به گزارش گروه اطلاع رسانی ایرنا، سال 1397 خورشیدی با تمام فراز و نشیب های به روزهای پایانی نزدیک می شود و این دوران بسیاری از دستگاه های حاکمیتی و شرکت های دولتی یا خصوصی به ارزیابی عملکرد گذشته و بازنگری و تدوین برنامه هایی جدید برای آینده خویش هستند. سال 1397 خورشیدی که واپسین لحظات خود را سپری می کند از نظر اقتصادی به دلیل تحریم های ناعادلانه آمریکا سالی سخت، از نظر اجتماعی پرحادثه و پرالتهاب، از نظر سیاسی سال اختلاف دیدگاه ها و از منظر بین المللی پرتهدید بود اما بار دیگر مقاومت مردم همیشه در صحنه و تدبیر مسوولان سبب شد تا این سال نیز بدون هیچگونه تشویشی و ناامنی روزهای پایانی خود را سپری کند.

در گزارش پیش رو سعی شده است تا مهم ترین رویدادها و اتفاق هادر عرصه های مختلف اقتصادی، سیاسی و اجتماعی در 1397 خورشیدی بررسی شود.

** مسایل اقتصادی و افت و خیزهای آن
اقتصاد کشور در سال 1397 خورشیدی شرایطی بسیار ملتهب و نابسامانی را پشت سر گذاشت. بالارفتن نرخ ارز سبب شد تا بازارهای داخلی، صادرات و واردات کشور را به شدت تحت تاثیر قرار دهد. حوزه مسکن، ارز و دلار و صنعت خوردرو در این میان بیشترین نوسانات را به خود اختصاص دادند.

-افزایش قیمت مسکن
افزایش قیمت مسکن با رشد قیمت‌ ها در بازار ارز و طلا آغاز شد و همین مساله فرصت خانه دار شدن افراد بسیاری را سلب کرد تا آنجا که کارشناسان رفاه اجتماعی معتقدند خانه‌دار شدن مردم تا پنج سال به تاخیر افتاده است. برخی از صاحبنظران این حوزه نیز معتقدند که این روند 49 درصد افزایش داشته که دلیل آن را نهاده های ساختمانی بیان می کنند. با این حال بسیاری دیگر از فعالان این بخش عقیده دارند که رشد قیمت زمین سبب شده تا قیمت مسکن با افزایش بالایی روبه رو شود. در هر حال سه عامل «رشد قیمت زمین، افزایش دستمزدها و نهاده‌های تولید» به بی ثباتی اقتصادی در این حوزه کمک کرد تا فضای مسکن غبارآلود و قیمت ها در حباب باقی بماند.

-نوسانات ارزی
بازار سکه از ابتدای سال تاکنون با نوسان قیمت بالایی همراه بوده است، به طوری‌که در ماه های ابتدایی سال این نرخ با گذر زمان به بالای 2 میلیون تومان هم رسید اما سیاست‌گذاری دولت در تثبیت نرخ ارز، منجر شد که همه فشارها به ماه های پایانی سال منتقل شود و یک اتفاق سیاسی- اقتصادی به بازار شوک وارد کرد و این شوک همراه با اثرات روانی آن بازار معاملات نقدی ارز را به هم ریخت و نرخ ارز تا مرز 13 هزارتومان هم بالا رفت. بررسی نوسانات نرخ ارز در یک سال گذشته حاکی از آن است که قیمت دلار نسبت به اسفند پارسال بیش از 200 درصد رشد کرده است. بی‌شک یکی از مهم‌ترین موضوعات سال 97 که روزهای پایانی خود را می گذراند، نوسانات نرخ ارز و دلار است، نوساناتی که هنوز مشخص نیست در سال آینده نیز ادامه پیدا می‌کند یا بانک مرکزی و دولت می‌توانند آن را کنترل کنند.

