به گزارش ایرنا، بیرجند مرکز خراسان جنوبی شهری است با بیش از 200 هزار جمعیت که جاذبه های طبیعی متعددی دارد و بند دره، بند امیرشاه، آبشار گیوک، چهارده و سد موشین از مهمترین جاذبه های آن محسوب می شوند.
مردم شهر بیرجند به دنبال استمرار خشکسالی ها و کاهش چشمگیر نزولات جوی همواره چشم به راه سخاوت آسمان هستند به طوری که با اندک بارانی، سیل جمعیت به سمت بندهای آبی شهر سرازیر می شود تا از کاروان بازدیدکنندگان زیبایی های این بندها بعد از پر آب شدن عقب نمانند.
اما آنچه در سرازیر شدن جمعیت به سمت سازه های آبی کویر قابل تامل است کمبود و نبود زیرساخت های این نقاط گردشگری بوده که همواره مورد گلایه نیز قرار می گیرد.
راه های دسترسی به هر کدام از این جاذبه ها نامناسب است به طوری که حجم زیادی از ترافیک در راه های باریک دو طرفه شکل می گیرد.
« بند دره» که نام منطقه نمونه گردشگری را به یدک می کشد یکی از این مقاصد در روزهای برفی و بارانی است.
یک روز پر باران بعد از گذشت چند ساعت از شروع بارندگی، کلیپ زیبایی از سرریز شدن آب در بند امیرشاه و بند دره بیرجند فضای مجازی را پر می کند و مردم بیشتری با شنیدن صدای دلنشین آب در چند کیلومتری شهر مشتاق تماشا می شوند.
جاده هایی که معمولا در روزهای وسط هفته سوت و کور است بار سنگین تردد خودروها را در سه شنبه بارانی بیرجند به دوش گرفته تا مشتاقان در این هوای دل انگیز کوهستانی نفسی تازه کنند.
هوا تاریک شده است خودروها خلاف جهت هم در 2 لاین جاده بدون کوچکترین فاصله ای حرکت می کنند پیچ و خم های جاده کوهستانی بند دره در شتاب باران های بی امان خوف انگیز شده است. اما همه تلاش دارند به بالای بند برسند تا سیراب شدن آن را از نزدیک ببینند.

** مسئولان چه برنامه ای برای بند دره دارند؟
جوانی که با نور تلفن همراه سعی دارد از سنگ و لاخ های کوه پایین بیاید زیر باران تند و سرد بیست و سومین روز بهمن ماه 97 مخاطب سوال های ما می شود.
خود را دانشجویی معرفی می کند که از شهر گناباد مهمان بیرجند است او به علامت تاسف سر تکان می دهد و می گوید: تعریف بند دره را زیاد شنیده ام اما هیچ امکاناتی در این جا وجود ندارد واقعا حیف جاذبه های زیبایی که اینطور رها شده است.
علی مقنی که با اصرار دوستش به بند دره آمده ادامه می دهد: اینجا بهترین جایی است که مسئولان شهر می توانند برای مردم درآمدزایی ایجاد کنند اگر این بند در شهرهایی مثل همدان یا تهران بود می دیدید چطور از آن برای گردشگران، محل تفریح می ساختند.
وی می افزاید: از عصر آمده ایم اینجا حتی سرویس بهداشتی نیست که استفاده کنیم واقعا جای تاسف دارد الان هم که شب شده و هیچ جایی دیده نمی شود.
این دانشجوی غیر بومی سد طرقبه مشهد را نمونه ای مشابه بند دره بیرجند می داند و عنوان می کند: در مقایسه با آنجا که می شود اسم شهر هم روی آن گذاشت بند دره هیچ چیزی ندارد.
یکی دیگر از شهروندان بیرجند که به همراه خانواده اش از شهر روانه بنده دره شده است می گوید: امروز فیلم کوتاهی از آب شدن بند دره دیدم و به اصرار خانواده راهی اینجا شدیم.
حسین خسروی ادامه می دهد: قبلا هم بند دره زیاد می آمدیم اما دوست داشتیم الان که باران آمده و پر آب شده این جاذبه را از نزدیک مشاهده کنیم.
وی ضمن انتقاد صریح از نبود امکانات تفریحی در این مکان می افزاید: سالهاست که اینجا به همین شکل است و جای سوال دارد که مسئولان چه برنامه ای برای بند دره دارند آیا واقعا نمی توانند یک طرح خوب اینجا اجرا کنند.
به سینی چای آتشی که خریده اشاره می کند و می گوید: این لیوان های داغ را خریده ام اما جایی نیست که بگذارم تا سرد شود حتی به همین مرد چای فروش هم نگاه کنید در این باران با چه مصیبتی مشتری هایش را جواب می دهد.
مرد جوانی که در نزدیکی بند دره، آش داغ و چای آتیشی می فروشد نیز مخاطب بعدی اش خبرنگار ایرنا می شود و عنوان می کند: معمولا روزهای تعطیل با همراه مادرم اینجا بساط می کنیم اما امروز که بارانی بود حدس می زدیم جمعیت زیادی مراجعه کنند.
