به گزارش خبرگزاری «حوزه»، سی‌و‌هفتمین جشنواره فیلم فجر نیز به پایان رسید. این فستیوال که به گواه همه اهالی سینما ویترن هنر هفتم این سرزمین است، هر ساله در ایام دهه فجر شور و شوقی عجیب در میان سینماگران ایجاد می‌کند، اما امسال این رویداد سینمایی در ایامی خاص‌تر برگزار شد، زیرا امسال چهلمین سالگرد پیروزی انقلاب اسلامی جشن گرفته شد، برای همین توقع می‌رفت، آثاری که امسال روی پرده رفت به موضوعات ارزشی توجهی ویژه‌تر داشته باشند.

امسال جشنواره فیلم فجر بدون بزرگان و پیشکسوتان سینما برگزار شد، اما کارگردانان جوان همیشه با کارهایشان نشان داده‌اند که گاهی بر اساتید خود پیش می‌گیرند. مثال روشن در این رابطه فیلمسازانی چون سعید روستایی و مهدویان هستند که کارهایشاه نگاهی تاثیرگذار به موضوعات اخلاقی و دینی دارند. در جشنواره این دوره شاید به لحاظ تعداد کارها در حوزه آثاری دینی و انقلاب زیاد نباشند، اما همان تعدادی که نگاهی مستقیم به موضوعات مورد نظر دارند، کیفیت شان قابل قبول است.

در دوره‌های گذشته تنها به این بهانه که فیلم‌های دفاع مقدسی و انقلابی حضور پر‌رنگ داشته باشند هر اثر بی‌کیفیتی پذیرفته می‌شد، اما امسال سعی شده جدا از مضمون کیفیت نیز مد نظر باشد، برای همین نیز تولیدات مورد نظر جز کارهای خوب جشنواره هستند. نکته دیگر که باید به آن تاکید کرد به آثار اجتماعی مربوط می‌شود. در فیلم‌های اجتماعی این دوره جشنواره ما نگاهی عمیق به موضوعات اخلاقی و انسانی دارند که بسیاری از این شخصه‌ها نیز از موضوعات دینی وام گرفته شده‌اند. با این توضیح می‌خواهیم به چند فیلم جشنواره نگاهی اجمالی داشته باشیم.

«غلامرضا تختی»

بهرام توکلی سال گذشته با ساخت «تنگه ابوقریب» نشان داد از عهده فیلم بیگ پروداکشن بر می‌آید. امسال این فیلمساز با محور قرار دادن یکی از اسطوره‌های این سرزمین یاد و خاطره او را زنده کرد، البته پیشتر بهروز افخمی با ساختن فیلمی با محوریت چهان پهلوان سعی کرد به زندگی این قهرمان می‌پردازد، اما این فیلم نتوانست به هیچ وجه جوابگوی بزرگی تختی باشد، اما در فیلم توکلی تا حد امکان تصویری که از تختی می‌بینیم خوب و زیباست. در مباحث فنی هم کار توانسته انتظارات لازم را بر آورده کند.

«قصر شیرین»

ساخته جدید سید رضا میرکریمی فیلمساز اخلاقمدار سینمای ایران یکی از اتفاقات خوب جشنواره سی‌و‌هشتم است که توانسته نظرات بسیاری را به سمت خود جذب کند. این کار هم از دید اهالی رسانه و منتقدان مقبول واقع شده، هم مردم آن را پسندیده‌اند، اتفاقی که نمونه آن کمتر در سینمای ایران رخ می‌دهد. در این فیلم میرکریمی همچون همیشه با داستانی اجتماعی و خانوادگی به اخلاقیات توجه دارد. نکته جالب‌تر این‌که در این فیلم موضوعات مطرح شده بدون هیچ اغراقی بیان می‌شود، برای همین هم مخاطب آن را می‌پسندد. قصر شیرین را می‌توان در فیلم‌های سال‌های اخیر میرکریمی بهترین فیلم او نام برد.

«خون خدا»

فیلم مرتضی علی عباس میرزایی فیلمی با محوریت عاشورا است، اما ای کاش این فیلمساز چنین سوژه‌ای را مد نظر قرار نمی‌داد، چون به اندازه‌ای کیفیت کار ضعیف است که نمی‌توان برای آن امتیازی را بر شمرد. از این کار تنها می‌توان به عنوان یک موزیک ویدیو مذهبی نام برد که تصاویر زیبایی از عزاداری را تصویر می‌کند، اما در بحث کیفیت هیچگونه اتفاق جذابی را در فیلم شاهد نیستیم. این قبل تولیدات نه تنها در جشنواره بلکه در گیشه نیز با استقبال مواجه نمی‌شود، برای همین بهتر است فیلمسازانی که دغدغه چنین موضوعاتی را دارند با غنای اندیشه به این حوزه ورود کنند.

