به گزارش خبرگزاری فارس از همدان، وقتی مشاهیر همدان را فهرست می‌کنیم تا درباره آنها بدانیم و بخوانیم با سفری معنوی، فلسفی، ادبی و تاریخی مواجه می‌شویم، از پیامبران الهی چون حبقوق نبی گرفته تا سرداران دفاع و ایستادگی چون سردار شهید حاج حسین همدانی.

سفر وقتی جالب‌تر می‌شود که از دنیای شعر میررضی‌الدین آرتیمانی و عرفان میرسیدعلی همدانی می‌گذریم، در محضر عین‌القضات بندگی را می‌آموزیم و با خواجه رشید‌الدین فضل‌الله وارد دنیای سیاست می‌شویم. قله‌های علم و دانش با چهره‌های بی‌نظیری چون پرفسور موسیوند در قلب آسمان خودنمایی می‌کنند و آرامگاه فیلسوف و عارف بزرگ شیخ‌الرئیس بوعلی‌سینا چون خورشیدی در سپهر «قانون» و «شفا» می‌درخشد.

اما دنیای دین و شجاعت ستاره‌ای بزرگ‌تر است که مانند آن را در کهکشان راه شیری نمی‌توان یافت. دنیایی که یک طرف آن  آزادگی سیدجمال‌الدین اسدآبادی است و با عرفان و دانش آقای آخوند ملاعلی معصومی همدانی به اوج می‌رسد، آیت‌الله موسوی‌همدانی صیقلش می‌دهد و شهدای نامداری چون شهیدمدنی، شهیدمفتح، شهیدعلی چیت‌سازیان و سردار شهید حاج حسین همدانی کهکشانی مجزا را تشکیل می‌دهد که تلالؤ آن خورشید را شرمسار می‌کند. شیرزنی چون «خواهردباغ» در گلستان این دنیای بی‌نظیر می‌غرد.

در این بین دلداده‌هایی چون باباطاهر، عارف قزوینی و علی‌اکبر محمودی‌وثاق نیز در دامن الوند آرمیده‎اند و موج اوج طنین نوایشان از دشت‌های الوند می‌گذرد.

حبقوق نبی، آرمیده در بهشت غرب کشور

حَبَقّوق از پیامبران بنی‌اسرائیل است و نامش به زبان عبری به معنای «در آغوش می‌گیرد»، این پیامبر الهی حدود 700 سال قبل از میلاد زندگی می‌کرده و نگهبان معبد بزرگ یهودیان در اورشلیم بوده‌ است. حبقوق نبی از هشتمین پیامبر از دوازده نبی صاحب کتاب در عهد عتیق است. آرامگاه او در شهر تاریخی و زیبای تویسرکان قرار داد.

میررضی‌الدین آرتیمانی، شاعر عصر صفوی

مردی ز خاک روییده از اهل شوریده‌‌دلان و صاحب ذوق در تویسرکان. میرزا رضی‌الدین آرتیمانی مشهور به میرمحمد متخلص به «رضی» در روستای آرتیمان از توابع شهرستان تویسرکان به دنیا آمده است میررضی از شاعران و عرفای مشهور دوران صفویه است. آرامگاه او امروز در تویسرکان قرار دارد و به یکی از جاذبه‌های دیدنی استان  تبدیل شده است.

هر که ما را رنجه دارد، راحتش بسیار باد

میرسیدعلی همدانی عارف و عالم ایرانی قرن هشتم و از مبلغان عمده اسلام در «کشمیر» هند و از بزرگان سلسله تصوف «کبرویه» در شهر «کولاب» تاجیکستان ( در 200 کیلومتری دوشنبه) آرمیده است. این عالم متبحر در 12 رجب 714 قمری در شهر همدان دیده به جهان گشود، پدرش امیر شهاب‌الدین از بزرگان آن دیار بود و به امور دیوانی و حکومتی مشغول بود. فضلا و دانشمندان او را «سلطان‌العارفین» و مردم کشمیر وی را بانی اسلام «علی ثانی» و ارادتمندان و مریدانش او را «شاه همدان» لقب داده‌اند، جالب آنکه امام خمینی(ره) یکی از نوادگان این عارف بزرگ است.