-افزایش بی رویه و متحیر کننده قیمت خودرو
قیمت خودرو در ماه های اخیر چنان افزایش قیمت پیدا کرده است که هر فردی با شنیدن قیمت ها شگفت زده می شود. این روند صعودی افزایش قیمت خودرو از هفته به روز و از روز به ساعت تغییر کرده به گونه ای که به هیچ وجه نمی توان پیش بینی کرد که قیمت یک خودرو در ساعات و روزهای آینده به طور دقیق چقدر خواهد بود. بسیاری از خودورسازان دلیل افزایش خودروها را تحریم های بین المللی عنوان کردند که به همین دلیل با کمبود قطعه روبرو هستند و نمی توانند نیاز بازار را برآورده کنند. همین عدم تولید خودروها باعث شده که قیمت ها در بازار حبابی افزایش یابد.

- نوسان در اقتصاد و سبد معیشیتی شهروندان
نوسانات اقتصادی سبب شده است تا سبد معیشیتی شهروندان روز به روز کوچکتر شود و دغدغه هایی را برای آنان فراهم آورد. اینکه چطور از سبد معیشت شهروندان در زمان بروز نوسان های ارزی صیانت شود، راهکارهایی را می طلبد که در حیطه کاری مسوولان و متولیان امر قرار دارد. در این میان توزیع بسته حمایتی و افزایش دستمزد حقوق بگیران از جمله راهکارهایی است که این روزها مسوولان اجرایی و نمایندگان مجلس برای جبران بخشی از کاهش قدرت خرید عامه مردم پیشنهاد می کنند. گروهی نیز بر این باورند که باید در این شرایط با افزایش دستمزدها، کاهش قدرت خرید مردم را جبران کرد و در مقابل گروه دوم می گویند که هرگونه افزایش دستمزدها به تورم ناشی از تغییر نرخ ارز دامن می زند و نقدینگی را تشدید می کند.

** مهم ترین رویدادهای سیاسی در سالی که گذشت
پس از سال ها مذاکره بر سر توافق هسته ای ایران با کشورهای 1+5 و روند طبیعی آن، دونالد ترامپ بر طبق وعده های انتخاباتی خود تصمیم گرفت که از برجام خارج شود و تمامی توافقات این حوزه را منتفی اعلام کند. خروج آمریکا از برجام اما به اینجا ختم نشد و ترامپ تصمیم گرفت تا تحریم های بیشتری را علیه ایران اتخاذ کند. از همان ماه های ابتدایی سال ترامپ پس از اعلام این تصمیم با همان ژست همیشگی قانون اجرایی بازگشت تحریم‌های تعلیق‌شده بر اثر برجام را امضاء کرد. همچنین وزارت خزانه‌داری آمریکا به ‌دنبال تصمیم ترامپ مبنی ‌بر بازپس‌گرفتن امضای آمریکا از برجام، مختصات و شرایط اعمال تحریم‌های جدید بر ایران را مشخص کرد. «خرید ‌و‌فروش اسکناس یا اسناد مبتنی‌بر دلار از سوی دولت ایران، خرید ‌و ‌فروش طلا و سایر فلزهای گران بها، خرید، تامین یا انتقال فلزاتی نظیر گرافیت، فلزات خام یا نیمه‌خام مانند آلومینیوم و آهن، زغال‌سنگ و نرم‌افزارهای مورد استفاده از سوی صنایع ایران، افتتاح حساب ریالی در خارج از مرزهای ایران و مبادله ریالی با ارقام قابل‌توجه، تامین مالی خارجی و خرید اوراق منتشرشده از سوی دولت ایران، خودروسازی ایران، خرید‌و‌فروش و تامین قطعات هواپیما و فرش و مواد خوراکی تولیدشده در ایران» از جمله مواردی بودند که تحت تاثیر تحریم های آمریکا قرار گرفتند. البته این تمام ماجرا نبود بلکه آمریکا تصمیم گرفت تا از اهرم‌های فشار جدید که آن هم دور کردن خریداران از بازار نفت ایران بود استفاده و باز هم تحریم های سخت تری در این زمینه اتخاذ کرد.

