صاحب‌خبر - به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری شبستان، روابط ایران و سوریه را می‌توان کهن‌ترین روابط سیاسی، اقتصادی و نظامی بین ایران و یکی از کشورهای عربی منطقه خاورمیانه دانست. تاریخچه روابط ایران و سوریه را می‌توان از سال ۱۹۴۶ دانست. زمانی که سوریه به استقلال رسید و ایران بلافاصله این استقلال را پذیرفت و اقدام به تأسیس کنسولگری خود در این کشور کرد. حمایت ایران از قطعنامه ۳۱۶ شورای امنیت که اسرائیل را وادار می‌کرد ۵ افسر سوری را که در خاک لبنان به اسارت گرفته بود آزاد کند و سفر چهار روزه حافظ اسد به تهران در دی ۱۳۵۴ و امضای توافقنامه‌های همکاری در خلال آن سفر، نمونه‌ای از روابط قابل توجه طرفین بود. بعد از انقلاب اسلامی ایران و پایه‌ریزی حکومت جمهوری اسلامی ایران در ایران، مناسبات سیاسی دو کشور تغییر کرد و روابط استراتژیک مستحکمی میان دو کشور به وجود آمد. از این زمان به بعد بود که با وجود ادامه حیات دشمن مشترک بعثی در کشور عراق، رهبران دو کشور دشمن مشترک دیگری را مد نظر قرار دادند که به مراتب خطرناک‌تر بود و آن اسرائیل بود. دو کشور روابط گرم و حمایت از گروه‌های اسلامگرا نظیر حماس و حزب‌الله را در پیش گرفتند و بعد از اعمال فشارهای آمریکا به دمشق و تشدید کشمکش میان آمریکا و ایران، این دو کشور اعلام کردند که با هم متحد شده و یک جناح مشترک را در برابر تهدیدهای خارجی تشکیل می دهند. کشورهای غربی و عربی از دهه ۸۰ میلادی شروع به یک سری اقدامت جهت دور کردن سوریه از ایران می کردند که هیچگاه موفق نشدند این رابطه را قطع کنند و رهبران سوریه همواره در مقابل خواست این کشورها مقاومت کرده اند. بشار اسد در پاسخ به درخواست صلح بنیامین نتانیاهو در ازای بازپس دادن بلندی‌های جولان و قطع رابطه با ایران، اعلام کرده بود حاضر است با شرط اول با اسرائیل صلح نماید ولی قطع رابطه با ایران محال است. دو کشور علاوه بر مناسبات سیاسی دارای روابط اقتصادی مناسبی نیز هستند. میزان تبادلات تجاری طرفین در سال ۱۳۸۹ بالغ بر ۵ میلیارد دلار برآورد شده‌است. در خلال توافقنامه‌ای که مابین «منوچهر متکی»، وزیر وقت امور خارجه کشورمان و ولید المعلم در اسفند ۱۳۸۸ به امضا رسید، طرفین توافق کردند که اتباع دو کشور برای سفر به کشور دوم احتیاجی به اخذ ویزا نداشته باشند بنابراین توافقنامه مسافران می‌توانند به مدت ۹۰ روز به‌طور مستمر یا ۶ ماه به‌طور منقطع در کشور دیگر حضور داشته باشند و اجباری به تهیه روادید اقامت نداشته باشند بنابر آمار وزارت جهانگردی سوریه در سال ۱۳۸۸ در حدود ۴۳۰ هزار زائر و گردشگر ایرانی از سوریه بازدید کردند. بر طبق توافقات مقامات دو کشور، گروه خودروسازی سایپا اقدام به فروش دست کم 10 هزار دستگاه خودروی پراید به سوریه کرده است. این خودروها به منظور استفاده در خطوط تاکسیرانی سوریه مورد استفاده است و نیمی از خودروهای تاکسی پایتخت سوریه را شامل می‌شود. همچنین خودروی سمند نیز در این کشور مونتاژ می‌شود که قطعات آن از این و به صورت CKD به این کشور منتقل می‌شود. این خودرو در سوریه با نام شام شناخته می‌شود. تا سال ۱۳۹۰ سالانه ۲۵۰۰ دستگاه از این خودرو در سوریه مونتاژ می‌شد. همچنین به منظور مشارکت در تأمین برق سوریه، شرکت مپنا اقدام به مشارکت در ساخت چند نیروگاه برق از جمله نیروگاه سیکل ترکیبی جندر و نیروگاه سیکل ترکیبی تشرین کرده است. ساخت نیروگاه سیکل ترکیبی تشرین با ۲ توربین گازی ۱۶۰ مگاواتی و یک واحد توربین بخار ۱۶۰ مگاواتی در ۵۰ کیلومتری جنوب شرقی دمشق اولین مشارکت بود. قرارداد ساخت این نیروگاه در سال ۱۳۸۶ منعقد شد. مدت