عین‌القضات همدانی، بنده ناب خدا

ابوالمعالی عبدالله بن ابی بکر محمد بن علی بن الحسن بن علی میانجی به سال 492 هجری قمری در شهر همدان تولد یافت. لقبش همانطوری که که در تمام تذکره‌های متصوفه و مورخان ذکر شده «عین‌القضات» است، این عنوان را مسلماً قبل از 28 سالگی دارا بوده،  به دلیل آنکه احمد غزالی هر وقت به عین‌القضات که از شاگردان و مریدان خاصش بوده، نامه می نوشت او را چنین مخاطب قرار می‌داد.

وی را در سن 33 سالگی در هفتم جمادی‌الاخر سال 525 در مدرسه‌ای که تدریس می‌کرد به دار آویختند.

خواجه رشید فضل‌الله، وزیر عالم دانشمند

رشیدالدین فضل‌الله (زاده در حدود سال 648 قمری/629 خورشیدی در همدان- درگذشت 28 دی 696 خورشیدی/ذی‌القعده 718 قمری) رجل سیاسی، تاریخ‌نگار و پزشک ایرانی آخر سده هفتم خورشیدی بود که کتاب «جامع‌التواریخ» را به دستور غازان خان به رشته تحریر درآورد و در دوران وزارت خود بناهای فراوانی همچون «ربع رشیدی» ساخت. تاریخ‌نگاران او را برجسته‌ترین چهره ایران در دوره مغول برمی‌شمارند.

سید جمال‌الدین اسدآبادی، مرد پایدار در راه حق

سیدجمال‌الدین در سال 1217 شمسی، در شهرستان اسدآباد و در خانواده‌ای روحانی چشم به جهان گشود. نسب وی به امام حسین(ع) می‌رسد. پدرش سید صفدر و مادرش سکینه بیگم، دختر مرحوم میرشرف‌الدین حسینی قاضی است.

در سال 1232 شمسی، بنا به دستور شیخ انصاری، عازم هندوستان شد و در آن جا ضمن آشنایی با علوم جدید، کوشش کرد تا مردم و به ویژه مسلمانان را علیه استعمار انگلیس بسیج کند و به مبارزه وا دارد، اما به دلیل سلطه همه‌جانبه انگلیسی‌ها پس از یک سال و نیم اقامت در آن دیار، مجبور به ترک آن جا شد و به ممالک عثمانی رفت و چون با حسادت علمای درباری آن جا مواجه شد، ناگزیر به مصر عزیمت کرد.

در مصر توانست یک نهضت فکری ضد استعمار و ضد انگلیس را پایه‌گذاری کند و تشکیلاتی به نام انجمن مخفی به وجود آورد، اما بر اثر فشار انگلستان مجبور به ترک مصر شد. این حرکت فکری توسط شاگردانش از جمله شیخ محمد عبده دنبال شد و در سال‌های بعد زمینه‌ساز قیام مردم مصر علیه استعمار انگلستان شد.

آقای آخوند، محبوب و اسوه مردم همدان

نام آقای آخوند را همه همدانی‌ها شنیدند و کمتر کسی را می‌توان یافت که از این عالم بزرگ داستان‌های شگرف و پندآموز نشنیده باشد. او در سال 1212 ه.ق در یکی از قراء همدان به نام «وفس» در دامنه تپه های زیبا و سرسبز سردرود چشم به جهان گشود. مرحوم آخوند ملاعلی از نظر علمی فقیه جامع و رجالی متتبع و مفسر و متضلع بود. علاوه بر مقام فقهی و اصولی کم نظیرشان، با استفاده از حافظه قوی و نیرومند خویش در شناخت رجال حدیث و آشنایی با معارف قرآن نیز مبرز بودند محاسن اخلاقی و ویژگی‌های کمالی ایشان فوق العاده فراوان بود و به جهت همین خصوصیات بود که در اندک مدت هم محبوب خاص و عام شد، به حدی که اقلیت‌های مذهبی شهر نیز او را از صمیم قلب دوست می‌داشتند و با او در مسائل انسانی تشریک مساعی می‌کردند. سرانجام این عالم بزرگ و مرجع عالیقدر منطقه غرب کشور، پس از یک بیماری شدید که برای مداوا به انگلستان برده شد،در 31/4/1357، مطابق شعبان 1398 دیده از جهان فرو بست.