-FATF مهم ترین مساله سیاسی کشور
بحث پذیرش کامل لوایح چهارگانه دولت برای انجام تعهدات نهاد «کارگروه اقدام مالی» یا FATF در سال 1397 خورشیدی به یکی از مهم‌ترین مسایل سیاسی کشور تبدیل شد. این مساله در شور و مشورت بسیاری از مسوولان کشوری در نهادهای مختلفی همچون مجلس شورای اسلامی و مجمع تشخیص مصلحت نظام قرار گرفت اما هر بار تصمیم گیری آن با نظرات موافقان و مخالفان همراه شد. تمامی هدف تشکیل FATF برای مبارزه با «پولشویی» و «تامین مالی تروریسم» است و حالا باید منتظر ماند تا نهاد عالی تشخیص مصلحت برای سال آینده در این زمینه چه تصمیماتی را خواهند گرفت.

-رزمایش پیامبر اعظم 5
رزمایش دریایی ولایت 97 که به مدت سه روز در تنگه هرمز، دریای عمان و بخش هایی از اقیانوس هند برگزار شد، در جهان بازتاب های مختلفی داشت و شاید از مهم ترین رویداد سیاسی در سال 1397 خورشیدی بود. ماه ها پس از بازگشت تحریم های آمریکا علیه ایران، نیروی دریایی این کشور می رزمایش سالانه خود را در تنگه راهبردی هرمز برگزار کرد تا اقتدار و عزت ایران اسلامی را در منطقه خاورمیانه و منطقه بین المللی به رخ جهانیان بکشاند.

-حمله تروریستی به رژه نظامی اهواز
حمله تروریستی به رژه نظامی در اهواز باعث شد در آن حادثه چندین تن زخمی و جان ببازند که همگی این افراد از نظامیان و مردم عادی بودند. بنا به گفته برخی رسانه‌ها گروه الاحوازیه نیز مسوولیت این حمله را بر عهده گرفت و این موضوع یکی از رویدادهای سیاسی در سال 97 بود.

-حمله تروریستی در زاهدان
حمله به اتوبوس کارکنان سپاه در سیستان و بلوچستان که یک حمله انتحاری در جاده خاش- زاهدان بود که در این حمله تروریستی حدود 27 تن شهید و 13 تن نیز زخمی شدند. این حادثه بازتاب های بسیاری در سطح بین الملل داشت که آن را محکوم کردند.

- انتخاب آیت الله صادق آملی لاریجانی بر مسند تشخیص مصلحت نظام
پس از درگذشت آیت الله هاشمی شاهرودی با حکم مقام معظم رهبری آیت الله صادق آملی لاریجانی به ریاست مجمع تشخیص مصلحت نظام برگزیده شد. سیره سیاسی مستقل، فراجناحی و همچنین بر عهده داشتن سال‌ها مسوولیت‌های کلان در نهاد‌ها و مجموعه‌ های فراسیاسی حاکمیت، مزیت است که ریاست بر مجمع تشخیص را برای آیت الله آملی لاریجانی مناسب‌تر کرد.

-استعفای محمدجواد ظریف
محمدجواد ظریف، در دوره های یازدهم و دوازدهم دولت تدبیر مسوولیت وزارت امور خارجه را عهده دار است که تاکنون قدم های مثبت بسیاری در عرصه سیاست خارجه و بین المللی برداشته است. مذاکره های طولانی برای رسیدن به توافق هسته ای برجام از جمله عملکرد مثبت ظریف به شمار می رود که همین موضوع سبب شدتا او را به عنوان یک چهره سیاسی بین المللی بشناسند اما استعفای یکباره او در چند روز گذشته باعث شد تا تعجب همگان را هم در کشور و هم در جوامع بین المللی برانگیزد. این موضوع با واکنش ها و بازتاب های بسیاری روبرو شد به طوری که مردم و مسوولان کشور در فضای مجازی با ایجاد هشتگ های مختلف در اعتراض به این مساله خواستار بازگشت ظریف به وزارت خارجه شدند و با پیگیری های مکرر و مخالفت حسن روحانی رییس جمهوری محمدجواد ظریف به وزارت خارجه بازگشت.

