صاحب‌خبر - فرهیختگان: این اواخر یعنی طی سال 97، فقر کلیدواژه بسیاری از محافل بوده است. اوضاع نابسامان اقتصادی و معیشتی و گرانی‌ها باعث شد ترسیم خطوط فقر نقل هر محفلی باشد و هرکسی به‌قد فهم و توانش با این شاخصه به بررسی وضعیت اقتصادی و معیشتی مردم بپردازد. اما پیش از پرداختن به وضعیت فقر در ایران و جهان، بهتر است چند گزاره و عنوان را تعریف کنیم تا اصطلاحات موجود در گزارش قابل فهم باشد. اصطلاحات و گزاره‌هایی که با آن کار داریم اعم از فقر، خط فقر، فقر مطلق و آمار جهانی و قیاس کشورمان با سایر کشورهاست که البته با آمار منتشرشده از سوی نهاد متولی یعنی بانک جهانی صورت می‌گیرد. براساس تعاریف موجود، فقر به‌معنی وضعیتی است که شخص فاقد میزان مشخصی از دارایی‌های مادی و پول است و خط فقر حداقل میزان درآمدی است که برای زندگی و امرار معاش در یک کشور خاص در نظر گرفته می‌شود. در ادامه فقر مطلق هم این‌گونه تعریف می‌شود: «فقر مطلق وضعیتی است که در آن افراد از دسترسی به منابع ضروری و مورد نیاز جهت ادامه زندگی به‌طور کامل محروم هستند و برای ادامه زندگی مشکل جدی دارند و نمی‌توانند نیازهای اصلی از قبیل خوراک، پوشاک و مسکن را برطرف کنند.» آمارهای مختلف از خط فقر و فقر مطلق حال با فهم تعاریف این گزاره‌ها، خوانش وضعیت موجود کار آسان‌تری است. گاه و بی‌گاه در رسانه‌ها و اظهارات برخی مقامات، آمار و ارقام متفاوتی در این حوزه‌ها به گوش می‌رسد و شاید شایع‌ترین آنها اطلاعات و آماری است که در ارتباط با خط فقر یا جمعیت مشمول صفت فقیر یا فقر مطلق است. اینکه گفته می‌شود درآمد کمتر از چهارمیلیون، پنج میلیون و 6 میلیون تومان زیر خط فقر هستند و فلان درصد از مردم کشور در فقر مطلق به‌‌سر می‌برند و قس‌علی‌هذا. به‌عنوان مثال مردادماه امسال بود که رسول خضری، عضو کمیسیون اجتماعی مجلس شورای اسلامی در ارتباط با جمعیت درگیر فقر مطلق خاطرنشان کرد: «تا قبل از آغاز به‌کار دولت دوازدهم، 12 درصد مردم کشور در فقر مطلق بودند و خط فقر سه‌میلیون تومان بود. قطعا با اوضاع فعلی خط فقر حداقل به 6 میلیون تومان افزایش پیدا کرده و درصد مردمی که دچار فقر مطلق شده‌اند به چند برابر افزایش پیدا کرده و می‌توان گفت به عدد 50 درصدی نزدیک شده است.» یا براساس اعلام مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی، برآورد خط فقر در تابستان ۱۳۹۷ نشان از کاهش قابل‌توجه قدرت خرید خانوار دارد. در حالی که در بهترین حالت درآمدهای خانوار در تابستان ۱۳۹۷ نسبت به بهار ۱۳۹۷ ثابت مانده، خط فقر مطلق برای یک خانواده چهارنفره در شهرستان تهران، ۳۰۰ هزار تومان افزایش یافته است. این رقم برای فقرا رقم قابل‌ملاحظه‌ای است و لزوم توجه به سیاست‌های حمایتی را می‌رساند. حسین راغفر، پژوهشگر و استاد دانشگاه هم در ارتباط با خط فقر و فقر مطلق در کشور در ابتدای سال 97 خاطرنشان کرده بود: «خط فقر مطلق برای یک خانواده چهارنفره شهری در سال ۹۶ حدود چهارمیلیون تومان بوده است و براساس محاسبات صورت‌گرفته در سال‌های اخیر، ۳۳ درصد جمعیت کشور دچار «فقر مطلق» هستند.» آمار بانک جهانی؛ اوضاع خوش ایران در برابر کشورهای توسعه‌یافته «چینش پازل فقر» عنوان جدیدترین گزارشی است که بانک جهانی در آن وضعیت فقر در کشورهای دنیا را مورد بررسی قرار داده است. در بخشی از این گزارش بانک جهانی براساس شاخصه فقر مطلق، 36 کشور جهان را مورد بررسی گرفته‌اند که نام ایران هم بین این کشور‌ها وجود دارد. براساس محتویات آماری موجود در این گزارش، ایران بین کشورهایی قرار دارد که فقر مطلق در آنها نزدیک به صفر است. درآمد روزانه کمتر از 1.9 دلار مبنای بررسی آمار بانک جهانی است و بر همین اساس هم در این گزارش که بر پایه آمار سال 2015 تهیه شده است، در ایران فقط 300 هزار نفر درآمدی کمتر از 1.9 دلار در روز دارند. در نمودار منتشرشده از سوی بانک جهانی در همین مورد ایران پایین‌تر از 31 کشور در 36 کشور موجود قرار دارد و وضعیت بهتری نسبت به آن 31 کشور دارد. در این نمودار و بین آن 31 کشوری که فقر مطلق بیشتری نسبت به ایران دارند، کشورهای قدرتمند و توسعه‌یافته‌ای همچون انگلیس، بلژیک، کرواسی، اسپانیا، یونان، رومانی، برزیل، لیتوانی، مجارستان، اسلواکی، صربستان، بولیوی و بنگلادش حضور دارند. براساس آمار موجود، فقر مطلق در ایران نزدیک به صفر است در حالی که در انگلیس فقر مطلق حدود 0.1 درصد است، یعنی 0.1 درصد مردم انگلیس دچار فقر مطلق هستند. در این گزارش فقر مطلق در ترکیه، فرانسه، اروگوئه و اوکراین نسبت به ایران کمتر ارزیابی شده است. 5 کشور دنیا حائز نصف فقرای جهان نکته قابل‌تامل دیگر در گزارش بانک جهانی 736 میلیون فقیر مطلق در جهان است که از این تعداد 368 میلیون نفرشان که نیمی از کل هم هستند در پنج کشور جهان زندگی می‌کنند. کشورهایی که این تعداد بالا از فقرا را در خود جای داده‌اند هند، نیجریه، جمهوری دموکرات کنگو، اتیوپی و بنگلادش هستند. از دیگر رو همین کشورها از پرجمعیت‌ترین کشورهای جنوب آسیا و جنوب صحرای آفریقا هستند. این بررسی، یعنی تعداد افرادی که در فقر مطلق به‌سر می‌برند و کشورهایی که آنها را در خود جای داده‌اند از آنجا حائز اهمیت است که برای نیل به هدف جهانی کاهش فقر مطلق به کمتر از سه درصد تا سال 2030، شناختن و برنامه‌ریزی برای این کشورها اهمیت بالایی می‌یابد. بانک جهانی براساس پیش‌بینی‌ای که در این راستا انجام داده، معتقد است هند و بنگلادش تا سال 2030 می‌توانند به عدد صفر در فقر مطلق نزدیک شوند، اما نیجریه، کنگو و اتیوپی چنین توانی را ندارند و وضع این کشورها تغییر خاصی نخواهد کرد.∎​