محمد آهنی که عصایی هم به دست دارد از درون خودرویی که کنار آتش پارک کرده ظرف یک بار مصرفی را برای مشتری آش می کند و ادامه می دهد: کاسبی خوب است اما سرپناهی نداریم و باید در فضای باز آتش زیر دیگ خود را به زحمت روشن نگه داریم.
وی می افزاید: امروز از صبح مردم در رفت و آمد هستند و از چشمه آب و روستاهای اطراف دیدن می کنند.

** مخاطرات طبیعت گردی در زمان رعد و برق و باران های سیل آسا
در عین حالی که اندکی باران یا برف شهروندان را مشتاق کوهستان های جنوب شهر بیرجند می کند اما یک کارشناس گردشگری اعتقاد دارد که رفتن به طبیعت به خصوص در زمان رعد و برق و ایجاد صاعقه از نظر فنی با مخاطراتی رو به رو است که تمهیدات خاص خودش را دارد.
احسان درستکار اضافه می کند: از طرفی وجود یا نبود زیرساخت ها در مناطق گردشگری هم مزید بر علت است.
وی می افزاید: اگر مهار آب های روان که به شکل سیلاب ایجاد می شوند مخاطراتی به همراه نداشته باشد قطعا رفتن به طبیعت در این موقع لذت بخش خواهد بود، اما اگر زیرساخت های لازم فراهم نباشد و احتمال خطر برای بازدیدکنندگان متصور باشد؛ قطعا رفتن به این مکان لطفی نخواهد داشت.
این طبیعت گرد با تاکید بر اینکه مردم باید آموزش های لازم را در این مواقع فرا گیرند ادامه می دهد: بارها در این مواقع شاهد حوادث ناگواری بوده ایم به خصوص در مسیر های بند امیرشاه و بنده دره که کوهستانی هستند و در اوایل بارندگی بسیار لغزنده و مخاطره آمیز می شوند.
وی می گوید: برخی مواقع شاهد هستیم خودروها و نفرات زیادی بسیار بیشتر از گنجایش منطقه حضور دارند و این موقع قطعا در صورت بروز حادثه مشکلات زیادی به وجود می آید.
درستکار تاکید می کند: اگر جایی به عنوان منطقه گردشگری معرفی می شود باید همه موارد اعم از آموزش، زیرساخت، امداد و نجات، نصب تابلوهای هشداردهنده، مشخص نمودن مسیرهای ایمن طبیعت گردی و برقراری نظم و امنیت مد نظر باشد.
وی تصریح می کند: بدون شک مناطقی ماننده بند دره که با گردشگری انبوه مواجه است و به خصوص در زمان نزول بارش و برف بازدیدکنندگان زیادی دارد باید با روش های مختلف مثل کمک گرفتن از مردم محلی اوضاع را مدیریت کرد.
این کارشناس گردشگری یادآور می شود: مردم محلی با ارایه خدمات مناسب به گردشگران در خانه ها و سفره خانه های سنتی می توانند بازدید لذت بخش تر و کم خطر تری را برای مردم مشتاق و علاقه مند رقم بزنند.
وی یادآور می شود: رفتن به طبیعت به خصوص در زمان بروز صاعقه بدون دانش کافی می تواند بسیار پر خطر باشد که این موضوع ارتباطی با زیرساخت ندارد.
درستکار بیان می کند: اما داشتن سرپناه و مامن ایمن در موقع بارش های سیل آسا قطعا سفر لذت بخشی را به مناطق طبیعی به خصوص منطقه گردشگری بند دره برای شهروندان فراهم می کند.

** باران و بحران طبیعت گردی
فرماندار بیرجند نیز در نشست شورای هماهنگی مدیریت بحران شهرستان بیرجند گفته بود که زمان بارندگی وقت مناسبی برای طبیعت گردی و رفتن به روستاهای اطراف شهر نیست چون اگر راه ها دچار سیلاب شود برای افراد مشکل ایجاد می کند.
علی ناصری با اشاره به بارش شدید باران در یک هفته گذشته اظهار داشت: زمان بارندگی وقت مناسبی برای بازدید از طبیعت آن هم با خودروهای سواری و موتورسیکلت نیست که این موضوع باید به فرهنگ عمومی تبدیل شود و پلیس هم در این شرایط ، در صورت نیاز و برای حفظ امنیت مردم می تواند قانونی برخورد کند.
اما یک فعال اجتماعی معتقد است که در فرهنگ عمومی نمی توان سلبی عمل کرد.
یونس جعفری می افزاید: نمی توان از مردم خواست این کار یا آن کار را نکنند بعد هیچ اقدام ایجابی هم نباشد.
