به گزارش ایرنا، زمانی که عمران خان در 27 مرداد ماه پارسال به عنوان بیست و دومین نخست وزیر پاکستان سوگند خدمت یاد کرد، حامیان وی به ویژه رقبای سیاسی حزب تحریک انصاف (حزب حاکم فعلی این کشور) منتظر برنامه های کاپیتان سابق تیم ملی کریکت، برای اجرای طرح تاسیس پاکستان جدید بودند.
عمران خان 67 ساله که تا به امروز لقب کاپیتانی را یدک می کشد بارها اعلام کرده است که به دنبال اجرای طرح حکومت مداری اسلامی در پاکستان است که پایه و اساس آن مانند طرح تشکیل حکومت در مدینه توسط پیغمبر گرامی اسلام (ص) خواهد بود.
با این حال عمران خان تا به امروز هدف انتقاد جناح مخالف و رقبای خود قرار گرفته است که مدعی هستند عمران خان نه تنها نمی تواند حکومتی مانند حکومت مدینه را در پاکستان اجرا کند بلکه تاسیس پاکستانِ جدید نیز فقط در حد یک رویا خواهد ماند.
عمران خان در بیست و پنجم اردیبهشت 1375 شمسی تشکیل حزب جنبش عدالت پاکستان (تحریک انصاف) را اعلام کرد و به قول خودش در اوایل تشکیل حزبش، تنها با چند نفر وارد دنیای سیاست شد و از همان 22 سال پیش فعالیت های سیاسی-اجتماعی خود را بر مبارزه با فقر، اختلاس و فاصله طبقاتی در کشور متمرکز کرد.
نخست وزیر فعلی پاکستان برای اولین بار در سال 1381 از حوزه انتخاباتی شهر 'میانوالی' به عنوان نماینده مجلس، رسما وارد سیاست پاکستان شد. پس از اتمام تبعید نواز شریف و خانم بی نظیر بوتو در سال 1386 و متعاقب آن برگزاری انتخابات عمومی، عمران خان در اعتراض به آنچه که وی تبانی میان سیاستمداران کهنه کار عنوان کرده بود، حضور در آن انتخابات را تحریم کرد.
با روی کار آمدن دولت حزب مردم پاکستان در سال 1387، فعالیت عمده عمران خان روی مبارزه با آن دسته از سیاستمدارانی بود که به نظر وی در فسادمالی و خسارت وارد کردن به وجهه پاکستان دست داشتند.
با تمام این وجود حزب تحریک انصاف در انتخابات سال 1392 نیز نتوانست بر احزاب سنتی پاکستان یعنی مسلم لیگ نواز و حزب مردم غلبه پیدا کند اما توانست به عنوان سومین حزب پیشرو و دارای کرسی در مجلس ملی به عنوان جناح مخالف در کنار حزب مردم قدرت نمایی کند.
با آغاز دولت وقت نواز شریف، عمران خان مدعی تقلب در انتخابات سال 1392 شد و اعلام کرد که وی تا دسترسی به انصاف واقعی، دست از اعتراض، تظاهرات و تحصن برنخواهد داشت. وی یک سال پس از آغاز دولت نواز شریف رسما اعلام کرد که اگر دولت نواز شریف استعفا ندهد وی به خیابان خواهد آمد.
آغاز تحصن های ضددولتی به رهبری عمران خان، سرنوشت سیاسی وی را به کلی تغییر داد به طوری که وی در قلب پایتخت پاکستان خیمه زد و گفت که با تقلب در انتخابات و فسادمالی تا دم مرگ مبارزه خواهد کرد.
تحصن عمران خان و جسورانه بودن وی در مواضع سیاسی اش، چالش جدی را برای دولت نواز شریف به وجود آورد تا جایی که اوضاع تا مرز دخالت مستقیم ارتش و یا کودتای نظامی پیش رفت، اما دولت نواز شریف به خوبی توانست بر اوضاع کنترل کند.
با این حال حمله تروریستی به مدرسه ای در شهر پیشاور در آذرماه 93 و وضعیت حساس پس از آن باعث شد تا عمران خان از ادامه تحصن در اسلام آباد عقب نشینی کند. پس از آن دادگاه عالی پاکستان نیز با تحقیقاتی که انجام داد رای به عدم تقلب در انتخابات سال 92 داد تا نقطه سرخطی بر مقابله عمران خان علیه دولت وقت پاکستان زده شود.
اما عمران خان نا امید نشد بلکه ماجرای رسوایی پرونده پاناما و اتهامات جدید علیه شخص نواز شریف و خانواده وی مبنی بر اختلاس بزرگ، باعث شد تا کاپیتان سابق تیم ملی کریکت خود را برای یک مقابله سیاسی دیگر آماده کند.
این بار عمران خان مصرانه خواستار استعفای نواز شریف بود. دادگاه عالی پاکستان نیز به این ماجرا ورود کرد و در آخر پس از یک سال تحقیقات دادگاه عالی این کشور رای به سلب صلاحیت نواز شریف داد.
