شناسهٔ خبر: 32298840 - سرویس فرهنگی
نسخه قابل چاپ منبع: روزنامه فرهیختگان-قدیمی | لینک خبر

پیام حاتمی‌کیا به هنرمندان جوان انقلابی:

از نیش و کنایه نهراسید

صاحب‌خبر - «ابراهیم حاتمی‌کیا» پیش از آنکه در قامت کارگردان آثار سینمایی خود را مطرح کند، به‌عنوان یک هنرمند و در کنار تهیه مستند، جنگ را از نزدیک لمس کرده است. حاتمی‌کیا نخستین فیلم بلند سینمایی خود را در نقش کارگردان سال 1364 جلوی دوربین برد و بعد از گذشت سه دهه در نوزدهمین گام سینمایی‌اش «به وقت شام» را در حالی آماده و اکران کرد که سال گذشته در کشورهای مختلف منطقه و خاور دور نیز فرصت اکران یافت. فارغ از وجوه حماسی آثار حاتمی‌کیا، فیلم‌هایش قواره مردی را نشان می‌دهد که «فرزند زمانه خود» یا «جامعه‌شناس پشت دوربین» است. حاتمی‌کیا معمولا درام‌هایش را بر پایه تضاد بین دو بی‌نهایت ابدی بنا می‌کند؛ یعنی دو عنصری که هرکدام به‌طور جدا کاملا مقبول و جاافتاده هستند و حالا رویارویی‌شان چالش عمیقی به وجود می‌آورد. مثلا در فیلم «آژانس شیشه‌ای»، آرمان و واقعیت رودرروی هم قرار می‌گیرند و در فیلم «به رنگ ارغوان» عشق و وظیفه. حاتمی‌کیا این چالش‌ها را بر اثر قرار گرفتن در بستر حوادث ۴۰ ساله اخیر ایران و دوره‌های مختلفی اعم از انقلاب، جنگ، وداع با اسلحه، اصلاحات و... در ذهن خودش احساس کرده و از رهگذر تشخیص همین دوگانگی‌ها در هر مقطعی از زمان، توانسته مثل یک پیشگو در قبال حوادث آینده نزدیک رفتار کند. «به وقت شام» آخرین اثر ابراهیم حاتمی‌کیا در پازل مجموعه آثار سینمایی‌اش، اثری برآمده از تلاش تکنیکی سینمای ایران در واکنش به پدیده داعش در منطقه است. وجه دیگری از کاراکتر حاتمی‌کیا نمود رسانه‌ای اوست. مثل اینکه گفته می‌شود او هم مثل همسنگر سینمایی‌اش مرحوم ملاقلی‌پور و اکثر فیلمسازان جنگ، با دیپلمات‌ها و دیپلماسی، چندان سر سازگاری ندارد و به سینمای جشنواره‌ای می‌تازد. اما حاتمی‌کیا شب گذشته از دریافت جایزه چهره سال هنر انقلاب اسلامی ابراز خوشحالی کرد و گفت: «چرا دروغ بگویم خوشحالم که در چهلمین سال انقلاب دیده می‌شوم، برای من کاملا این لحظه ارزشمند است و به آن مفتخرم.» وی با بیان اینکه ۴۰ سال است فعالیت می‌کنم، گفت: «حدود ۳۸ سال است در حوزه فیلمسازی فعالیت می‌کنم؛ یعنی نزدیک به عمر انقلاب اسلامی. به خوبی یادم هست که بالا و پایین‌های زیادی داشتیم تا یک فیلم بسازیم و امروز پیرمردی شده‌ام که دوست دارم زیاد حرف بزنم.» سال گذشته حاتمی‌کیا به دلیل ساخت و اکران فیلم‌ سینمایی «به وقت شام» به‌عنوان چهره سال هنر انقلاب اسلامی انتخاب شد. در کنار وی رضا امیرخانی، مسعود نجابتی، هدایت‌الله بهبودی و مهدی نقویان به‌عنوان کاندیدای این عنوان معرفی شده بودند. ابراهیم حاتمی‌‌کیا چهره سال هنر انقلاب اسلامی در سال ۹۷ پس از دریافت جایزه خود پشت تریبون حاضر شد و گفت: «واقعیت این است که این راه هموار نبوده و آسفالت نیست. راه را با هم ساختیم، آنچه در ابتدای انقلاب مطرح بود هنر متعهد و هنر انقلاب است و اینکه چگونه