خبرنامه دانشجویان ایران: صادق امامی// از آگوست سال‌ 2017 (18 ماه پیش) که بشار ‌اسد، رئیس‌جمهور سوریه در کنفرانس وزارت خارجه سوریه به‌صورت عمومی سخنرانی کرد، تا دیروز او سخنرانی ویژه‌ای به صورت عمومی نداشته است. بشار اسد سال 2017 درشرایطی در کنفرانس وزارت امور خارجه شرکت کرد که گروهک‌های تروریستی در سوریه، در چندین جبهه شکست خورده بودند و دولت سوریه توانسته بود در عرض چند ماه، مناطق تحت تسلط خود را به 5/2 برابر افزایش دهد، ضمن اینکه گروهک تروریستی داعش به‌عنوان اولویت اول مقابله ارتش سوریه و همپیمانانش، در حال از دست دادن آخرین پایگاه خود در استان دیرالزور بود. ناکامی تروریست‌ها در میدان نبرد با ارتش سوریه باعث شد تا کشورهای پشتیبان تروریست‌ها، دیگر روی کناره‌گیری اسد از قدرت مانور ندهند. مجموعه این پیروزی‌های نظامی و سیاسی، دولت سوریه را در موقعیت برتر قرار داد و بر پایه همین قدرت نیز اسد با اعتمادبه‌نفس از نزدیک‌شدن سوریه به خط پایان مبارزه با تروریسم و مرحله بازسازی این کشور سخن گفت. او حتی اولویت‌های سیاست ‌خارجی کشورش را نیز در این جلسه تبیین کرد. دیروز رئیس‌جمهور سوریه در جمع روسای شوراهای شهر استان‌های سوریه سخنرانی کرد. انتخاب این تاریخ برای سخنرانی عمومی آن‌ هم پس از یک وقفه‌ طولانی از چند جهت قابل بررسی است.

این سخنرانی در شرایطی صورت گرفت که ارتش سوریه توانسته بسیاری از نقاط در دست تروریست‌ها را با درگیری نظامی یا مذاکره از دست تروریست‌ها آزاد کند. پس از پاکسازی مرزهای جنوبی کشور، ارتش این کشور تجهیزات خود را به سمت استان ادلب ارسال کرد و آماده عملیات در این استان شد. با کارشکنی ترکیه، این عملیات برای مدتی به تعویق افتاد. براساس آنچه مقامات سوری می‌گویند کمتر از 5 درصد مساحت سرزمینی سوریه دراختیار تروریست‌هاست و دولت در تلاش است بدون توسل به درگیری نظامی، ادلب را در اختیار بگیرد.

رئیس‌جمهور سوریه سه روز پس از پایان نشست سه‌جانبه ایران، روسیه و ترکیه در سوچی سخنرانی کرد. او از موضع قدرت، محورهایی را مدنظر قرار داد که با کارشکنی ترکیه، در بیانیه پایانی نشست سوچی بدون نتیجه باقی‌ماند. حضور «گروه‌های تروریستی» در ادلب و موضوع «کردهای سوریه» دو محوری بودند که به دلیل اختلافات در 17 بند بیانیه پایانی این اجلاس درباره آنها اتفاق‌نظر حاصل نشد.

بشار اسد بر همین اساس انتقادهای تندی علیه اردوغان صورت داد. او رجب‌طیب اردوغان را یک «اخوانی» و «جیره‌خوار حقیر آمریکا» خواند که «از ابتدای بحران، گدایی واشنگتن را کرده که وارد شمال سوریه شود.» بشار اسد به دو موضع مورد اختلاف اجلاس سوچی هم اشاره کرد.

او صراحتا به طرف ترکی گفت: «هر وجب از خاک سوریه آزاد خواهد شد و هر کسی که دخالت کند، دشمن و متجاوز است و با همه نیروهای خارجی مثل دشمن و اشغالگر برخورد خواهد شد.»

رئیس‌جمهور سوریه به کردها که بیش از 20 درصد سرزمین سوریه را دراختیار دارند نیز کنایه زد و از آنها به‌عنوان «گروه‌هایی که به آمریکا دل ‌خوش کرده‌اند» یاد کرد و گفت: «آمریکا از شما حمایت نخواهد کرد و کسی جز دولت و ارتش سوریه از شما حمایت نخواهد کرد. آمریکا بر سر شما معامله می‌کند. اگر کشورتان از شما حمایت نکند، آمریکا شما را به عثمانی‌ها می‌فروشد. ارتش تنها کسی است که می‌تواند برخی گروه‌ها را در شمال شرق کشور حمایت کند.»اصلی‌ترین مساله پس از جنگ برای آینده سوریه، تدوین قانون اساسی این کشور است. ترکیه و تروریست‌های مخالف دولت اسد در تلاش هستند تا با اثرگذاری در کمیته تدوین قانون اساسی، زمینه حذف اسد را فراهم کنند.

رئیس‌جمهور سوریه نسبت به این تلاش‌ها هم واکنش نشان داد و صراحتا گفت نخواهد گذاشت اردوغان شروط خود را بر کمیته تدوین قانون اساسی سوریه تحمیل کند. او گفت به کشورهای متجاوز یا وکلایشان اجازه نمی‌دهیم که شروط‌شان را به کمیته [تدوین] قانون اساسی تحمیل کنند.

بشار اسد به مساله تغییر ساختار درونی قدرت در سوریه نیز اشاره‌ای داشت. او با این جمله که «دیگر نمی‌توان طبق شیوه‌های غالب در دهه‌های گذشته امور دولت را اداره کرد و به دنبال آن به توسعه دست یافت»، تلویحا تلاش کرد این پیام را به مخالفان دولت برساند که پس از پایان غائله تروریست‌ها، ساختار قدرت نیز در این کشور تغییر خواهد کرد. رئیس‌جمهور سوریه برخلاف بسیاری از کشورهای عربی حاشیه ‌خلیج‌فارس که میانه ‌چندانی با انتخابات ندارند، از انتخابات به‌عنوان مولفه اصلی قدرت کشور یاد کرد و برگزاری انتخابات شوراهای محلی در موعد خود را به معنای «قدرت ملت، دولت و موفقیت در مقابله با تروریسم خواند.» 

یکی دیگر از موضوعاتی که بشار اسد به آن اشاره کرد، سوءاستفاده از آوارگان سوری بود. او آوارگان را «یکی از ستون‌های اصلی جنگ علیه سوریه» خواند و گفت یک سال قبل از جنگ، برای این مساله [آوارگان]، در برخی کشورهای همسایه آماده‌ شده بودند تا از این طریق دمشق را با محکومیت‌های بین‌المللی بزرگ مواجه کنند. او خطاب به کشورهایی که مانع بازگشت آوارگان می‌شوند نیز گفت: «اگر تعداد آوارگان برای برخی کشورها ارقامی در جهت بازی سیاسی است، اما برای دمشق به معنای بازگشت کرامت به مردم است.»

یکی دیگر از موضوعات مورد توجه اسد، توجه به نیازهای مردم درشرایط کنونی که تقریبا جنگ در این کشور به پایان رسیده است، بود. او از روسای شوراهای محلی خواست تا امکانات موجود کشور را به عدالت و بر حسب نیازمندی استان‌های سوریه توزیع و برای مدیریت وضعیت کنونی تلاش کنند.