به عقیده تحلیلگران پاکستانی، به چالش کشیده شدن دولت نواز شریف، سلب صلاحیت و سپس زندانی شدن وی به جرم اختلاس مالی، نقطه قوتی برای عمران خان در فعالیت های سیاسی وی محسوب شد به نحوی که وی توانست با همین امتیاز، در انتخابات مردادماه امسال پیروز شود.
**زمان عملی شدن وعده های عمران خان
عمران خان بازیکن بین‌المللی کریکت و رهبر حزب تحریک انصاف پاکستان، وعده 'پاکستان جدید و پایان دادن به فساد در این کشور' را داد و وی با همین شعار در اولین سخنرانی خود خطاب به مردم پاکستان وعده داد که دولت وی از مالیات مردم حفاظت کرده و آن را برای رفاه و پیشرفت مردم هزینه می کند.
وی همچنین گفته بود دولت حزب وی هرگز به دنبال نشستن در کاخ ها نیست، بلکه وی کاخ نخست وزیری و در ایالات نیز کاخ های سروزیری و فرمانداری را به محل آموزش تبدیل می کند.
عمران خان و دولت جدید پاکستان، پس از به دست گرفتن قدرت در این کشور با مشکلات مختلفی از جمله چالش های معیشتی و کاهش بی سابقه ذخایر ارزی مواجه شدند.
تروریسم و انرژی، دو موضوعی که بیشتر برای دولت های قبل از عمران خان چالش جدی تر شناخته می شد، در دولت فعلی پاکستان زیاد زیر ذره بین نبود چون دولت و ارتش این کشور فعالیت های موثری را برای دفع معضل تروریسم و هچنین غلبه بر بحران انرژی انجام داده با این وجود مسئله انرژی همچنان زنگ خطری برای دولت حساب می شود.
وی ماه های اخیر خطاب به پاکستانی ها گفت که برای عملی کردن طرح پاکستانِ جدید ما باید الگو برداری کنیم مثلا برای مبارزه با فقر، باید از چینی ها الگو بگیریم و برای توسعه و رفاه کشور باید از مالزی و شخص ماهاتیر محمد الگو برداری کنیم.
نخست وزیر پاکستان در سفر رسمی خود به مالزی در 26 آبانماه امسال و در دیدار با ماهاتیر محمد، از چشم انداز وی در دولت وقت مالزی برای توسعه این کشور و تحکیم جایگاه منطقه ای و جهانی مالزی تمجید کرد و گفت دولت پاکستان علاقه مند است تا از الگوی ماهاتیر محمد برای توسعه و رفاه کشور پیروی کند.
با این حال عمران خان سعی دارد با کمک به بهبود وضعیت قشر ضعیف در پاکستان، از آنان دلجویی کند. این روزها طرحی با عنوان تاسیس 5 میلیون باب منزل مسکونی در مناطق مختلف پاکستان مشهور شده و گفته می شود که عمران خان وعده خود را برای تاسیسِ پاکستان جدید با استفاده از احداث 5 میلیون خانه با نرخ ارزان برای قشر ضعیف جامعه، عملی خواهد کرد هر چند جناح مخالف دولت مدعی هستند که این فقط یک شعار است و عملی شدن این طرح با ظرفیت های دولت فعلی همخوانی ندارد.
**سیاست خارجی، چالشی سخت تر برای عمران خان
با روی کار آمدن دولت حزب جنبش عدالت به نخست وزیری عمران خان، اوضاع افغانستان، تداون تنش ها با هند، رویکرد سخت گیرانه دولت ترامپ علیه اسلام آباد و معلق ماندن پاکستان مواضع در ارتباط با تحولات خاورمیانه و از همه مهم تر مراقبت از روابط دیرینه پاکستان با جمهوری اسلامی ایران، از اهم مسائلی بود که عمران خان باید تصمیمات مهمی در این خصوص اتخاذ می کرد.
«عمران خان» در اولین سخنرانی خود تنها دو روز بعد از اعلام پیشتانی حزب وی در انتخابات عمومی پاکستان گفته بود دولت وی خواهان تعمیق و گسترش روابط بهتر با کشورهای همسایه از جمله جمهوری اسلامی ایران است.
وی صحبت های کلیدی درخصوص روابط با هند، افغانستان، کشورهای خاورمیانه و آمریکا نیز عنوان کرده بود.
رهبر حزب تحریک انصاف پاکستان در آن زمان گفته بود، متاسفانه آمریکایی ها فکر می کنند که پاکستان تنها به دنبال کمک و پول است ولی ما روابط متعادل با آمریکا می خواهیم.
وی همچنین با بیان اینکه دولت آتی، روابط خود را با تهران گسترش می دهد، ادامه داد: عربستان سعودی دوستی است که روابط ما با دولت آن کشور خوب هست.
