به گزارش خبرگزاری فارس از گرگان، منابع آلوده کننده آب در استان گلستان به چند گروه تقسیم میشوند، یکی از این منابع، جمعیت انسانی استان است که بالغ بر حدود 2 میلیون نفر شده که در 33 شهر و یکهزار روستا ساکن بوده و در بعضی ماهها جمعیت گردشگر عبوری از استان و یا گردشگران ورودی به استان به آن اضافه میشود.
هر نفر به طور سرانه در سال 80 متر مکعب آب به صورت شرب و بهداشت استفاده میکند که حدود 70 درصد آن به صورت فاضلاب از محل سکونت انسان خارج میشود.
همچنین در استان گلستان سالانه حدود 320 هزار تن زباله خانگی تولید میشود که حدود 260 هزار تن از آن به مراکز بازیافت منتقل و باقیمانده یا دفن شده و یا در طبیعت پراکنده میشود که شیرابههای حاصل از آن میتواند به منابع آبی وارد شود.
بیمارستانها و مراکز درمانی استان گلستان که مجموعا شامل حدود 2 هزار و 700 تخت هستند، به عنوان تولیدکننده پسماندهای جامد و نیز فاضلابهای کمحجم ولی خطرناک مطرح هستند که معمولا دارای تصفیهخانه فاضلاب بوده و پسماند آنها نیز مدیریت میشود و در صورت عدم توجه میتواند آلایندههایی را به منابع آب استان وارد کند.
منبع دیگر آلودگی آب در استان گلستان، جمعیت حیوانی استان است که براساس آمارهای موجود، حدود 370 هزار راس دام سنگین، حدود یکمیلیون و 600 هزار راس دام سبک و 8 میلیون قطعه ظرفیت پرورش ماکیان در استان گلستان وحود دارد که سالانه حدود 22 میلیون متر مکعب آب را به مصرف شرب و بهداشت رسانده که حدود نیمی از این آب به صورت فاضلاب از محل پرورش دفع میشود و علاوه بر آن، گاها فضولات دامداریها به طور موقت یا دائم در مسیر یا مجاور مجاری آبی دپو میشود.
همچنین دهها هزار راس حیوانات وحشی و صدها هزار قطعه پرندگان وحشی در جنگلها و مراتع استان وجود دارد که ضایعات آنها نیز از عوامل آلودهکننده اب محسوب میشود .
سومین منبع آلودگی در استان را میتوان صنایع موجود در شهرکهای صنعتی و یا صنایع منفرد به شمار آورد. هر چند در استان گلستان، صنایع توسعه زیادی نداشته و سهم چندانی در مصرف آب نیز ندارند و براساس اعلام شرکت شهرکهای صنعتی، عمده فاضلاب صنعتی این شهرکها تصفیه میشود، با این حال میزان مصرف آب صنایع در استان گلستان بالغ بر حدود 35 میلیون متر مکعب است که بخشی از آن به فاضلاب تبدیل و از محیطهای صنعتی خارج میشود.
مراکز خدماتی مانند پمپبنزینها، واحدهای خدمات خودرو (کارواش، تعمیرات و تعویض روغن و ...)، قالیشوییها، شعب فروش نفت سفید و امثالهم نیز از منابع بالقوه آلودهکننده آب در استان هستند.
زراعت و باغداری بزرگترین مصرفکننده آب و تولیدکننده زهابهای سطحی و زیرزمینی هستند که یا به صورت دیم هستند که از «آب سبز» استفاده میکنند و یا به صورت آبیاری شده هستند که با «آب آبی» به میزان حدود 2 میلیارد متر مکعب در سال و گاها به طور غیرمجاز با «فاضلابها» و «آب خاکستری» آبیاری میشوند.