پیکر پاکش برای دفن به همدان انتقال داده شد و در مسیر راه به همدان، با استقبال و احترام فوق‌العاده مردم رو به رو شد و در همدان تشییع فوق‌العاده و باشکوهی از جنازه ایشان به عمل آمد و دوستداران انقلاب اسلامی به برکت این پیکر شریف، تظاهرات وسیعی را بر ضد رژیم طاغوت راه انداختند.

آیت‌الله موسوی‌همدانی، مجتهد شجاع

آیت‌الله سید ابوالحسن موسوی همدانی (دبستانی) فرزند سید محمد در سال 1308 در روستای شورین همدان متولد شد. در سال 1339 با حکم آیت الله سیدحسین بروجردی به عنوان مبلغ به قروه کردستان مهاجرت می‌کند.

ایشان در تاریخ دهم مهرماه 63 با حکم حضرت امام(ره) به عنوان نماینده امام در استان و امام جمعه همدان منصوب شد و پس از 19 سال در سال 1382 به علت بیماری و مشکلات جسمی با هدف تقویت جایگاه نمایندگی ولی فقیه در استان استعفای خود را تقدیم آیت‌الله خامنه‌ای رهبر معظم انقلاب می‌کند و مجددا به قم بازمی‌گردد.

وی در دوره های دوم و سوم مجلس خبرگان رهبری سمت نمایندگی مردم استان همدان را بر عهده داشت.

شهید محراب، آیت‌الله مدنی

شهید آیت الله سیداسدالله مدنی در سال 1293 هجری شمسی (1323هجری قمری) در دهخوار قان (آذرشهر) دیده به جهان گشود. پدر ایشان مرحوم آقامیرعلی، در بازارچه آذرشهر، شغل بزازی داشت. شهید مدنی در چهار سالگی، مادر و در 16 سالگی، پدر خود را از دست داد و دوران کودکی را با رنج و سختی به پایان رساند.

وی در عنفوان جوانی، به قصد کسب علم و کمال به شهر مقدس قم عزیمت کرد، به رغم مشکلات فراوان شخصی ناشی از درگذشت پدر و استبداد عصر رضاخانی با پشتکار وافر به تحصیل علوم دینی مشغول شد، در جریان مبارزات انقلابی در همدان حضور داشت و رهبری مبارزات را به دست گرفت. سرانجام پس از 69 سال زندگی سراسر درد و رنج و مبارزه در نیم‌روز جمعه سی‌ام شهریورماه 60 در محراب عبادت در میدان نماز تبریز به دست یک منافق بر اثر انفجار نارنجک به آرزوی دیرینه خود که شهادت بود رسید.

شهید دکتر مفتح، از حوزه تا دانشگاه

شهید آیت‌الله دکتر محمد مفتح در سال 1307، در خانواده‌ای روحانی در همدان متولد شد. پس از فراگیری مقدمات، راهی قم شد و در محضر بزرگانی چون امام خمینی، علامه طباطبایی و... استفاده کرد و خود مدرسی بزرگ در حوزه شد.

او در حالی که استادی بزرگ در قم بودند، پا به عرصه دانشگاه گذاشت و تا درجه دکترا ادامه تحصیل داد. شهید مفتح که توطئه استعمار در جدا نگاه داشتن دو قشر دانشگاهی و روحانی از هم را با تمام وجود احساس کرده بود، ایجاد وحدت میان این دو قشر مهم جامعه را وجهه همت خود قرار داد و در کنار آموزش و تدریس و تربیت نیروهای جوان به مبارزه با رژیم پهلوی پرداخت. شهید مفتح با تشکیل شورای انقلاب از سوی امام(ره) به عضویت این شورا درآمد. سرانجام این شهید بزرگوار در روز 27 آذر 1358، هنگام ورود به دانشکده الهیات،‌ توسط گروهک فرقان هدف گلوله قرار گرفت و به فیض عظیم شهادت نائل آمد.

