ام فروا عظیمی
نقشه‌کشی‌های اخیر سیاسی- لشکری امریکا در افغانستان و تأثیری که این رویداد در تعیین وضعیت پاکستان دارد، بیش از هر چیزی موجب نزدیکی و تشریک مساعی روسیه و دولت اسلام‌آباد شده است. حتی اگر این عامل در کار نبود، پاکستان به عنوان یک دوست و همراه قدیمی برای دولت پکن جایگاه خلل‌ناپذیری در سیاستگذاری‌های دولت مسکو و روابط بین‌الملل آن داشته است.
اخیراً سه کشور روسیه، چین و پاکستان چند گردهمایی و اجلاس مشترک برای برآورد شرایط پیچیده افغانستان و تبدیل آن به یک پایه پیشرفت در روابط فیمابین برگزار کرده‌اند و این اجتماعات در پس‌زمینه کناره‌گیری اکثر نیروهای ناتو از خاک افغانستان شکل گرفته است. در حالی که تبعات این گونه کناره‌گیری‌ها طبعاً بر جغرافیای سیاسی کل منطقه تأثیرگذار خواهد بود، هر سه کشور فوق معتقدند بسط همکاری‌ها بین‌شان نه تنها ضرری برای آنها ندارد، بلکه صرفنظر از هر چه در کابل روی می‌دهد، رد پای تندروی‌ها را در افغانستان نامحسوس‌تر خواهد کرد. یک واقعیت تلخ و انکارناپذیر در گستره سیاسی پر هرج و مرج افغانستان، جولان آشکار و نهان داعش در قسمت‌های قابل توجهی از این کشور است. اکثر آنها به آن دسته از نیروهای داعش تعلق دارند که بر اثر فشارها و اقدامات روسیه، ایران و ترکیه از خاک سوریه و عراق و چند منطقه دیگر خاورمیانه رانده شدند و به ناچار در اطراف کابل و سایر شهرهای کوچک و بزرگ افغانستان سکنی گزیدند. مانورهای مشترک نظامی چین، پاکستان و روسیه نشانگر عزم آنها برای بیرون راندن این نیروهای افراطی از خاک افغانستان بوده اما برای انجام این کار دشوار در زمین‌های وسیع و غیرقابل بازرسی افغانستان، به عزم و تجمعی عظیم‌تر از اینها نیاز است. روسیه صرفنظر از هر چه داعش در افغانستان و سایر نقاط خاورمیانه انجام داده و می‌دهد، در حال بسط همکاری‌های سیاسی و نظامی‌اش با پاکستان بوده و داعش مثل یک عامل ترسناک عمل کرده و دولت اسلام‌آباد را به همسویی هر چه بیشتر با سران کرملین سوق داده زیرا آنها مطمئن هستند با حمایت ولادیمیر پوتین، طعمه و قربانی زیاده‌روی‌های داعش نخواهند شد. با وجود این و به رغم مشارکت وسیع روس‌ها در عملیات ساماندهی ذخایر گاز در سطح پاکستان، دولت اسلام‌آباد هرگز از کابوس فجایع برخاسته از حرکات تروریستی داعش و حامیان آنها رها نبوده و همین مسأله رویکرد بیشتر دولت‌های اخیر اسلام آباد به تدابیری ویژه و متفاوت را سبب شده است. دولت مسکو همیشه تأکید کرده که حق دولت کابل را برای اداره افغانستان به شیوه‌هایی که خود می‌پسندد، محترم می‌شمرد اما واقعیت امر این است که کرملین حذف جبری و بی واسطه داعش و طالبان را از معادلات سیاسی کابل خواستار بوده و هیچ گاه در این زمینه نرمش نشان نداده است. نقطه خطرزای دیگری که پاکستان برای اشاعه روابط خود با روسیه مایل به مهار و خنثی‌سازی آن بوده، چوب لای چرخ گذاشتن‌های دولت هند در روابط فوق بوده و با التفات به خصومت دیرین بین دولت‌های پاکستان و هند، این مسأله اصلاً جای تعجب ندارد و با وجود این پوتین به سران پاکستان قول داده فریب مخالف‌خوانی‌های هند را نخورد و روابطش با پاکستان را بر پایه‌های عقاید دو طرف ماجرا به پیش ببرد و یک طیف سوم ولو موافق را نیز وارد ماجرا نکند.موضوع دیگر که پوتین قول حل آن را هم داده، یک مناقشه قدیمی اقتصادی بین دولت‌های روسیه و پاکستان است. آن مناقشه سبب شد دولت وقت پاکستان حدود 120 میلیون دلار از دارایی‌های روسیه در پاکستان را ضبط و غیرقابل انتقال اعلام کند و صحبت‌های فیمابین برای حل موضوع تا این لحظه ثمری نداده است. بر اثر همین مسأله، یک مسیر لوله‌کشی گاز از شمال به جنوب پاکستان که قرار بود با همت روس‌ها صورت پذیرد، متوقف مانده ولی پوتین با توجه به شرایط جدید در روابط روسیه و دولت اسلام‌آباد، قول ازسرگیری عملیات این خط لوله را داده است. این چنین است که روابط سیاسی- اقتصادی روسیه و پاکستان به سوی شکوفایی و گسترش پیش می‌رود که پیش‌تر اصلاً قابل پیش‌بینی و وصف نبود.