وی ادامه می دهد: انرژی و هیجان پس کجا باید تخلیه شود آیا برگزاری جشنواره هایی مثل آدم برفی یا امثال آن برای اینگونه مواقع نمی تواند اقدامی ایجابی باشد ؟
این فعال اجتماعی یادآور می شود: وقتی مدیریت بحران قبل از واقعه نتواند اتفاقات را پیش بینی و تشخیص دهد در حین بحران یاد بعد از آن هم نخواهد توانست اقدام موثری انجام دهد.
وی با بیان اینکه شهرهای دیگر مثل تهران و مشهد مکان های دیدنی برای روزهای بارانی دارند تصریح می کند: مکان های مثل پارک ملت، پارک جمشیدیه، دربند و غیره در تهران و باغ پرندگان سپاد ، پارک طبیعی هفت حوض یا کلات نادری مشهد جاهای زیبایی است که افراد می توانند روزهای بارانی خود را در این مکان ها با لذت سپری کنند اما شهروندان بیرجندی در روزهای بارانی کجا بروند؟
جعفری ادامه می دهد: به عنوان مثال پارک صیاد شیرازی که در یک نقطه مرتفع از شهر قرار دارد در چنین روزهایی می تواند برنامه های جذابی برای لذت بردن از باران داشته باشد که متاسفانه ندارد.

**طرح منطقه نمونه گردشگری بند دره، در بند شورای عالی شهرسازی
مدیرکل میراث فرهنگی ، صنایع دستی و گردشگری خراسان جنوبی نیز با اشاره به فراهم بودن زیر ساخت هایی همچون برق، آب، آسفالت، فاضلاب و تلفن در منطقه نمونه گردشگری بند دره بیرجند به خبرنگار ایرنا می گوید: میراث فرهنگی بر اساس قانون وظیفه دارد این زیرساخت ها تا ورودی منطقه نمونه گردشگری ببرد اما در داخل منطقه وظیفه سرمایه گذار است.
حسن رمضانی با بیان اینکه طرح مورد نظر سرمایه گذار برای منطقه نمونه گردشگری به شورای عالی شهرسازی ارسال شده است می افزاید: امسال مرحله اول طرح تصویب شده ولی نیاز به اصلاحاتی دارد که بعد از برطرف شدن آن ابلاغ خواهد شد.
وی زمان مصوبه منطقه نمونه گردشگری بند دره را مربوطه به سفر اول هیات دولت نهم به استان می داند و ادامه می دهد: به خاطر اختلافاتی بین سرمایه گذار و دستگاه های متولی روند اجرای طرح تاکنون طولانی شده است.
مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان با بیان اینکه پیش بینی از زمان اجرای طرح نداریم تصریح می کند: همه تاسیسات گردشگری از جمله اقامتگاه، رستوران، فضاهای تفریحی و گردشگری در این طرح مد نظر است که پس از تصویب نهایی در شورای عالی شهرسازی به مرحله اجرا در می آید.
وی با تاکید بر اینکه از صفر تا 100 هزینه های اجرای طرح بر عهده سرمایه گذار خواهد بود ادامه می دهد: تقویم اجرایی طرح هم بسته به نظر شورای عالی و میزان تصویب این شورا دارد.
رمضانی با اشاره به جاذبه های دیگری مثل سد موشین و بند امیرشاه در بیرجند نیز بیان می کند: گردشگری یک مقوله سلیقه ای است ولی الزاما هر جایی که به نظر گردشگر زیبا آمد نمی توان منطقه گردشگری ایجاد کرد.
وی ادامه می دهد: البته این مساله نافی آن نیست که اگر کسی جایی را به عنوان فضای سرمایه گذاری مناسب دید با او همراهی نشود.
مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان بیان می کند: باید برای نقاطی مثل سد موشین هم سرمایه گذار وارد میدان شود که در این صورت از حمایت های بخش دولتی و میراث فرهنگی نیز بهره مند خواهد شد.
وی یادآور می شود: هنوز متقاضی برای تاسیسات گردشگری در سد موشین اعلام آمادگی نکرده است اما در صورتی که سرمایه گذار بخش خصوصی باشد ما هم تا 70 درصد طرح با اعطای تسهیلات حمایت می کنیم.
حوادث تلخی همچون غرق شدن سه شهروند در سیلاب گزیک که چند روز پیش به وقوع پیوست زنگ هشداری است برای همه که در زمان بارندگی های سیل آسا از حضور در مناطقی که احتمال خطر بیشتر است پرهیز کنند.
اما تاسیسات گردشگری و ایجاد امنیت در نقاطی همچون بند دره که یک سازه آبی با قدمت بیش از 140 سال است می تواند در مواقعی که زمین سیراب موهبت های الهی می شود برای مردم کویر جاذبه ای دلنشین باشد. گرچه تقویت فرهنگ طبیعت گردی نیز از رسالت هایی است که باید نهادی های متولی به آن توجه کنند.
امید می رود با مدیریت جدید استان و ورود شخص استاندار به پرونده بند دره شاهد زایش تفرجگاهی در شان مردم این شهر و استان از دل طبیعت بکر باشیم.
9893* 6054