به گزارش ایسنا، «موزه صدا تبریز» محلی است که می‌توانید انواع سازها و اشیا مربوط به موسیقی را از نزدیک ببینید و گوش به صداهای متفاوت آن‌ها بدهید تا زندگی‌تان را رنگی کنند و از سیاه و سفیدی دربیاورند. این موزه خصوصی در اردیبهشت ۱۳۹۷ در خانه تاریخی و زیبای «امیر پرویز» واقع در خیابان تربیت راه‌اندازی شده است.
به محض وارد شدن از در کوچک خانه امیر پرویز، هشتی کوچکی می‌بینید که با ظرافت هرچه تمام با نمای آجری تزئین شده است و آمدنتان را به این گنجینه هنر و صدا خوش‌آمد می‌گویند. با طی چند قدم کوتاه، وارد حیاط بزرگ و سرسبزی می‌شوید و صدای گنجشک‌ها و پرنده‌ها بر روی درختان به گوش می‌رسد.
در اطراف این حیاط، خانه‌ای دوطبقه با نمای آجری و قاب‌بندی شده و پنجره‌های چوبی قرار دارد که هم‌چون صندوقچه‌ای رازهایی را در دل خود پنهان کرده است. از اولین در چوبی سمت راست، وارد خانه می‌شوید. در گوشهای اتاق مدیریت با انواع سازها و اشیا قدیمی دیده می‌شود که گویا بعد از آمادهسازی آن‌ها، به طبقه بالا موزه منتقل می‌شوند و از طریق راه پله به طبقه دوم و بخش اصلی موزه هدایت می‌شوید.
اشیا این موزه با تلاش‌های سی ساله حسین ساجدی، نوازنده، پژوهشگر و مؤلف، گردآوری شده است و نمونه‌های بی‌نظیری از سازهای ابتدایی تا پیشرفته را مقابل چشمانتان به نمایش گذاشته است که شاید دیگر تا آخر عمرتان نتوانید این همه ساز را از فرهنگ‌ها و کشورهای مختلف یکجا ببینید و محو تماشایشان شوید.
اولین تالار، به نام «استاد اقبال آذر» نام‌گذاری شده است و در آن انواع ادوات صوتی از قبیل گرامافون‌های هندلی، گرام، ریل، اسلاید، رادیوهای لامپی و اولین و آخرین نسل تلویزیون‌های سیاه و سفید نگهداری می‌شود.
تالار بعدی تالار «استاد سلیمی» است که سازهای مضرابی مانند قوپوز، گیتار، چنگ، انواع تارهای ایرانی و آذربایجانی، سه تار، تنبور، ماندولین، بانجو و رباب به چشم می‌خورد.
در ادامه تالار بعدی یا بهتر بگویم کلاس درس بعدی، تالار «استاد بابایان» دیده می‌شود و سازهای بادی هم‌چون نی انبان، شیپور قره نی، ساکسیفون، طوبا، ترومبون، ترومپت، کرنا، ساز دهنی و دیگر سازهای بادی به نمایش گذاشته شده است.
به گفته ساجدی، مدیر موزه، در این قسمت سرنا یا زرنا هم وجود دارد که از سازهای بادی به معنای سرور و شادمانی است و اغلب در نقاط روستایی ایران استفاده می‌شود و به همراه دهل نواخته می‌شود. سرنا مخصوص عروسی است و به آن «شهنای» هم می‌گویند. در اشعار شعرای ایرانی بارها نام سرنا و زرنا آمده است.
بالابان نیز از دیگر سازهای مورد توجه این تالار است که جزو سازهای بادی محسوب می‌شود. بالابان اصطلاحی ترکی است و در فارسی به آن «نرمه نای» می‌گویند و از سازهای محلی و متعلق به نواحی شمال غربی ایران است. بالابان در موسیقی نظامی و برای خبردادن در پادگان‌های نظامی نیز استفاده می‌شود.