سردار همدانی، عجین شده با روح و جان همدانی‌ها

سردار حاج حسین همدانی در همان ابتدای جوانی در صف مبارزان انقلابی درآمد و با حضور در محضر آیت‌الله شهید مدنی در همدان به مبارزه به رژیم شاهنشاهی پرداخت.

او در همان اوایل پیروزی انقلاب اسلامی و به دنبال فرمان حضرت امام(ره) در جبهه مبارزه با اشرار و گروهک داخلی جان بر کف تن به مجاهدت داد و در سال 59 به همراه خانم مرضیه دباغ از پایه‌گذاران سپاه استان همدان و بعدها کردستان بود.

سردار حسین همدانی پس از پیروزی انقلاب اسلامی پایه‌گذاری و تأسیس سپاه پاسداران انقلاب اسلامی استان همدان را آغاز و خود نیز به عنوان یکی از ارکان اصلی شورای عالی فرماندهی سپاه استان همدان، فعالیتش را آغاز کرد و با کمک همرزمان و پاسداران آن خطه، به پاکسازی عناصر طاغوت و عوامل فساد و نفاق برآمد، او از آنجایی که چندین بار به دست ساواک دستگیر شده و مورد تعقیب بود، عوامل طاغوت را به خوبی می شناخت.

با آغاز جنگ تحمیلی، لحظه ای درنگ نکرد و راه کردستان را در پیش گرفت و از آنجا که پیش از جنگ نیز به کمک مردم محروم این منطقه شتافته بود و به صف دشمن‌ستیزان پیوست و فرماندهی عملیات‌های مطلع‌الفجر را با پیروزی کامل تجربه کرد.

سردار حسین همدانی آخرین ماموریتش، دفاع از حریم مطهر حضرت زینب(س) و کمک به مردم سوریه برای رهایی از دست گروهک صهیونیستی تکفیری داعش بود که در همین راه نیز شهد شهادت را نوشید، ایشان پس از سالها مجاهدت و نبرد در جبهه اسلام، ندای حق را لبیک گفت و در تاریخ 16 مهرماه 1394 به فیض شهادت نایل شد.

سردار چیت‌سازیان، سردار فتح قله‌های نفس

علی چیت‌سازیان در سال 1341 در خانواده‌ای مذهبی در همدان دیده به جهان گشود. جرات، تیزهوشی و توانایی جسمی از خصوصیات بارز دوران کودکی او بود. علاقه زیادی به ورزش‌های رزمی داشت. پرتلاش و باروحیه بود. دوران ابتدایی و راهنمایی را در شرایط فقر خانواده گذراند و خود نیز برای امرار معاش خانواده اش کار می‌کرد.

ورودش به هنرستان همزمان با پیروزی انقلاب بود. او مانند میلیون‌ها ایرانی در راه پیروزی و استمرار انقلاب اسلامی تلاش های زیادی به عمل آورد.

با فرمان امام خمینی(ره) مبنی بر تشکیل ارتش 20 میلیونی از طریق هنرستان وارد بسیج شد و در پادگان آموزشی قدس همدان آموزش‌های نظامی را گذراند. هوش و ذکاوت او در کسب فنون نظامی به قدری بود که در مدت کوتاهی به عنوان فرمانده نیروهای آموزشی انتخاب شد . بعد از آن او فرمانده مرکز آموزش نظامی شد. نیروهایی که توسط شهید چیت‌سازیان آموزش دیده‌اند بالغ بر چندین هزار نفر هستند.

سرانجام این سردار ملی و سرباز فداکار اسلام در روز چهارم آذر 1366 در حین انجام یک ماموریت گشت شناسایی به درجه رفیع شهادت نائل آمد.

