت می‌شد، نمی‌توانیم بگوئیم که چه خسارتی به کشاورزان و روستائیان این منطقه وارد شده است.

عضو شورای روستای «أم الصخر» همچنین می‌گوید: این کشاورزان به دلیل خشکسالی سال‌های گذشته هیچ درآمدی نداشتند و به ناچار همه هزینه‌های کشت امسال خود را به صورت قرضی انجام داده اند تا بعد از برداشت محصول، بدهی خود را تسویه کنند.
حاج لطیف عامری می‌گوید: هر کیلو بذر گندم را کیلویی ۳۵ هزار ریال و هر کیسه کود شیمیایی را ۷۰۰ هزار ریال خریداری کرده اند که چند برابر قیمت واقعی است، قرار بود این بدهی‌ها تا خرداد ماه تسویه شود، اما با این سیل نمی‌دانیم چگونه باید بدهی خود را بپردازیم.

او می‌افزاید: ماشین آلاتی، چون بیل مکانیکی و لودر برای ساخت سیل بند به ما داده اند، اما جوانان منطقه بودند که سیل بند‌ها را ساختند، مردم روستا خودشان پول گازوئیل و انعام راننده‌ها را می‌دهند که بمانند و کار کنند.

۲ فعال اجتماعی شادگانی که راهنمایی و همراهی در بازدید از مناطق سیل زده را بر عهده گرفته اند، آبگرفتگی روستا‌های مسیر «جفال» در حاشیه تالاب شادگان را ناشی از وجود موانع در راه جریان این تالاب به سمت دریا می‌دانند. صادق صوفی با بیان اینکه روستا‌های حاشیه تالاب متاثر از ورود سیلاب کارون به تالاب هستند، می‌گوید: عامل آبگرفتگی این روستا‌ها جاده‌های رفت و برگشت آبادان- ماهشهر بوده که در زیر آن آب گذر کافی برای عبور آب تالاب به دریا پیش بینی نشده است.

وی می‌افزاید: هم اکنون سرعت و حجم جریان ورودی به تالاب با خروجی آن متناسب نیست، برای ۴۵ کیلومتر از جاده آبادان به ماهشهر باید زیرگذر‌هایی ساخته می‌شد که آب تالاب از آن‌ها به سمت دریا تخلیه شود، اما اکنون تعداد کمی زیرگذر وجود دارد که تعدادی از آن‌ها مسدود بوده و از دیروز در حال بازگشایی است.

صوفی ادامه می‌دهد: از سوی دیگر لوله‌های قطور طرح آبرسانی غدیر است مانع دیگری در راه جریان آب در تالاب است که باعث آبگرفتگی جاده دارخوین به شادگان شده و خطر ورود سیلاب به شادگان را بوجود آورده است. فعالان اجتماعی سال هاست که راهکار‌ها را به آقایان گوشزد می‌کنند، ولی گوش شنوایی نبوده است.

محسن شاوردی یکی دیگر از فعالان اجتماعی شادگان می‌گوید: در روز‌های گذشته نیشکر سلمان فارسی دریچه‌های خود را به سمت روستا‌ها بازکرد، این مساله باعث شد بخشی از روستای «دریسیه» در حاشیه رودخانه کارون به زیر آب برود، بعد از آن بود که مردم دایک‌های نیشکر را شکستند، آب که به مزارع نیشکر جاری شد، پیشروی سیل در روستا‌ها متوقف شد.

وی می‌افزاید: علاوه بر جاده، لوله‌های نفتی برای روستا‌های حاشیه تالاب هنوز مشکل ساز است، چون لوله‌های نفتی که مابین جاده‌های رفت و برگشت آبادان ماهشهر قرار دارد، امکان جریان آب هور به دریا را از بین برده است.

وی با انتقاد از عدم اخطار به روستا‌ها و نبود محل‌های اسکان اضطراری سیل زدگان، تاکید می‌کند: ناراحتی مردم از مسئولانی است که به روستا‌ها می‌آیند و عکس یادگاری و تبلیغاتی می‌گیرند و می‌روند، بدون اینکه مشکل مردم را حل کنند. مردم گونی‌ها را جمع کرده و پر از خاک می‌کنند تا سیل بند بسازند و هیچکس کمکی به آن‌ها نکرده است.

رودخانه‌های منتهی به تالاب شادگان خشکسالی شدیدی را سپری کرده اند. در سال آبی گذشته کارون با ۶۵ درصد و مارون-جراحی با ۸۰ درصد خشکسالی روبه رو بوده اند. به طوری که تقریبا هیچ آبی به تالاب و نخلستان‌های شادگان نرسید.

 

مدیر دفتر حفاظت و مهندسی رودخانه‌ها و سواحل سازمان آب و برق خوزستان، اما می‌گوید: در حال حاضر از سیلاب بر‌های طبیعی رودخانه کارون در حدود ۷۰۰ مترمکعب در ثانیه آب وارد تالاب شادگان می‌شود (۶۰۰ مترمکعب در ثانیه از نهر بحره و حدود ۶۰ مترمکعب از نهر مالح) علاوه بر این از زهکش نیشکر و رودخانه جراحی نیز آب وارد این تالاب می‌شود.

سیدابراهیم حسینی با اشاره به وسعت بیش از ۵۰۰ هزار هکتاری تالاب شادگان می‌افزاید: این تالاب در حدود پنج میلیارد مترمکعب گنجایش دارد، با وجودی که آب زیادی وارد هور می‌شود، اما هنوز پر نشده و توزیع آب‌های ورودی به آن نامناسب است به همین دلیل برخی روستا‌های اطراف تالاب و جاده دچار آبگرفتگی شده است.