زمان تعیین شده برای ساخت این نیروگاه ۳۹ ماهه بود و تا پاییز ۱۳۸۹ ساخت این نیروگاه ۹۸ درصد پیشرفت فیزیکی داشته‌است. در نوامبر ۲۰۱۲ ایران پروژه انتقال گاز از پارس جنوبی به کشور سوریه را کلید. این خط لوله که از عراق می‌گذرد در قالب پروژه‌ای با سرمایه‌گذاری بالغ بر ۱۰ میلیارد دلار انجام گرفته‌است. مذاکرات اولیه این پروژه در ژوئیه ۲۰۱۱ و هم‌زمان با تشدید درگیری‌های نظامی در سوریه انجام گرفت. پیش‌بینی می‌شود بنابر پیش‌بینی‌های اولیه این پروژه ۲۰۱۳ در نیمه دوم سال ۲۰۱۳ به سرانجام می‌رسد ولی با توجه به جنگ داخلی سوریه و عدم ثبات سیاسی در این کشور، احتمال تأخیر در تکمیل پروژه ممکن است. حالا در ادامه مناسبات تجاری دو کشور سرپرستی هیئت تجاری سوریه در ایران از امضای ۱۸ تفاهم نامه برای گسترش روابط تجاری خبر داده است. فارس در این زمبه به نقل از «محمود ناصر الفتوح» با اشاره به سلسله نشست‌هایی که بین مسئولان عالی رتبه دو کشور برای تسهیل روابط روابط و مواجهه با چالش‌های ناشی از تحریم‌ها برگزار شده گفته است: «تاکنون ۱۸ توافق در دانشگاه تهران بین ایران و سوریه در این زمینه به امضا رسیده است. برای ما در زمینه بازسازی کشور ایران اولویت دارد چراکه ایران در روزهای سخت در کنار ما ایستاد و خون جوان‌های خود را برای آزادی سوریه داد لذا باید سهم به سزایی در بازسازی سوریه داشته باشد.» وی گسترش روابط تجاری دو کشور را مستمر فعالیت استراتژیک بلندمدت برشمرد و گفته است: «برای کشور سوریه اولویت در بازسازی کشورهای هم پیمان در جنگ هستند تا پروژه های توسعه کشور را در دوران بازسازی به شرکت‌های خصوصی و دولتی این کشورها بخصوص ایران بسپاریم.» یادآور می شود: دی ماه سال جاری موافقت نامه همکاری های راهبردی و بلند مدت اقتصادی ایران و سوریه با حضور وزیر تجارت و اقتصاد خارجی سوریه و وزیر راه و شهرسازی ایران امضا شد. «محمد اسلامی» در این مراسم با ابراز خرسندی از نهایی شدن این توافق نامه گفته بود: «امروز روابط دیرینه و همکاری‌های گذشته دو کشور ایران و سوریه در یک نقطه عطف تاریخی قرار دارد و با امضا این توافق نامه راه برای تحکیم این روابط فراهم خواهد شد. این توافق نامه زمینه حضور و فعالیت بخش خصوصی ایران را در بازسازی سوریه پایه گذاری خواهد کرد.» وزیر راه و شهرسازی اضافه کرده بود: «این توافق نامه مقدمه‌ای برای یک فعالیت مشترک گسترده بین دو کشور است تا مردم و بخش خصوصی ایران و سوریه با پشتوانه اراده دولت‌های دو کشور بتوانند تمام تلاش خود را برای بازگشت به زندگی و پیشرفت و توسعه سوریه به کار گیرد.» «محمد سامر الخلیل»، وزیر تجارت و اقتصاد خارجی سوریه نیز اعلام کرده بود: «زمان این توافق نامه بیش از ۲۰ سال است و فرصت مغتنمی است تا شرکت‌های ایرانی در سوریه حاضر شوند و در تمامی حوزه‌ها سرمایه گذاری کنند. این توافق نامه تسهیل کننده تبادلات تجاری بین دو کشور خواهد بود و تمامی موانع موجود در راه همکاری‌های مشترک اقتصادی، مالی و بانکی بین دو کشور را رفع خواهد کرد.» همچنین مرداد ماه نیز قراردادهایی میان بخش خصوصی کشورمان و سوریه به امضا رسید. در این زمینه نشستی میان هیأت اقتصادی ایران و وزیر مسکن سوریه در همان ماه برگزار شد و در جریان نشست مذکور توافق شد که بخش خصوصی ایران پروژه ساخت ۳۰ هزار واحد مسکونی در استانهای دمشق، حلب و حمص را به دست بگیرد. علاوه براین، سازمان جهاد سازندگی شعبه ای از سال 2015 در سوریه فعال کرده که پروژه هایی را با هدف خدمات رسانی و توسعه انسانی پوشش داده و در مناطقی که ارتش سوریه توانسته است از دست تروریست ها پس بگیرد، فعال است./∎​