منبع: Asia Times
∎
نقشه‌کشی‌های اخیر سیاسی- لشکری امریکا در افغانستان و تأثیری که این رویداد در تعیین وضعیت پاکستان دارد، بیش از هر چیزی موجب نزدیکی و تشریک مساعی روسیه و دولت اسلام‌آباد شده است. حتی اگر این عامل در کار نبود، پاکستان به عنوان یک دوست و همراه قدیمی برای دولت پکن جایگاه خلل‌ناپذیری در سیاستگذاری‌های دولت مسکو و روابط بین‌الملل آن داشته است.
اخیراً سه کشور روسیه، چین و پاکستان چند گردهمایی و اجلاس مشترک برای برآورد شرایط پیچیده افغانستان و تبدیل آن به یک پایه پیشرفت در روابط فیمابین برگزار کرده‌اند و این اجتماعات در پس‌زمینه کناره‌گیری اکثر نیروهای ناتو از خاک افغانستان شکل گرفته است. در حالی که تبعات این گونه کناره‌گیری‌ها طبعاً بر جغرافیای سیاسی کل منطقه تأثیرگذار خواهد بود، هر سه کشور فوق معتقدند بسط همکاری‌ها بین‌شان نه تنها ضرری برای آنها ندارد، بلکه صرفنظر از هر چه در کابل روی می‌دهد، رد پای تندروی‌ها را در افغانستان نامحسوس‌تر خواهد کرد. یک واقعیت تلخ و انکارناپذیر در گستره سیاسی پر هرج و مرج افغانستان، جولان آشکار و نهان داعش در قسمت‌های قابل توجهی از این کشور است. اکثر آنها به آن دسته از نیروهای داعش تعلق دارند که بر اثر فشارها و اقدامات روسیه، ایران و ترکیه از خاک سوریه و عراق و چند منطقه دیگر خاورمیانه رانده شدند و به ناچار در اطراف کابل و سایر شهرهای کوچک و بزرگ افغانستان سکنی گزیدند. مانورهای مشترک نظامی چین، پاکستان و روسیه نشانگر عزم آنها برای بیرون راندن این نیروهای افراطی از خاک افغانستان بوده اما برای انجام این کار دشوار در زمین‌های وسیع و غیرقابل بازرسی افغانستان، به عزم و تجمعی عظیم‌تر از اینها نیاز است. روسیه صرفنظر از هر چه داعش در افغانستان و سایر نقاط خاورمیانه انجام داده و می‌دهد، در حال بسط همکاری‌های سیاسی و نظامی‌اش با پاکستان بوده و داعش مثل یک عامل ترسناک عمل کرده و دولت اسلام‌آباد را به همسویی هر چه بیشتر با سران کرملین سوق داده زیرا آنها مطمئن هستند با حمایت ولادیمیر پوتین، طعمه و قربانی زیاده‌روی‌های داعش نخواهند شد. با وجود این و به رغم مشارکت وسیع روس‌ها در عملیات ساماندهی ذخایر گاز در سطح پاکستان، دولت اسلام‌آباد هرگز از کابوس فجایع برخاسته از حرکات تروریستی داعش و حامیان آنها رها نبوده و همین مسأله رویکرد بیشتر دولت‌های اخیر اسلام آباد به تدابیری ویژه و متفاوت را سبب شده است. دولت مسکو همیشه تأکید کرده که حق دولت کابل را برای اداره افغانستان به شیوه‌هایی که خود می‌پسندد، محترم می‌شمرد اما واقعیت امر این است که کرملین حذف جبری و بی واسطه داعش و طالبان را از معادلات سیاسی کابل خواستار بوده و هیچ گاه در این زمینه نرمش نشان نداده است. نقطه خطرزای دیگری که پاکستان برای اشاعه روابط خود با روسیه مایل به مهار و خنثی‌سازی آن بوده، چوب لای چرخ گذاشتن‌های دولت هند در روابط فوق بوده و با التفات به خصومت دیرین بین دولت‌های پاکستان و هند، این مسأله اصلاً جای تعجب ندارد و با وجود این پوتین به سران پاکستان قول داده فریب مخالف‌خوانی‌های هند را نخورد و روابطش با پاکستان را بر پایه‌های عقاید دو طرف ماجرا به پیش ببرد و یک طیف سوم ولو موافق را نیز وارد ماجرا نکند.موضوع دیگر که پوتین قول حل آن را هم داده، یک مناقشه قدیمی اقتصادی بین دولت‌های روسیه و پاکستان است. آن مناقشه سبب شد دولت وقت پاکستان حدود 120 میلیون دلار از دارایی‌های روسیه در پاکستان را ضبط و غیرقابل انتقال اعلام کند و صحبت‌های فیمابین برای حل موضوع تا این لحظه ثمری نداده است. بر اثر همین مسأله، یک مسیر لوله‌کشی گاز از شمال به جنوب پاکستان که قرار بود با همت روس‌ها صورت پذیرد، متوقف مانده ولی پوتین با توجه به شرایط جدید در روابط روسیه و دولت اسلام‌آباد، قول ازسرگیری عملیات این خط لوله را داده است. این چنین است که روابط سیاسی- اقتصادی روسیه و پاکستان به سوی شکوفایی و گسترش پیش می‌رود که پیش‌تر اصلاً قابل پیش‌بینی و وصف نبود.
منبع: Asia Times
نظر شما