وی با اشاره به ضرورت بازگشایی خروجی‌های تالاب به سمت دریا می‌افزاید: زیرگذر‌های جاده آبادان به ماهشهر در زمان خشکسالی توسط فرمانداری شادگان مسدود شده بود تا مانع ورود آب شور دریا به تالاب شود، البته این ایده در آن زمان درست بود، اما اکنون باید بازگشایی شود، البته ما اطلاعی از مسدود بودن این زیرگذر‌ها نداشتیم.

حسینی با بیان اینکه اخطار برای آبگرفتگی و تخلیه روستا‌های حاشیه کارون پیش از این به ستاد بحران استان اعلام شده، اظهار امیدواری می‌کند که با آغاز بازگشایی این خروجی ها، آبگرفتگی جاده و روستا‌ها به تدریج فروکش کند.

فرماندار شادگان، سیلاب در روستا‌های حاشیه تالاب را ناشی از افزایش بی سابقه ورودی نهر بحره به هور می‌داند و می‌گوید: نهر بحره (یکی از سیلاب بر‌های طبیعی کارون در جنوب اهواز) در روز‌های اوج خود جریانی معادل ۴۰۰ تا ۴۵۰ مترمکعب در ثانیه وارد تالاب شادگان می‌کرد، اما دبی آن اکنون به ۶۰۰ مترمکعب درثانیه رسیده است، از سوی دیگر سیلابی که از سمت شیرین شهر به آن اضافه می‌شود، دبی ورودی را به یک هزار مترمکعب درثانیه نیز می‌رساند که این صرفنظر از ورودی رودخانه جراحی است.

سعید حاجیان با اشاره به رویش نیزار‌های تالاب بعد از آبگیری در ماه‌های گذشته می‌افزاید: وجود نیزار‌ها مانع جریان آب تالاب شده و خروج آن را کند می‌کند، از سوی دیگر رسوباتی که از لایروبی‌های ضلع شرقی تالاب در زمان خشکسالی انجام شده بود، در همان منطقه تلنبار شده که مانع دیگری بر سر راه جریان آب در تالاب است.

حاجیان تاکید می‌کند: جاده‌های دارخوین به شادگان و آبادان به ماهشهر هر کدام بیش از ۲۰ زیرگذر دارد، به همین دلیل مانعی بر سر گذر آب به دریا نیست و آب به راحتی عبور می‌کند. وزارت دفاع، سپاه و فرمانداری برای کنترل سیلاب و تخلیه مناسب آب تالاب در حال همکاری هستند و علاوه بر بازگشایی زیرگذر‌های جاده آبادان به ماهشهر که از روز یکشنبه آغاز شده، لایروبی بخشی از تالاب به وسیله سه دستگاه ابداعی وزارت دفاع نیز از امروز آغاز می‌شود که به این ترتیب پیش بینی می‌کنیم خطر سیلاب بسیار کاهش یابد.

وی تصریح می‌کند: انتظار جاری شدن سیل از طریق نهر بحره را نداشتیم و پیش بینی‌ها برای تهدید سیل از رودخانه‌های کارون و جراحی بود که باعث شد سیل بند در بخش مرکزی و روستای أبوعرابید را از ۵ فروردین آغاز کنیم.

رئیس ستاد بحران شادگان، در ادامه انتقاد‌ها از فرمانداری مبنی بر عدم رسیدگی به روستا‌های سیل زده را رد می‌کند و می‌گوید: آمادگی برای مقابله با سیلاب از حدود یک ماه پیش شروع شده، ماشین آلات برای ساخت سیل بند را فرمانداری تهیه کرده و در روستا‌های در معرض تهدید بیش از ۴۰ هزار گونی توزیع کرده ایم، و مردم هیچ کاری را خودشان انجام نداده اند.
وی می‌افزاید: از سه روز پیش به روستا‌های أبوشلوگ، خزعلیه و چومه خزعلیه اخطار داده شده که منازل خود را تخلیه کنند، اما به رغم اصرار ما، اهالی تمایلی به ترک خانه‌های خود نداشتند.

حاجیان ادامه می‌دهد: علاوه بر روستای دریسیه که در حاشیه رودخانه کارون بوده و در روز‌های گذشته دچار آبگرفتگی شده بود، در حال حاضر روستا‌های صراخیه، حدبه شاوردی و رگبه در معرض سیل هستند و دچار آبگرفتگی شده اند که آن‌ها اخطار داده شده که منازل خود را تخلیه کنند.

وی خاطرنشان می‌کند: پیش از این در کشت و صنعت نیشکر فارابی محل اسکان اضطراری شادگان بوده، اما اکنون برای ۳۰۰ نفر محل اسکان اضطراری در مدارس شهر (به ویژه ابتدایی) و کانون امام خمینی در نظر گرفته شده است.

همچنین سخنگوی جمعیت هلال احمر خوزستان می‌گوید: پیش از این و در زمان به زیر آب رفتن روستای «دریسیه» که در حاشیه رودخانه کارون قرار دارد، برای روستا‌های سیل زده شادگان، اردوگاه اسکان اضطراری در نیشکر فارابی راه اندازی شده بود که تعدادی از اهالی دریسیه و صراخیه در آن اسکان داده شده اند.

مجتبی طحان می‌افزاید: با توجه به موج بعدی بارش در روز‌های آینده، نگرانی از به زیر آب رفتن اردوگاه فارابی وجود دارد به همین دلیل قرار شد محل جدیدی برای اسکان سیل زدگان در نظر گرفته شود که مساجد و حسینیه‌ها و مدارس برای این کار پیشنهاد شده، اما تا دوشنبه شب هنوز محل‌ها قطعی نشده و قرار است صبح سه شنبه درباره آن تصمیم گیری شود.