و اینک یادداشتی که از من خواسته‌اید: چرا وقتی از روزنامه صحبت می‌کنیم، چند صفحه بزرگ کاغذ، با ستون‌هایی گرافیکی و تصویرهایی در میان آنها در مخیله ما منعکس می‌شود و البته بوی کاغذ و مرکب که به‌گفته خیلی از روزنامه خوانان استشمام آنها لذت‌بخش است.

علت روشن است، روزنامه مثل مجله و کتاب از محصولات دوران چاپ است؛ دورانی که در زندگی بشر تأثیر بسیار گذاشته است.

در واقع با اختراع چاپ توسط گوتنبرگ بشر آهسته آهسته‌ گام به دوران تولید انبوه محصولات فرهنگی گذاشت و در همین دوران بود که علم و دانش جهش‌های متعدد از سر گذراند. به گمان بسیاری از جامعه‌شناسان دنیا اینک در حال کنار گذاردن دستگاه‌های چاپ است و دیری نمی‌گذرد که اینترنت و صفحات دیجیتال جای آن را به طور کامل می‌گیرند.

اگر روزنامه یکی از محصولاتی است که به کمک دستگاه چاپ سالیان طولانی محصولاتی به‌نام روزنامه کاغذی را به خوانندگان عرضه کرده است، در آینده، با بازنشسته شدن دستگاه‌های چاپ، روزنامه روی صفحات دیجیتال که اینک آنها را موبایل یا تبلت و... می‌نامیم به خوانندگان عرضه خواهد شد که طلیعه آن از حدود دو دهه پیش آغاز شده است.

این نوع روزنامه‌ها که هم‌اکنون نیز عرضه می‌شوند با نام‌ها و شکل‌های مختلف و بسیار متنوع‌‌تر از گذشته به خوانندگان عرضه می‌شوند و در واقع زمان مرده‌ای را که روزنامه‌های کاغذی به خاطر چاپ شدن از دست می‌دهند، ندارند و در هر لحظه می‌توانند خبرها و نظرهای جدید وحتی صدا و تصویر در کنار آنها به مخاطبان عرضه کنند.

پس اینکه می‌گویند دوران روزنامه‌ها به سر رسیده است به هیچ‌وجه درست نیست بلکه دوران روزنامه‌های کاغذی در حال به سر رسیدن است و نسل‌های آینده به اندازه نسل‌های گذشته به روزنامه‌های کاغذی رغبت نخواهند داشت و روزنامه آنان در موبایل یا تبلتی خواهد بود که همراه دارند و البته روزنامه‌های آینده رقیبان بسیار نیز دارند. از جمله آنها کانال‌های اجتماعی است که به مدد اینترنت به وجود آمده‌اند و همه آنها مملو از خبر است، از خبر برای گروهی خاص تا خبر برای یک محله یا یک شهر یا کشور یا جهان که با سرعتی بسیار دنیا را در می‌نوردند.

تصور شکل روزنامه‌های آینده فرای آنچه امروز بر بنیان اینترنت و دیجیتال می‌بینیم بسیار مشکل است. به آن می‌ماند که کسی در زمان چاپ سنگی، شکل و نحوه کار ماشین‌های بزرگ و رنگی چاپ افست را پیش‌بینی می‌کرد.

در آینده‌ای که پیش رو داریم روز‌های اوج «رسانه پیام است» و «دهکده جهانی» آقای مک لوهان خواهد بود که دانش فناوری ارتباطی و رسانه بدون تردید مدیون او است.

کلمات کلیدی

بهروز بهزادی

دوران افول صنعت چاپ