خواهر دباغ

مرضیه حدیدچی در سال 1318 در شهر همدان متولد شد و در خانواده‌ای مذهبی و فرهنگی رشد کرد. تحصیلات خود را از مکتب‌خانه آغاز کرد و از معلومات پدرش در یادگیری قرآن و نهج البلاغه بهره فراوان برد. مرضیه حدیدچی معروف به «طاهره دباغ» که در دوران نهضت اسلامی طعم زندان و شکنجه‌های سخت رژیم پهلوی را چشیده بود، پس از پیروزی انقلاب، سوابقی از جمله حضور در مجلس و فرماندهی سپاه همدان را کارنامه خود ثبت کرد. او نامه تاریخی امام به گورباچف را به شوروی بود. خواهردباغ، صبح پنجشنبه 27 آبان 95 پس از گذراندن دوره‌ای بیماری در بیمارستان خاتم‌الانبیاء تهران به دعوت حق لبیک گفت.

اختراع قلب مصنوعی

پروفسور توفیق موسیوند متولد 1315 در روستای ورکانه همدان است. او تا سن 14 سالگی برای کمک به خانواده‌اش چوپانی کرده و هر روز مسیر طولانی ورکانه تا همدان را برای تحصیل می‌پیمود، اما تلاش و پشتکار موجب شد تا همین کودک روستایی به عنوان دانشمند برتر جهان شناخته شده و نام ورکانه را به عنوان روستایی نخبه‌پرور ثبت کند. تلفیق شگفت‌انگیز علم مهندسی و پزشکی به او کمک کرد تا به دانش نوینی در زمینه اعضای مصنوعی دست یافته و نخستین قلب مصنوعی انسان را اختراع کند.

علی‌اکبر محمودی‌وثاق، صدای رسای همدان

علی‌اکبر محمودی وثاق یکم اسفندماه 1330 در شهر همدان در محله کوچه باغچه متولد شد.او پس از فارغ‌التحصیلی از دبیرستان علوی به استخدام اداره پست تلگراف شهرستان رزن درآمد و تا سال 80 مشغول به خدمت بود. از دوران کودکی عاشق نویسندگی، قصه‌گویی و بازیگری بود و آرزو داشت روزی لهجه‌ای شیرین همدانی را به مردم جهان بشناساند.

وی در شرح حال خود نیز نوشته است: نه دلی را آزردم نه کسی را رنجاندم. نه در وجودم چیزی به نام کینه و غرور هست. من تنها یک هنر دارم شاکر خالق و خادم مردم هستم.

باباطاهر، شوریده همدانی

باباطاهر همدانی، معروف به «باباطاهر عریان»؛ عارف، شاعر و دوبیتی‌سرای اواخر سده چهارم و اواسط سده پنجم هجری.

درباره خاندان، سال‌ تولد و وفات‌، نحوه معاش‌ و طریق‌ کسب‌ دانش‌ و معرفت‌ و مسلک‌ عارفانه او، از منابع‌ قدیم‌، اطلاعات‌ دقیق‌ و روشنی‌ وجود ندارد. آن‌چه از گذشتگان به ما رسیده است یادکردی از زیست عارفانه و خوی درویشی اوست و این از نام او هویداست. «بابا» لقبی بوده که در گذشته به پیران وارسته می‌داده‌اند و عریان به دلیل بریدن وی از تعلقات دنیوی بوده است.

باباطاهر در شهر قدیمی همدان زندگی خود را به گمنامی سپری می‌کرد. به تدریج در اثر پاکی درون، خودسازی و بی‌توجهی به دنیا دارای کراماتی شد که نام او را بر زبان‌ها انداخت.

باباطاهر عریان پس از 85 سال زندگی وفات یافته است. آرامگاه وی در شمال شهر همدان در میدان بزرگی به نام وی قرار دارد. بنای مقبره باباطاهر در گذشته چندین‌بار بازسازی شده‌است. اشعار او ورد زبان‌هاست.

انتهای پیام/89033/ 40