اسماعیل راستی
روزنامه‌نگار
ا - «استفان کواچ» مربی، مدرس و معلم بزرگ رومانیایی فوتبال که آن تیم آژاکس جادویی را در هلند ساخت و در دو بار حضور پیاپی نارنجی پوشان مقابل میزبان‌های جام جهانی (آلمان غربی ۱۹۷۴ و آرژانتین ۱۹۷۸) در بازی‌های فینال نقشی بی‌بدیل داشت، در سال ۱۹۷۲ کتاب ارزشمندی با عنوان «فوتبال کامل» نوشت که مدت کوتاهی بعد توسط زنده یاد مهدی اسداللهی به فارسی ترجمه شد. هر جمله از کتاب «فوتبال کامل» نه فقط در آن زمان که امروز و فرداهای بسیار آینده نیز، برای همه اهالی فوتبال آموزنده و یاری گر است. حتی این جمله به ظاهر ساده «کواچ» فقید که ماحصل و مخلص تمام حادثه‌ها و فعل و انفعال‌ها در فوتبال، تنها یک کلمه است: نتیجه.
۲ - بازی‌های دو تیم ایرانی (ذوب آهن و سایپا) مقابل حریف‌های قطری برای گرفتن جواز شرکت در لیگ قهرمانان آسیا، یک بار دیگر نام قطر و فوتبالش را که درباره آن نظرهای متفاوتی وجود دارد، بر سر زبان‌ها انداخت و این سؤال را بازهم مطرح کرد که آیا قهرمانی قطر در جام ملت‌های آسیای ۲۰۱۹ اتفاقی بود که تا سال‌ها و دهه‌ها قابل تکرار نیست یا حاصل برنامه‌ریزی بلند مدت پس از کسب میزبانی جام جهانی ۲۰۲۰ است و آغاز جهش و پرواز به سوی قله فوتبال آسیا؟
۳ - اهمیت طرح این سؤال بویژه از آن جهت است که خیلی‌ها در فوتبال ایران عملکرد قطری‌ها در سال‌های اخیر را به سخره می‌گرفتند که همیشه تیم درجه دوم فوتبال آسیا باقی خواهند ماند و حتی پس از دریافت حق میزبانی جام جهانی نیز پیشرفت نخواهند کرد. قطر در یک دهه گذشته بخصوص پس از شروع کار «کارلوس کی روش» اغلب به فوتبال ایران باخته و برخی که در 20 یا 15 سال اخیر همیشه به لطف حضور در تلویزیون ایران تحت عنوان «کارشناس» مشغول فعالیت بوده و از زیدان و کلوپ و گواردیولا هم ایراد می‌گیرند! اما خودشان با‌وجود داشتن قراردادهای میلیاردی شکست خورده‌اند، پیروزی‌های فوتبال ایران حتی در دوحه را به حساب ضعف قطری‌ها می‌گذاشتند و به «کی روش» طعنه می‌زدند که دنباله روی قطری‌ها در استفاده از بازیکنان دوملیتی شده و به انتقاد از نحوه بازی دژاگه، قدوس، قوچان‌نژاد و... می‌پرداختند و غلبه بر قطر را کاری سهل و همیشه ممکن می‌دانستند!
۴ - قهرمانی در جام ملت‌های آسیای ۲۰۱۹ و بخصوص پیروزی در برابر ژاپن و فتح جام با‌وجود کارشکنی‌های امارات میزبان، ناگهان موضع و سخن این مربیان میلیاردی اغلب شکست خورده و میهمان‌های دائمی شبکه ورزش و بویژه شبکه سه تلویزیون ایران را ۱۸۰ درجه عوض کرد و آنها استفاده از بازیکنان خارجی و تغییر ملیت‌شان توسط قطری‌ها را اقدام درستی خواندند! و البته نظارت «فیلیکس سانچز»بر تیم‌های سطوح پایه قطر و بهره‌گیری درست از «اسپایر»را نیز در کسب مقام قهرمانی جام ملت‌های آسیا مؤثر دانستند.
۵ - برخی آقایان از سه‌شنبه شب که ذوب آهن بر الغرافه پیروز شد و سایپا به الریان باخت، باید به‌دنبال گزینه و گزاره سوم جدیدی بگردند! چون در ظاهر ماجرا همان گونه که «استفان کواچ» سال قبل نوشته بود، ماحصل فوتبال یک کلمه است: نتیجه. اما موفقیت مستمر در فوتبال برآیند یک فرآیند بلند مدت، داشتن راهبرد و راهکار مشخص و پیش‌برنده، استفاده از افراد دانا و توانا (نه کسانی که برای بهترین مربی‌های جهان ایراد می‌گیرند و خودشان هرسال چند بار تیم عوض می‌کنند و حتی در لیگ ایران هشتم نمی‌شوند!) و مهم‌تر از همه داشتن فدراسیون فوتبال قوی با مردان بواقع فوتبالی و باشگاه‌های توانمند و با امکانات و مدیران ورزشی است.
۶ - فراموش نمی‌کنیم که تیم عراق سال ۲۰۰۷ در اوج جنگ دوم خلیج فارس به مقام قهرمانی جام ملت‌های آسیا رسید و یونان با «اتو ره ‌هاگل» و آن فوتبال اقتصادی و تک گل‌هایش با ضربات ایستگاهی و کرنر در سال ۲۰۰۴ قهرمان اروپا شد! عراق و یونان اکنون در کجای فوتبال آسیا و اروپا هستند؟ با قهرمانی قطر در جام ملت‌های آسیای ۲۰۱۹ نیز نمی‌توان و نباید رأی و حکم قطعی درباره آینده فوتبالش صادر کرد. شاید در جام جهانی ۲۰۲۰ و با نتایجی که تیم میزبان با «سانچز» به دست می‌آورد، تا اندازه‌ای بتوان قضاوت منصفانه‌تر و واقع بینانه تری درمورد راه طی شده و کیفیت فنی فوتبال قطر داشت. تکرار می‌کنم: در آن زمان هم شاید و تا اندازه‌ای.