فلوت هم در این قسمت به چشم می‌خورد. فلوت نوعی نی تکمیل شده که مخصوص اروپاییان است و در موسیقی علمی نیزجای دارد. با فلوت می‌توان به راحتی صداهای مختلف را اجرا کرد ولی چون پرده‌های مخصوص موسیقی ایرانی را ندارد، نواختن نغمه‌های ایرانی با این ساز مشکل است.
تالار بعدی به نام «تالار استاد زاون» مزین شده و در آن سازهای زهی آرشهای مانند انواع ویلون و قیچک، چغانه، ویلنسل، کمانچه‌های ایرانی، آذربایجانی و لری و کنتر باس به نمایش گذاشته شده است.
در ادامه تالار استاد «فرنام» وجود دارد که به سازهای کوبه‌ای مانند تنبک، نقاره، دمام، قاوال، دهل، دف، درامز، طبل، ضرب زورخانه و دیگر سازهای کوبه‌ای اختصاص داده شده است.
تالار دیگر به نام استاد «بیگجه خانی» نام گذاری شده است و وسایل و آثار این هنرمند در آن نگهداری می‌شود. هم چنین تصاویری از اساتید موسیقی و اسناد مربوط به آن‌ها به نمایش گذاشته شده است.
در ویترین‌های دیگر سازهای ملل مختلف، زنگوله‌ها، سازهای کلاویهدار مانند آکاردیون، ارگ، بایان، قارمون، هارمونیکا، ملودیکا و زنگوله‌ها دیده می‌شود.
در قسمتی از موزه اشیا جالبی وجود دارد؛ به عنوان مثال شاخ شانه یا دوشین، برای خبر رسانی حوادث ناگوار و ناگهانی مانند آتش گرفتن خرمن‌ها یا حمله حیوانات درنده به حیوانات اهلی یا وقوع سیل نواخته می‌شد. شاخ شانه را بعضی از درویشان همیشه به همراه داشتند و با آن بوق می‌زدند.
در یکی از ویترین‌ها ساز سیمرغ هم دیده می‌شود که به عنوان ساز عرفانی در خانقاه‌ها به صدا در می‌آمد و نوبت نیاز یا دونون از دیگر سازهای متفاوت موزه است و در اولین روز ایام بارانی در فصل بهار در زمین‌های زراعتی در جمع کشاورزان برای افزایش روزی و امنیت مالی نواخته می‌شد که این کار به همراه دعا و نیایش به درگاه خداوند انجام می‌شد.
نیشو و دبدبه از سازهای قدیمی موزه است که با به صدا درآوردن آن در روزگاران گذشته در برخی مناطق ایران طولانی‌ترین روز سال (آخرین روز بهار) را جشن می‌گرفتند و این عمل جنبه اعتقادی در میان مردم دارد؛ به طوری که انسان از تاریکی‌ها رها می‌شود و به طرف نور حرکت می‌کند تا قلب انسان با نور خدا نورانی شود.
در این موزه سالنی هم برای کارهای تحقیقاتی و برگزاری کارگاه‌های آموزشی در حوزه صدا و موسیقی در نظر گرفته شده است.
هم‌چنین در موزه صدا می‌توانید به آرشیو صوتی اذان موذن‌ها، مجموعه صوتی قاریان، چاوش خوانان، سرودخوانان، آوازخوانان، شبیه خوانان، نوازندگان و آهنگسازان گوش دهید. در نزدیکی موزه صدا، خانه کلکته‌چی (صلح‌جو) و خانه حریری هم قرار دارند که پیشنهاد می‌کنیم حتماً سری به این دو خانه تاریخی و زیبا بزنید.
منبع: ایسنا
مسئولیت صحت اخبار ارائه شده به عهده منبع خبر بوده و این رسانه صرفاً رسالت اطلاع‌رسانی خود را در این رابطه انجام می‌دهد.
∎
نظر شما