باید باشد اینها مسائلی بوده‌اند که برایشان زحمات زیادی کشیدیم.» حاتمی‌کیا با بیان اینکه زمانی که آقامرتضی بود از او انرژی می‌گرفتیم، هرچند مسیر هموار نبود، گفت: «هر فیلمی که ساختم مساله‌ای داشت که باید برایش می‌جنگیدم تا آن فیلم اتفاق بیفتد. روزی برای اینکه فرماندهی به صورت زیردست خود سیلی زده بود جلوی فیلمم را گرفتند. حتی در فیلم «به وقت شام» هم این اتفاق افتاد. همیشه متلک‌ها را می‌شنیدم و انواع حرف‌ها را در تمام این ۴۰ سال شنیدیم. این را به این خاطر گفتم که بگویم بعضی وقت‌ها تازه‌‌نفس‌های این حوزه با چند انگ شنیدن نفس‌شان می‌بُرد و شروع می‌کنند نوید دادن که در این حوزه نخواهیم ماند. اما عزیزان کسی که به اتوبان همت وارد می‌شود در مسیری است که در آن خون ریخته شده. پس حرکت ما در این مسیر به راحتی دست‌کشیدنی نیست. عزیزانی که وارد این مسیر می‌شوند باید مراقب باشند و تحمل کنند چراکه ما نیش‌ها و متلک‌های زیادی شنیدیم.» وی در بخش دیگری از سخنان خود به سال‌های حضور شهید آوینی اشاره کرد و گفت: «نیش‌ها و متلک‌ها شنیدیم و ‌گریه‌ها کردیم، من در ساختمان سوره مقابل آقامرتضی گریه کردم؛ آن هم از سنگینی نگاه حوزه روشنفکری و شبه‌روشنفکری، به چه کسی باید پناه ببریم؟ البته در این مسیر برخی‌ها گاهی صبوری دادند، پس من نیز انتظار دارم تازه‌مسیرها به سرعت از مسیر خارج نشوند.» وی با مخاطب قرار دادن جوانان گفت: «شمایی که با نام شهید وارد می‌شوید تعهدی در این مسیر به شما افزوده می‌شود که به‌راحتی نباید از آن دست بکشید یا از اتفاقات پیش‌رو خسته شوید. باید بمانیم چراکه ۴۰ سالگی انقلاب تازه آغاز راه است.» حاتمی‌کیا افزود: «خسته‌ایم اما پیش می‌رویم و قرار است باز هم پیش برویم. در برخی برنامه‌ها تلاش می‌کنند آقا مرتضی آوینی را لائیک کنند. برخی برنامه‌های تلویزیونی می‌خواهند آقا‌مرتضی را از آن بالا به پایین کشیده و به زمین بزنند.» نقدهایی هم درمورد اهدای دیرهنگام این جایزه به ابراهیم حاتمی‌کیا مطرح می‌شود که بهتر بود سال گذشته این جایزه به کارگردان «به وقت شام» اهدا می‌شد. بخشی از این ایراد به خاطر این است که هنوز کارکرد و اعتبار جایزه چهره سال هنر انقلاب اسلامی میان اهالی هنر و حتی مدیران فرهنگی مشخص نیست. سوالاتی درخصوص این جایزه همچنان مطرح است که معیار اهدای این جایزه چیست؟ و فرآیند انتخاب کاندیداهای چهره سال هنر انقلاب اسلامی چگونه بوده است؟ یا اینکه در کلکسیون افتخارات ابراهیم حاتمی‌کیا، اهدای جایزه چهره سال هنر انقلاب اسلامی چه آورده‌ و اعتباری برای این هنرمند پیشکسوت سینمای انقلاب خواهد داشت و حتی اینکه در شرایطی که مدیران حوزه هنری مدعی هستند یکی از اهداف برگزاری هفته هنر انقلاب کادر‌سازی در حوزه هنر انقلابی است، در دورنمای معرفی چهره سال هنر انقلاب، چقدر فرصت برای معرفی چهره‌های جوان‌تر به‌عنوان چهره سال هنر انقلاب فراهم می‌شود تا همچنان این جایزه در سایه نام بزرگانی امثال ابراهیم حاتمی‌کیا و رضا امیرخانی یا مسعود نجابتی باقی نماند.

نظر شما