** سیاست داخلی کشور در سال 1397خورشیدی
- بحران منابع آبی
سال 1397 خورشیدی را می توان سال چالش های محیط زیستی در ایران خواند که به کرار با هشدار متخصصان و کارشناسان داخلی این حوزه روبرو شده است. کاهش میزان بارش در ایران، سهم بالای کشاورزی در مصرف منابع آبی در کشور و تغییر اقلیم و خشکسالی از جمله مهم‌ترین مسایلی است که در حوزه اجتماعی، کشور را با چالش های عمده ای روبرو ساخته است که این مهم تدابیر و برنامه ریزی همه جانبه مسوولان و متولیان امر را می طلبد که در این زمینه تغییر در سیاست های کشاورزی باید در اولویت قرار بگیرد.


** وضعیت علمی، پژوهشی و فناوری کشور در سال ۹۷
کشور با تمام تحریم های ظالمانه و فشارهای خارجی در زمینه علمی و پژوهشی پیشرفت‌های بسیار زیادی داشته است که بر اساس آمار های رسمی از معتبرترین پایگاه‌ های استنادی جهان، رشد علمی کشور مطلوب و قابل توجه است. وضعیت رشد علمی کشور در دولتهای یازدهم و دوازدهم رشد درخور ملاحظه ای داشته چنان که در سال ۲۰۱۷ در میان ۲۵ کشور برتر تولیدکننده علم دنیا با ۸٫۹ درصد رتبه اول را کسب کرده است. ثبت بیش 50 هزار مدرک در پایگاه WOST، انتشار بیش از هزار دویست نشریه علمی پژوهشی در کشور و صعود 45 پله ای ایران در شاخص‌ جهانی نوآوری و اشتغالزایی 42000 تن در واحدهای فناور و شرکت های دانش بنیان و افزایش چهار برابری تاسیس آزمایشگاه‌های دانشگاهها و مراکز علمی و فناوری از جمله دستاوردهای مهم در سال 1397 خورشیدی در زمینه علمی است.

** رویدادهای فرهنگی در سال 97
جشنواره فیلم فجر یکی از مهم ترین رویدادهای فرهنگی کشوربه شمار می رود که همه ساله از 12 بهمن به مناسبت پیروزی شکوهمند انقلاب اسلامی برگزار می شود و فیلم سازان داخلی و خارجی با ایده های مختلف در آن گرد هم می آیند و تا با نمایش فیلم های خود این رخداد مهم فرهنگی را مهم جلوه کنند. سی و هفتمین جشنواره فیلم فجر در 1397 خورشیدی که مصادف با چهلمین سالگرد پیروزی انقلاب اسلامی بودکه یکی از پر سابقه ترین جشنواره های سینمایی خاورمیانه به شمار رفت تا فصل دیگری از کارنامه سینمایی کشور را رقم بزند.

- جایزه کتاب سال
جایزه کتاب سال نیز از جمله رویدادهای مهم سال 97 بود که در آن آثار برگزیده معرفی شدند. فلسفه و روان‌شناسی، وزشمار جنگ ایران و عراق، فرهنگ بلوچی، معماری و شهرسازی و ... چندین کتاب دیگر در این جشنواره منتخب و از صاحبان اثر تقدیر به عمل آمد.

** جانِ سخن
نخستین مساله‏ای که کشور در سال آینده به آن نیاز دارد، انسجام فکری مسوولان و وحدت نظری در امور مختلف است. که این مهم می تواند کشور را از گردنه بحران ها عبور دهد که گذر از آن نیازمند اراده و عزم ملی مسوولان و آحاد جامعه است.

پژوهشم**9117**9131