زهاب مخلوط یا محلول با بقایای 200 هزار تن کود شیمیایی و حیوانی و 2 هزار تن سموم دفع آفات نباتی مصرفی در سال توسط حدود 400 هزار هکتار اراضی دیم و حدود 250 هزار هکتار اراضی آبی، منشا آلودگی بخش عمدهای از منابع آب به شمار میآید.
آبزیپروری به صورت ماهیان گرمابی و سردابی و میگو در استان گلستان رواج دارد که مصرف سالیانه حدود 100 میلیون متر مکعب آب را به خود اختصاص داده و بخشی از آن را بعد از تبخیر، با همراه داشتن بقایای کود، ضایعات دفع شده ماهی و غذا و داروهای استفاده شده در این بخش، از این محیطها خارج میکند.
براساس قانون توزیع عادلانه آب، ممانعت، پیشگیری و جلوگیری از آلودگی آب به سازمان حفاظت محیط زیست محول شده است، ولی با توجه به مسئولیتهای وزارت نیرو از جمله، اجازه انحصاری تخصیص آب توسط این وزارتخانه، تامین و توزیع آب آشامیدنی مردم در شهرها و روستاها، دفع بهداشتی پسابهای حاصله از مصرف بخش شرب، مدیریت تاسیسات آبی بزرگ مقیاس و بخشی از تاسیسات آبی کوچک مقیاس، وزارت نیرو نیز در راستای حفاظت از کیفیت منابع آب اعم از سطحی و زیرزمینی وظایفی را بر عهده گرفته است.
اندازهگیری برخی از فاکتورهای فیزیکو شمیایی که در کیفیت آب موثر است مانند ph، دما، کدورت، آنیونها و کاتیونها به طور مستمر و استفاده از نتایج آن در تصمیمگیریهای مربوط به بهرهبرداری و توسعه منابع آب از نیازهای اولیه در بهش پایش آلودگیهای منابع آب است.
* مبحث پایش آلودگی آبها نیازمند عملیات گستردهتری است که شامل چهار مرحله است:
۱_ در مرحله اول کل منابع آب موجود در مناطق مختلف با استانداردهای مشخص، نمونهبرداری دورهای شده و با انجام آزمایشات لازم شامل فیزیکی، شیمیایی و میکروبی که روی آن انجام میشود، در صورت وجود آلایندههای قابل توجه، پهنهبندی آلودگی به لحاظ نوع، شدت و فصل تهیه میشود.
۲_ مرحله دوم با توجه به نقشههای تهیه شده، منشایابی این آلودگیها است، به این شکل که با توجه به ملاحظات مختلف، منشا آلودگیهایی که در منابع آبی ایجاد شده ردیابی و منابع آلودهکننده شناسایی میشود .
۳_ در مرحله سوم با توجه به اینکه اصولا رودخانهها و همچنین آبخوانهای زیرزمینی به شکل طبیعی قابلیت خود پالایی دارند به این معنی که بخشی از آلودگیها را یا در مناطقی نگهداری میکنند و از آب جدا میسازند و یا با ایجاد ترکیبات دیگر، آّلایندهها را از وضعیت آلایندگی خارج میکنند، لذا یکی از برنامهها، انجام مطالعات و محاسبات مربوط به ضرایب خودپالایی منابع آب سطحی و زیرزمینی است.
۴_ مرحله چهارم نحوه برخورد با کاربریهای آلودهکننده منابع آب با هماهنگی دستگاههای ذیربط است که باید مورد پیگیری قرار گیرد .
در خاتمه مجددا یادآوری میشود که افزایش جمعیت و پیچیده شدن شیوه زندگی انسان، به خودی خود میتواند منبع بالقوه آلودگی محیط زیست و منابع آب باشد که بدای پیشگیری از این امر، نیاز به مطالعات، برنامهریزی و مراقبتها و اقدامات مستمر و خستگیناپذیر است.
====================================
سیدمحسن حسینی (برساووش)، کارشناس مسائل آب
=====================================
انتهای پیام/2307/
نظر شما