عمران خان همواره در دوران مبارزات سیاسی خود از دولت های وقت پاکستان خواسته بود که در روابط با آمریکا محتاط عمل کرده و به طرف آمریکایی اعلام کنند که پاکستان، کشوری مستقل است و در هرگونه تصمیم درخصوص روابط با کاخ سفید کاملا آزادنه تصمیم گیری می کند.
عمران خان بارها از سیاست های منطقه ای آمریکا به ویژه حملات غیرقانونی هواپیماهای بدون سرنشین آمریکا به مناطق قبایلی پاکستان انتقاد کرده و بارها در تحصن های ضددولتی در اسلام آباد نیز مستقیما سفیر وقت واشنگتن در اسلام آباد را به دخالت در امور داخلی پاکستان متهم کرده بود.
نخست وزیر فعلی پاکستان بارها تمایل خود برای کمک به حل مسائل منطقه، نقش آفرینی برای جلوگیری از درگیری ها در خاورمیانه و از همه مهم تر کمک به حل مناقشه یمن ابراز کرده بود.
عمران خان چندین بار پیشنهاد میانجیگری بین تهران-ریاض را ارائه کرده و گفته بود که وی درخصوص جنگ یمن با جمهوری اسلامی ایران و عربستان ارتباط برقرار کرده است.
وی همچنین در خصوص روابط پاکستان با افغانستان و هند انتظار داشت تا با روی کار آمدن دولت جدید بتواند قدم های موثری را برای بهبود روابط با کابل و بازسازی فضای اعتماد با دهلی نو بردارد.
به نظر می رسد معمای پیچیده صلح در افغانستان و تشدید تنش ها با هند، معادلات عمران خان در حوزه سیاست خارجی را تحت تاثیر قرار داده و در کنار چالش های اقتصادی، مشکلات روابط با همسایگان غربی و شرقی و درگیری بودن در دنیای پیچیده سیاست خارجی کار عمران خان را در آینده سخت تر کرده است.
با این حال وی به پاکستانی قول داده است که با تمامی این مشکلات مقابله خواهد کرد، چه چالش داخلی باشید یا خارجی. مردم پاکستان نیز توانائی عمران خان برای مقاومت در برابر مشکلات را جالب می دانند و به همین دلیل اکثر کارشناسان و اندیشمندان پاکستانی معتقدند باید به عمران خان وقت داده شود تا توانائی خود را ثابت کند.
فعالیت های اجتماعی در کنار سیاست و صلح دوست بودن عمران خان باعث شده حتی منتقدان وی نیز مجبور به تمجید از وی شوند. زمانی که حزب عمران خان دولتی در پاکستان نداشت وی با استفاده از وجهه اجتماعی و مدنی خود توانست بیمارستان مجهزی را مخصوص بیماران سرطانی در پاکستان تاسیس کند که هدف اصلی آن کمک به بیماران سرطانی که توانائی پرداخت هزینه های هنگفت معالجه این بیماری را ندارند، است.
این روزها که پاکستان و هند شدیدا وارد تنش های سیاسی و نظامی شده اند، عمران خان با اعلام آزادی خلبان بازداشت شده هندی، دوباره بر مقبولیت خود اضافه کرد به طوری که رسانه های هندی از تصمیم وی استقبال کرده و حتی از دولتمردان هندی خواستند تا از پیشنهاد صلح عمران خان را بپذیرند و دعوای سیاسی میان دو کشور پایان دهند.
**مبارزه با اشرافی گری و دلجویی از قشر آسیب پذیر جامعه
عمران خان تنها چند روز پس از تصدی کرسی نخست وزیری، اعلام کرد که دولتمردان وی هرگز به دنبال اشرافی گری و هزینه های گزار برای فعالیت های دولتی نباید بروند.
وی دستور العمل های بی سابقه ای را برای جلوگیری از هزینه های دولتی اعلام کرد که در دولت های پیشین چنین چیزی دیده نشد.
عمران خان حتی کاخ نخست وزیری پاکستان را به دانشگاه ملی تبدیل کرد و گفت که طرح تبدیل کاخ نخست وزیری به مرکز علم و تحصیلات عالی آغاز شده است هرچند جناح مخالف با انتقاد از این تصمیم عمران خان گفتند که نخست وزیر پاکستان نباید امکان ملی و فرهنگی که متعلق به میراث ملی کشور است را به پسند خود به دانشکده یا مرکز تحصیلات عالی تبدیل کند.
پاکستانی ها از ابتکار عمران خان برای مقابله با اشرافی گری استقبال کردند اما سفر اخیر ولیعهد سعودی به اسلام آباد و استقبال پرخرج پاکستانی ها از این محمد بن سلمان، باعث شد تا دولت عمران خان شدیدا مورد انتقاد قرار بگیرد.
استقبال شاهانه از ولیعهد سعودی و کاروان شلوغ وی توسط دولت پاکستان باعث شد تا سیاستمداران این کشور شعار صرف جویی عمران خان را زیر سوال ببرند.
آساق*274**1663**