«شبی که ماه کامل شد»

ساخته جدید نرگس آبیار را باید یکی از اتفاقات خوب سینمای  در حوزه انقلاب اسلامی نام برد که در آن به شکل زیبا به موضوعی انقلاب پرداخته شده است. قصه درباره ریگی تروریستی است که چند سال پیش توسط سربازان گمنام امام زمان (عج) دستگیر شد. این فیلم بخش‌هایی از زندگی این تروریست را روایت می‌کند. به واسطه این فیلم دوربین به داخل خانه این فرد رفته و تماشاگر بهتر با زندگی او آشنا می‌شود. این کار یکی از آقار فاخری است که در آن سعی شده بدون شعار، صلابت جمهوری اسلامی تصویر شود. این کار از دیدگاه سینمایی یکی بهترین آثار آبیار است که می‌تواند مسیری جدید را پیش روی این فلمساز باز کند.

«دیدن این فیلم جرم است!»

در این کار هم ما به گونه‌ای دیگر موضوع انقلابی را شاهد هستم. یک بسیجی که فرزند شهید هم است بچه‌اش را توسط یک تبعه انگلیسی از دست می‌دهد. وی این فرد را در پایگاه بسیح زندانی می‌کند و در ادامه اتفاقات جدید رخ می‌دهد که پیش بینی آن برای تماشاگر ساده نیست. این فیلم یک نقد کاملاً سیاسی و اجتماعی است که نشان می‌دهد در سینمای ایران آزادی بیان به اندازه‌ای است که می‌توان چنین فیلمی ساخت. در این کار نکته‌ای درست وجود دارد آنهم اینکه مسئول یا مدیر بودن در جمهوری اسلامی به معنای خوب بودن نیست، بلکه هر انسانی می‌توان تحت تاثیر وسوسه‌های قدرت قرار گیرد.این فیلم سینمایی در بحث ساختار یکی از اتفاقات خوبی سینمای ایران است که تعلیق آن تا پایان تماشاگر را با خود همراه می‌کند.

«متری شیش‌و‌نیم»

یکی از بهترین فیلم‌های جشنواره سی‌و‌هفتم است که می‌تواند جز کاندیداهای اصلی دریافت سیمرغ بلورین بهترین فیلم باشد. این کار شاید در ظاهر به موضوعات دینی اشاره‌ای مستقیم نداشته باشد، اما در معنا شاید به درست‌ترین شکل موضوعات مورد نظر را پردازش کرده باشد. این فیلم سینمایی را باید یکی از اتفاقات خوب جشنواره نام برد. مطلب دیگری که نمی‌توانم از ن چشم پوشی کنم بازی خیره کننده بازیگران فیلم است که شاید در کارنامه نوید محمد زاده و پیمان معادی به عنوان بهترین اثر تا ابد شناخته شود.

«بیست‌و‌سه نفر»

یکی فیلم در حوزه سینمای دفاع مقدس است. این کار اولین فیلم سینمایی مهدی جعفری در مقام کارگردان است. قصه‌ای که فیلمساز در این کار روایت می‌کند برگرفته از واقعیت است. 23 نوجوان در زمان جنگ به اسارات عراقی‌ها در می‌آیند. آنها ابزاری می‌شود تا عراقی‌ها از آنها استفاده تبلیغاتی کنند، اما این نوجوانان با رشادت نقشه بعثی‌ها را خنثی کرده و مایه افتخار کشورشان می‌شود. این کار بر خلاف بسیاری از تولیدات دفاع مقدسی عاری از کلیشه و شعار است و تماشاگر تا پایان قصه را دنبال کرده و با آن همذات پنداری می‌کند.

«ماجرای نیمروز 2؛ رد خون»

فیلمی به کارگردانی امیر حسین مهدویان است که با «ایستاده در غبار» و «ماجرای نیمروز» برای خود اعتباری در سینما کسب کرده، این فیلم فیلم سینمای روایت‌گر عملیات مرصاد است که در آن منافقان با حمایت عراق به میهن اسلامی تجاوز کردند، اما مردم این سرزمین آنها را از خاک خود بیرون راندند. این موضوع در قالب یکی اثر سینمایی می‌تواند به دو شکل بیان شود. ابتدا نگاهی کلیشه‌ای و شعار، دوم زبانی سینمایی. مهدویان خوشبختانه در این فیلم روش دوم را انتخاب کرده و به ثمره خوبی هم دست یافته است.

از مروری اجمالی که بر چند فیلم جشنواره داشتیم می‌توان دریافت که در این دوره نگاه به موضوعات ارزشی شکلی حرفه‌ای و غیر کلیشه‌ای دارد، پس اگر بخواهیم در بحث کیفیت به آثار ارزشی جشنواره سی‌وهفتم نمره داد باید این رویداد را قبول شده دانست.

داوود کنشلو، نویسنده و منتقد سینما و تلویزیون